Znak drogowy

Znaki drogowe przed wjazdem do tunelu na wyspę Magerøya w Norwegii:
znak ostrzegawczy "sygnały świetlne" z tabliczką ostrzegająca przed zamykaniem tunelu podczas niskich temperatur^[1]; tabliczka informująca o stromym zjeździe z nachyleniem 9% i napis zalecający przełączenie na niższy bieg (low gear); dalej niebieska tablica informacyjna, przekazująca komunikat o długości (6870 m) i głębokości (212 m p.p.m.) tunelu; dalej widoczne żółto-czarne strzałki kierunkowe na zakręcie

Znak drogowy – znak obowiązujący w ruchu drogowym, którego znaczenie i zakres obowiązywania określone jest w przepisach prawa – na terytorium Polski znaki drogowe normowane są zapisami rozporządzenia w sprawie znaków i sygnałów drogowych^[2].

Znaki drogowe sytuowane są po prawej stronie jezdni, po jej lewej stronie, na niej bądź też nad nią. Dzielą się na:

• znaki pionowe w postaci tarcz, tablic z napisami lub symbolami, które występują również w postaci znaków świetlnych,
• znaki poziome w postaci linii, napisów i symboli umieszczonych na nawierzchni drogi.

Oprócz powyższych znaków, stosuje się znaki związane z oznaczeniem pasa drogowego, obiektów drogowych i oznaczenia w postaci urządzeń bezpieczeństwa ruchu, w szczególności w związku z zamknięciem drogi lub jej części dla ruchu, a w razie potrzeby – znaki z napisami wskazującymi sposób korzystania z drogi.

Rys historyczny

Słup drogowy w Koninie (1151)

Większość krajów europejskich posługuje się jednolitym systemem powszechnie zrozumiałych znaków (symboli). Różnice między poszczególnymi krajami nie są znaczne i wynikają raczej z lokalnej specyfiki (np. znak ostrzegający przed reniferami w krajach skandynawskich albo różnice wynikające z ruchu lewostronnego w W. Brytanii i Irlandii, lub stosowanego w W. Brytanii oznaczenia na znakach ograniczenia prędkości w milach na godzinę). System stosowany w USA i wielu innych krajach jest odmienny, często polegający na informacjach tekstowych, a nie na symbolach jak w Europie.

W Polsce znaki drogowe pojawiły się w 1908 r. (5 rodzajów)^[3]. Prawidłowa jazda była jednak jeszcze w l. 20. i 30. egzekwowana jedynie w obrębie miast^[4].

W krajach europejskich (ze względu na posługiwanie się różnymi językami) przyjęto, że niezrozumienie dodatkowej informacji tekstowej pod znakiem nie powinno prowadzić do sytuacji, gdy użytkownik drogi mógłby popełnić wykroczenie. Z tego wynika, że dodatkowe informacje pod znakami zakazu powinny łagodzić zakaz ("Nie dotyczy...", "Dotyczy tylko..."), a nigdy rozszerzać ("Dotyczy również..."). Opierając się na tej zasadzie usunięto oznakowanie np. miejsc parkingowych znakiem D-18 ("parking") z dopiskiem "tylko w dni świąteczne", a zastąpiono je znakami B-35 ("zakaz postoju") z dopiskiem "nie dotyczy dni świątecznych"; choć oba oznakowania są równoważne, to osoby nie znające polskiego nie rozumiejąc dopisku pod D-18 mogłyby popełnić wykroczenie, a nie rozumiejąc dopisku pod B-35 poszukają parkingu gdzie indziej.

Podział znaków drogowych

Znaki drogowe pionowe^[5] dzielą się na:

• znaki ostrzegawcze – trójkątne w czerwonym obramowaniu⁽¹⁾, czarny (w niektórych znakach – kolorowy) symbol na żółtym tle (w większości krajów tło tych znaków jest białe)
• znaki zakazu – okrągłe w czerwonym obramowaniu, czarny (w niektórych znakach – kolorowy) symbol na białym tle^(2),(3),(4) (w niektórych krajach tło tych znaków jest żółte)
• znaki nakazu – okrągłe, niebieskie, z białym symbolem na niebieskim tle⁽⁵⁾
• znaki informacyjne – prostokątne, niebieskie (ew. z białym polem na tle niebieskim), z białym lub czarnym symbolem na niebieskim lub białym tle⁽⁶⁾
• znaki kierunku i miejscowości, zwane popularnie drogowskazami – o różnym kształcie i kolorze zależnym od sytuacji
• opisy znaków – małe prostokątne, białe lub żółte tabliczki z czarnym napisem lub symbolem, umieszczone pod znakiem.

  ⁽¹⁾ Trójkąty te skierowane są wierzchołkiem ku górze z wyjątkiem znaku A-7 (ustąp pierwszeństwa przejazdu); rozwiązanie to zapewnia jednoznaczne rozumienie tego znaku także przy patrzeniu na niego od tyłu (por. B-20)

  ⁽²⁾ wyjątek: B-20 (STOP) ma kształt ośmiokąta; rozwiązanie to zapewnia jednoznaczne rozumienie tego znaku także przy patrzeniu na niego od tyłu (por. A-7)

  ⁽³⁾ znaki B-39 (strefa ograniczonego postoju) i B-43 (strefa ograniczonej prędkości) wymalowane są na prostokątnych tablicach podobnie, jak ich odwołania (B-40, B44)

  ⁽⁴⁾ odwołania zakazów mają wygląd podobny do zakazu, ale brak w nich czerwonego obramowania, a symbol jest szary i przekreślony grubą czarną linią

  ⁽⁵⁾ wyjątek: znak C-17 (nakazany kierunek jazdy pojazdów z materiałami niebezpiecznymi) namalowany jest na prostokątnej tablicy

  ⁽⁶⁾ wyjątki: znaki D-1 i D-2, które są żółtymi kwadratami w białym obramowaniu; dodatkowo kwadraty te skierowane są jednym z wierzchołków do góry, co daje dodatkową informację o nich także osobom, patrzącym na te znaki od tyłu (por. A-7 i B-20), oraz znaki od D-42 do D-47, które są dużymi białymi prostokątami.

Rozmiary i wysokość umieszczenia tablic ze znakami drogowymi nie są identyczne we wszystkich krajach, nie są też identyczne we wszystkich miejscach w granicach tego samego kraju. Kryterium branym pod uwagę przy ich umieszczaniu jest dostateczna ich widoczność z odległości pozwalającej zbliżającemu się do znaku kierowcy: dostrzec go, zarejestrować w pamięci, zrozumieć i podjąć adekwatną decyzję.

W Polsce wielkość znaków drogowych, szczegółowe warunki ich ustawiania, w tym także m.in. wzory tablic znaków pionowych opisuje Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 "w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach"^[6].

Znaki drogowe pionowe

Najczęściej spotykany w Polsce rozmiar znaków drogowych pionowych zdefiniowany w Rozporządzeniu jako „średni” to w przypadku tablic okrągłych (zakazy i nakazy) tablica o średnicy 80 cm; w przypadku trójkątnych (ostrzegawczych) – bok trójkąta długości 90 cm, kwadratowych lub prostokątnych (informacyjnych) – bok kwadratu lub krótszy bok prostokąta długości 60 cm.

Przykłady znaków drogowych pionowych stosowanych w Polsce

• 

  znak ostrzegawczy A-17
  "uwaga na dzieci"

• 

  znak ostrzegawczy A-7
  "ustąp pierwszeństwa przejazdu"

• 

  znak zakazu B-23
  "zakaz zawracania"

• 

  znak nakazu C-12
  "ruch okrężny"

• 

  znak informacyjny D-3
  droga jednokierunkowa

• 

  drogowskaz E-3

Przykłady analogicznych znaków w Niemczech

Przykłady z innych krajów

• 

  Irlandia "uwaga dzieci"

• 

  Nowa Zelandia
  "ustąp pierwszeństwa przejazdu"

• 

  Szwecja
  "zakaz zawracania"

• 

  USA, znak W2-6
  "ruch okrężny"

• 

  Japonia
  droga jednokierunkowa

• Izrael
  drogowskaz w trzech językach

Znaki drogowe poziome

Znaki drogowe poziome malowane są tak, aby z perspektywy kierowcy patrzącego na jezdnię były łatwo czytelne i rozróżnialne, toteż napisy i symbole mają bardzo wydłużony kształt. Zasadniczo znaki malowane są w Polsce farbą białą, czasem – np. na czas remontów dróg – malowane są (lub doklejane) tymczasowe znaki i linie żółte. W takich przypadkach współistniejące z nimi linie białe przestają obowiązywać.

Przykłady znaków drogowych poziomych

• 

  znak poziomy P-10
  przejście dla pieszych – "zebra"

• 

  znak poziomy P-15
  trójkąt podporządkowania – uzupełnienie do znaku pionowego A-7

Zobacz też

• wzory znaków i sygnałów drogowych w Polsce
• sygnał drogowy
• porównanie europejskich znaków drogowych
• sygnalizacja świetlna
• czarny punkt
• wielojęzyczne tablice drogowe

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona o znakach drogowych
• Opis znaków drogowych pionowych
• Instrukcja drogowa. embud.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-24)].
• Konwencja o ujednostajnieniu znaków drogowych, podpisana wraz z załącznikiem w Genewie 30 marca 1931 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 87, poz. 793)
• Konwencja o znakach i sygnałach drogowych, sporządzona w Wiedniu 8 listopada 1968 r. (Dz.U. z 1988 r. nr 5, poz. 42)