Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Dowódca 56 pś ppłk. pil. Bolesław Andrychowski odznacza mjr pil. Zofię Dziewiszek- Andrychowską
pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	29 marca 1931 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1949–1979
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo ludowego Wojska Polskiego
Jednostki	• Oficerska Szkoła Lotnicza w Dęblinie • 4 eskadra wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4) • 9 eskadra wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4) • 7 eskadra pilotażu podstawowego w Podlodowie • 6 eskadra pilotażu przejściowego w Tomaszowie Mazowieckim • 64 lotniczy pułk szkolny Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 z Radomia • 56 pułk śmigłowców bojowych w Inowrocławiu • 37 pułk śmigłowców transportowych w Leźnicy Wielkiej
Stanowiska	• instruktor pilot • dowódca klucza • nawigator eskadry • starszy nawigator pułku śmigłowców transport.
Późniejsza praca	działalność społeczna, Morski Klub Seniorów Lotnictwa w Gdyni
Odznaczenia

Zofia Dziewiszek-Andrychowska (ur. 29 marca 1931 w Warszawie) – pułkownik pilot Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Życiorys

Życie prywatne

Zofia Dziewiszek-Andrychowska urodziła się 29 marca 1931 w Warszawie w rodzinie leśniczego^[1]. Ojciec Jan był leśniczym w Puszczy Kampinoskiej^[2]. Miała troje starszego rodzeństwa; brata i dwie siostry. Uczęszczała do szkoły podstawowej w Będzelinie w województwie łódzkim, gdzie na nowe leśnictwo zostali przeniesieni jej rodzice z całą rodziną^[2]. Jej ojciec brał udział w ruchu oporu przeciw hitlerowcom^[3]. 5 września 1944 została wraz z całą rodziną, w sumie osiem osób, aresztowana przez gestapo i osadzona w więzieniu w Tomaszowie Mazowieckim^[2].

W listopadzie 1944 jej rodzina została wywieziona do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen i Rawensbruck, przed wywiezieniem rodziny została wypuszczona na wolność. Do końca wojny spędziła u znajomych^[2]. Ojciec zmarł w obozie^[3]. Obóz koncentracyjny przeżyły tylko matka i dwie siostry. Po ich powrocie do kraju rodzina przeniosła się do miejscowości Kępno, gdzie matka dostała pracę, a ona wraz z siostrami zaczęły uczęszczać do szkół^[2]. 13 lipca 1951 poślubiła pilota wojskowego Bolesława Andrychowskiego. W 1955 urodziła syna Jarosława^[4]. Mieszka w Koleczkowie koło Gdyni^[2]. W 1979 przeszła do rezerwy. Przeniosła się na Kaszuby wraz z mężem, do miejscowości Koleczkowo koło Gdyni, gdzie zamieszkali w wybudowanym własnym domu. W 1991 zmarł jej mąż. Udziela się społecznie. W 1995 z okazji siedemdziesięciolecia powstania (Szkoły Orląt) została matką chrzestną nowoufundowanego sztandaru Szkoły. Od 2001 Honorowy członek stowarzyszenia Morskiego Klubu Seniorów Lotnictwa w Gdyni^[2].

Służba w lotnictwie

5 września 1949, po ukończeniu szkoły średniej, Zofia Dziewiszek-Andrychowska została przyjęta do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie^[1]. Pilotażu uczyła się pod nadzorem ppor. pil. Hofmana. Jako plutonowy podchorąży za pozwoleniem przełożonych szkoliła swoich kolegów z grupy^[1][5]. 13 maja 1951 – przy promocji gen. broni Iwan Turkiel – dostała awans na podporucznika pilota. W okresie 13 maja 1951 do 1 marca 1953 była pilotem instruktorem w 4 eskadrze wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4). Eskadra szkoliła podchorążych na samolotach UT-2 na lotniskach w Podlodowie i w Świdniku^[3][6].

22 lipca 1951 uczestniczyła w pokazach lotniczych, które odbywały się z okazji Święta Odrodzenia Polski w Warszawie. Na pokazach pilotowała samolot Jak-18. Jej występ został wyróżniony, otrzymała też list pochwalny^[1]. 20 sierpnia 1951 wraz z zespołem wystąpiła w pokazie wyższego pilotażu na samolotach odrzutowych w Warszawie. Podczas pokazu zespół zaprezentował m.in. defiladę lotniczą na samolotach UT-2^[7]. W 1952 pracowała w 9 (zmiana numeracji z 4) eskadrze wyszkolenia podstawowego w Podlodowie (OSL-4)^[8], szkoląc podchorążych na samolotach Po-2 i Junak-2. W okresie od 2 marca 1953 do 17 stycznia 1957 była pilotem-instruktorem w 7 eskadrze pilotażu podstawowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 w Podlodowie (OSL-5)^[9].

W okresie 18 stycznia 1957 do 25 lutego 1958 była dowódcą klucza w 6 eskadrze pilotażu przejściowego Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 w Tomaszowie Mazowieckim^[10]. 25 lutego 1958^[11] została nawigatorem eskadry^[12] w Przasnyszu w nowo zorganizowanym 64 lotniczym pułku szkolnym Oficerskiej Szkoły Lotniczej nr 5 z Radomia. Od 12 sierpnia 1963 do 4 grudnia 1971 była dowódcą eskadry i starszym nawigatorem 56 pułku śmigłowców bojowych w Inowrocławiu. 4 grudnia 1971 została starszym nawigatorem 37 pułku śmigłowców transportowych w Leźnicy Wielkiej. W 1974 brała udział w defiladzie powietrznej nad Warszawą^[9][13].

Na przełomie lat 1978 i 1979 podczas zimy stulecia brała udział w akcji pomocy na śmigłowcu Mi-8^[4]. W 1979 została zwolniona do rezerwy, odbywając pożegnalny lot w towarzystwie ppłk pil. Jana Kostkowskiego. W lotnictwie służyła 30 lat^[4][9]. Wyszkoliła wielu pilotów na różnych typach samolotów, w tym pilotów-instruktorów mistrzów akrobacji lotniczej, zwłaszcza na samolotach TS-8 Bies, TS-11 „Iskra", Lim-2 i śmigłowcach^[3]. Ogólny jej nalot wynosi 5140 godzin, posiada mistrzowską klasę pilota wojskowego^[9].

Awanse

• podporucznik – 1951
• porucznik – 1954
• kapitan – 1958

Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Zofia Dziewiszek-Andrychowska^[a]

Trzecia od (P) por. pil. Zofia Dziewiszek-Andrychowska^[b]

Tomaszów Mazowiecki, dowódca 6 Eskadry Pilotażu Podstawowego kpt. pil. Bolesław Andrychowski, z żoną Zofią i p. Romanowscy

W tych koszarach odbywała służbę Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Przasnysz, widok współczesny na obiekt koszarowy, gdzie odbywała służbę kpt.pil. Zofia Dziewiszek-Andrychowska

Dowódca 64 lps mjr pil. Bolesław Andrychowski z żoną kpt. pil. Zofią Dziewiszek-Andrychowską

Zasłużony Pilot Wojskowy PRL – wzór 1978

• major – 1963
• podpułkownik – 1968
• pułkownik – 1977

Ordery i odznaczenia^[2]

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1968)^[1]
• Złoty Krzyż Zasługi (1964)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1959)
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1955)
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1957)
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1957)
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1953)
• „Zasłużony Pilot Wojskowy” (1978)
• Medal 30-lecia Polski Ludowej

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Jan Celek (red.): Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza im. Jana Krasickiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1979, s. 434-435. ISBN 83-11-06169-6.
• Tadeusz Dalecki (red.): Orlice. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06694-9.
• Tadeusz Dalecki (red.): Mistrzynie podniebnej żonglerki. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW Prasa-Książka-Ruch, 1976.
• Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, Zeszyty Naukowe, Radom Zasłużony Ośrodek Wojskowego Szkolnictwa Lotniczego, Materiały z Konferencji Naukowej 15-16 IV 2005r. Dęblin: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, 2006. ISSN 1641-9723.
• Marian Mikołajczuk (red.): Lotnicze tradycje Białej Podlaskiej. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o., 2008, s. 130. ISBN 978-83-926606-7-5.
• Józef Zieliński, Marian Mikołajczuk: Historia polskiego lotnictwa wojskowego 1945 -1962. Warszawa: ZP Grupa Sp. z o.o.; Wojskowe Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „SWAT”, 2010. ISBN 978-83-61529-78-1.
• Janusz Ziółkowski, Andrzej Marciniuk: Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych, 75 lat Dęblińskiej Szkoły Orląt. Toruń-Dęblin: Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-711-X.

Linki zewnętrzne

• płk. pil. Zofia Dziewiszek-Andrychowska (11.2021), fotografia