Zofia Gomułkowa
| Data i miejsce urodzenia | 12 maja 1902 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 listopada 1986 |
| Małżonek | |
| Odznaczenia | |
   | |
Zofia Gomułkowa, właściwie Liwa Szoken, później Zofia Szoken (ur. 12 maja 1902 w Warszawie, zm. 27 listopada 1986 tamże[1]) – polska działaczka komunistyczna, żona Władysława Gomułki.
Życiorys
Urodziła się w rodzinie żydowskiej. Ze względów finansowych przerwała naukę w gimnazjum i pracowała jako robotnica w fabryce zapałek „Płomyk” na warszawskiej Pelcowiźnie. Należała do Związków Zawodowych Robotników Przemysłu Chemicznego oraz nielegalnej Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (od 1920). W latach 20. była więziona przez dwa lata za działalność antypaństwową. Pełniła obowiązki członka egzekutywy i sekretarza okręgów Warszawa i Łódź.
Od 1928 była w związku z Władysławem Gomułką, ale dopiero 21 kwietnia 1951 para wzięła ślub cywilny (jako ateiści nie chcieli zawierać małżeństwa kościelnego, a w Polsce międzywojennej nie były możliwe małżeństwa cywilne)[2][3]. Po dwóch latach urodził się ich syn Ryszard (Strzelecki). W połowie lat 30. została ponownie aresztowana, po czym zwolniona na mocy amnestii z października 1936. W czasie II wojny światowej przebywała wraz z mężem we Lwowie (1939−1942), a od wiosny 1942 w Warszawie (u Mariana i Jadwigi Jabłońskich), gdzie podjęła pracę w fabryce oraz działała w podziemnej Polskiej Partii Robotniczej jako łączniczka. Od 1944 pracowała w KC PPR, w następnym roku została wybrana delegatką powiatu grudziądzkiego na I Zjazd PPR. W latach 40. pracowała jako sekretarka męża w Ministerstwie Ziem Odzyskanych[4]. Podczas pobytu w Krynicy, w sierpniu 1951, została aresztowana wraz z mężem przez grupę pułkownika Józefa Światły. Więzienie opuściła trzy lata później. Po październiku 1956 pełniła funkcje publiczne, między innymi członka komisji kontroli partyjnej przy Komitecie Dzielnicowym PZPR Warszawa–Śródmieście.
Zmarła w Warszawie. Została pochowana 3 grudnia 1986 na cmentarzu komunalnym (wojskowym) na Powązkach (kwatera A29-półkole II-5)[5]. Na pogrzebie pożegnalną mowę nad jej grobem wygłosił Ignacy Loga-Sowiński. Kierownictwo PZPR reprezentowała Zofia Stępień, członkini Biura Politycznego KC PZPR.
Odznaczenia
Została odznaczona za działalność społeczną i polityczną między innymi:
- Orderem Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Medalem im. L. Waryńskiego[6]
Przypisy
- ↑ Zmarli, „Stolica”, nr 11 (2034), rok XLII, Warszawa, 15 marca 1987, s. 16 (tutaj: 23 listopada); „Trybuna Ludu”, zob. Nekrolog, nr 279 (13135), 29/30 listopada 1986, s. 6
- ↑ Piotr Pytlakowski: Historia pierwszych dam, „Polityka”, nr 40 (2265), 30 września 2000, s. 102–106
- ↑ Marta Grzywacz:Towarzyszka Gomułkowa: Podaje do stołu, ale udziału w rozmowie nie bierze, Gazeta Wyborcza - Wysokie Obcasy, 15 października 2016, str. 22-27
- ↑ Robert Jaruga, Niech będzie pochwalony ksiądz i jego dzwony, Tygodnik “NIE” nr 1/2008
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-18].
- ↑ Zmarli, „Stolica”, nr 11 (2034), rok XLII, Warszawa, 15 marca 1987, s. 16
Bibliografia
- Andrzej Werblan, Władysław Gomułka sekretarz generalny PPR, Warszawa 1988
- (red. Bronisław Syzdek), Władysław Gomułka we wspomnieniach, Lublin 1989
- Nekrolog, „Trybuna Ludu”, nr 279 (13135), 29/30 listopada 1986, s. 6; Pogrzeb Zofii Gomułkowej, tamże, nr 283 (13139), 4 grudnia 1986, s. 2
- Zofia Gomułka died, „The New York Times” z 30 listopada 1986
Linki zewnętrzne
- Michał Ogórek: Pierwsze damy, 8 października 2005, wysokieobcasy.pl
Media użyte na tej stronie
Baretka Odznaki im. Ludwika Waryńskiego
Autor: Cezary Piwowarski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Zofii Gomułkowej na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy