Zofia Helwing

Zofia Helwing z d. Sawicka, pseudonim Zofia Tarkocińska (ur. w 1925 w Kowlu na Wołyniu, zm. 5 września 2016[1]) – polska działaczka środowisk sybirackich, córka oficera-legionisty Marcelego[2][3][4][5][6].

Życiorys

W 1940 roku została deportowana wraz z matką Janiną z Kresów Wschodnich RP do sowieckich łagrów przymusowej pracy w „Siewdwinłagu” w obwodzie archangielskim. Ze względu na ogłoszenie amnestii w roku 1941 (układ Sikorski – Majski) dostała możliwość opuszczenia obozu i wyjazdu na kontrolowane osiedlenie do Kamyszyna w obwodzie stalingradzkim. Tam dostała przydział na dowożenie żywności dla żołnierzy, a następnie została skierowana do kopania rowów obronnych pod Stalingradem, gdzie została ranna i odesłana do macierzystego kołchozu.

Ponownie wraz z matką-inwalidką (która uległa wypadkowi w tajdze w trakcie piłowania drzewa) została zesłana do Kazachstanu późną jesienią 1942 r., po wyjściu z ZSRR wojsk polskich pod dowództwem gen. Władysława Andersa, i przebywały tam do grudnia 1944 roku. Następnie zostały skierowane przez NKWD do prac przy odbudowie zniszczonych przez wojnę terenów, odzyskanych przez Armię Czerwoną, do miasta Śmiela na Ukrainie[3][4].

Po  powrocie do Polski w lutym 1946 roku, rozpoczęła pracę i naukę w szkole wieczorowej, gdyż musiała utrzymać chorą matkę i siebie. W systemie nauki zaocznej ukończyła gimnazjum zdobywając techniczne wykształcenie w zakresie licencjatów w dziedzinie hotelarstwa i gastronomii oraz zarządzania[2]. Równocześnie rozpoczęła odtwarzanie tekstów różnych wydarzeń z okresu zesłania z notatek spisanych kopiowym ołówkiem na stronach gazety Prawda; historie te zostały opublikowane drukiem dopiero w roku 1989 w książce pod tytułem Ociosani[7], wydanej przez Wydawnictwo „Czytelnik”, a umieszczonej w katalogu Translaters Choice Frankfurt Book Fair w roku 1999.

Była współorganizatorką reaktywowanego w latach 1988/1989 Związku Sybiraków założonego w roku 1928, przekształconego zgodnie z podziałem administracyjnym na samodzielne oddziały w: Jeleniej Górze, Legnicy, Wałbrzychu i Wrocławiu. Została pierwszym prezesem Dolnośląskiego Oddziału Sybiraków. Opracowała kilka scenariuszy o pracy związku, wywiadów z zesłańcami oraz filmu z uroczystości odsłonięcia i poświęcenia Pomnika Zesłańców Sybiru we Wrocławiu[3][4].

Brała czynny udział w programie Urzędu Marszałkowskiego pt. „Lekcje żywej historii” odbywane w szkołach oraz na terenie Sanktuarium Golgoty Wschodu u Ojców Redemptorystów przy ulicy Wittiga nr 10 we Wrocławiu. Z ramienia Związku pełniła funkcję opiekuna tegoż Sanktuarium, o którym opracowała scenariusz filmu z narracją własnego tekstu[3][4]. W 2011 roku ukazały się jej książki pt.: „Odłączona od Macierzy – Warthegau nazwana” oraz „Oswobodzeni, czyli zniewoleni Kresowiacy”, które są pogłosem zebranych opowieści Wielkopolan z okresu niemieckiej okupacji (1939-1945) oraz oficerów, żołnierzy, członków rodzin wojskowych i licznej grupy ludności cywilnej, przemierzających lub zamieszkujących Kresy Wschodnie od Karpat, Lwowa, Kołomyi, Wołynia, aż po Wilno. W przejściowym obozie w Szepietówce (obóz sowiecki), gdzie następowała selekcja żołnierzy przed wywiezieniem do obozów w Starobielsku, Ostaszkowie i Kozielsku[2]. W roku 2014 w publikacji Mom jo skarb... Pamięć rzeczy w tradycjach dolnośląskich[8] ukazał się rozdział jej autorstwa.

Na emeryturze pełniła rolę prezesa honorowego Związku Sybiraków oddziału Wrocław.

Przypisy

  1. ↑ Zmarła wieloletnia Prezes Dolnośląskiego Oddziału Sybiraków Zofia Helwing (pol.). radiowroclaw.pl. [dostęp 2016-09-08].
  2. ↑ a b c Zofia Helwing: A wokół kazachstański step.... Zesłaniec. [dostęp 2015-07-24].
  3. ↑ a b c d Zofia Tarkocińska: Oswobodzeni – czyli zniewoleni kresowiacy. Wrocław: ANTIQUA, 2011, s. 395. ISBN 978-83-918639-6-5.
  4. ↑ a b c d Zofia Tarkocińska: Odłączona od macierzy, „Wartegau” nazwana. Wrocław: ANTIQUA, 2011, s. 80. ISBN 978-83-918639-5-7.
  5. ↑ Ośrodek Pamięć i Przyszłość. www.pamieciprzyszlosc.pl. [dostęp 2015-07-24].
  6. ↑ Stermedia Sp. z o.o.: Zofia Helwing – Wartościowy portal. wartosciowyportal.pl. [dostęp 2015-07-24].
  7. ↑ Zofia Tarkocińska: Ociosani. Wrocław: ANTIQUA, 1989, s. 384. ISBN 83-905996-5-1.
  8. ↑ Elżbieta Berendt: Mom jo skarb… Pamięć rzeczy w tradycjach dolnośląskich. Wrocław: Argi, 2014.