Zofia Małynicz
![]() Wariatka z Chaillot (Aurelia), 1958 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Zofia Małynicz (ur. 8 lipca 1905 w Zurychu, zm. 22 stycznia 1988 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna oraz pedagog.
Życiorys
Studiowała polonistykę i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W 1927 ukończyła studia na Oddziale Dramatycznym przy Konserwatorium Muzycznym w Warszawie. Na dwa lata związała się z „Placówką Żywego Słowa” kierowaną przez Janinę Górską i Mieczysława Szpakowicza, gdzie debiutowała tytułową rolą w Wandzie Cypriana Kamila Norwida.
Przed wojną występowała na scenach Teatru Polskiego w Warszawie (1936–1939), Teatru Polskiego w Poznaniu (1934–1935) i Teatru Miejskiego w Wilnie (1929–1931). W latach 1933–1939 wykładała w warszawskim Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej (PIST).
W czasie okupacji uczestniczyła w konspiracyjnym życiu teatralnym i kontynuowała pracę pedagogiczną w tajnym PIST. W ramach represji po udanym zamachu na Igo Syma w marcu 1941 została aresztowana przez Niemców[1].
Po wojnie występowała na deskach: Starego Teatru w Krakowie, Teatru Wojska Polskiego w Łodzi (sezon 1945/1946) i Teatru Polskiego w Warszawie (1946–1973).
W latach 1947–1970 wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, w latach 1949–1950 dziekan Wydziału Aktorskiego, a od 1956 profesor tej uczelni. Członek zasłużony ZASP-u.
Wystąpiła również w Teatrze Telewizji, m.in. w spektaklach: Pies ogrodnika Lope de Vegi w reżyserii Konrada Swinarskiego (1962), Pamiętnik matki Marcjanny Fornalskiej w reżyserii Stanisława Wohla (1964), Mąż idealny Oscara Wilde’a w reżyserii Maryny Broniewskiej (1965), Przygoda pana Trapsa Friedricha Dürrenmatta w reżyserii Konrada Swinarskiego (1965), Chłopcy Stanisława Grochowiaka w reżyserii Tadeusza Jaworskiego (1966), Skowronek Jeana Anouilh w reżyserii Jerzego Antczaka (1966), Zabawa z ogniem Augusta Strindberga w reżyserii Andrzeja Łapickiego (1968), Burza Aleksandra Nikołajewicza Ostrowskiego w reżyserii Jana Kulczyńskiego (1969), Non stop Macieja Zenona Bordowicza w reżyserii Augusta Kowalczyka (1970) oraz w Żywym trupie Lwa Tołstoja w reżyserii Andrzeja Łapickiego jako matka Lizy (1970), Domu kobiet Zofii Nałkowskiej w reżyserii Jana Kulczyńskiego jako babka (1974), Sławie i chwale Jarosława Iwaszkiewicza w reżyserii Lidii Zamkow jako Anna Bilińska (1974), a także w przedstawieniu Stepowy Król Lir Iwana Turgieniewa w reżyserii Witolda Fillera jako Natalia Nikołajewna (1977) i Czarownice z Salem Arthura Millera w reżyserii Zygmunta Hübnera jako Rebecca Nurse (1979).
Zmarła w Warszawie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 188, rząd 3, grób 39)[2].
Filmografia
- Sygnały (1938)
- Piątka z ulicy Barskiej (1953) – Radziszewska, matka Zygmunta i Marii
- Ziemia (1956) – Ślemieniowa
- Trzy kobiety (1956) – Helena
- Świadectwo urodzenia (1961) – kierowniczka przytułku (nowela 3. Kropla krwi)
- Dziś w nocy umrze miasto (1961) – ciotka Magdy
- Barwy walki (1964) – „Ciotka”
- Niekochana (1965) – dziedziczka, właścicielka majątku
- Z tamtej strony tęczy (1972) – matka Jana
- Chłopcy (1973) – siostra przełożona
- Moja wojna, moja miłość (1975) – właścicielka pałacu
Odznaczenia i nagrody
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1964)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)
- Order Sztandaru Pracy II klasy (1974)
- Złoty Krzyż Zasługi (1952)[3]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1971)
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
- Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za rolę Zofii Parmen w spektaklu Grzech Stefana Żeromskiego w Teatrze Polskim w Warszawie (1951)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za rolę Matki w spektaklu Pamiętnik matki Marcjanny Fornalskiej w Teatrze Telewizji (1963);
- Nagroda teatralna tygodnika „Przyjaźń” za rolę Natalii Nikołajewny w spektaklu Stepowy król Lear Iwana Turgieniewa w Teatrze Telewizji (1977)
- Nagroda artystyczna im. Włodzimierza Pietrzaka Wydawnictwa Stowarzyszenia PAX za zasługi aktorskie i pedagogiczne w dziedzinie polskiego życia teatralnego (1981)
- Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za telewizyjny monodram Moja piosenka (1985).
Przypisy
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 43.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ MAŁYNICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-04-22] .
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078, pkt 76.
Bibliografia
- Zofia Małynicz w bazie filmpolski.pl
- Zofia Małynicz w bazie Filmweb
- Zofia Małynicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-10] .
Linki zewnętrzne
- Zofia Małynicz w bazie IMDb (ang.)
- Zofia Małynicz w bazie Filmweb
- Zofia Małynicz w bazie filmpolski.pl
- Zofia Małynicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
- Zofia Małynicz na zdjęciach w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Zofia Małynicz w 1958.
Baretka Odznaki 1000-lecia Państwa Polskiego