Zofia Teliga-Mertens

Zofia Teliga-Mertens
Data i miejsce urodzenia

11 października 1926
Krzemieniec

Data śmierci

27 września 2022

Zawód, zajęcie

agronom, działaczka społeczna

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości

Zofia Teliga-Mertens, właśc. Zofia Władysława Mertens[1] (ur. 11 października 1926 w Krzemieńcu[2], zm. 27 września 2022[3]) – polska agronom, działaczka społeczna i charytatywna, zaangażowana w repatriację polskich rodzin z Kazachstanu. Dama Orderu Orła Białego.

Życiorys

Córka Zofii i Stefana, żołnierza Legionów Polskich i oficera Wojska Polskiego[4]. W okresie II RP jej rodzina osiedliła się na Wołyniu, gdzie jej ojciec za zasługi w wojnie polsko-bolszewickiej otrzymał majątek w Woli Rycerskiej[5]. W trakcie II wojny światowej rodzina została zesłana w głąb ZSRR. Stefan Teliga zmarł, zanim dotarł do armii Władysława Andersa. Zofię Teligę-Mertens wraz z matką wywieziono do Kazachstanu[5]. W 1946 osiedliła się we Wrocławiu[6], gdzie ukończyła studia rolnicze[5]. Obroniła następnie doktorat, do czasu przejścia w 1981 na emeryturę pracowała m.in. w piśmie „Gromada – Rolnik Polski”[5].

W 1998 w ramach rekompensaty za utracone mienie zabużańskie wraz z matką otrzymała trzy wielorodzinne budynki na osiedlu w Szczytnicy, pozostawione przez wycofane z Polski wojska radzieckie. Wyremontowała je własnym kosztem, następnie zdecydowała się przeznaczyć ten majątek dla Polaków repatriowanych z Kazachstanu. Dzięki temu 40 rodzin przesiedlonych do Polski (łącznie około 200 osób) otrzymało od niej na własność mieszkania na osiedlu nazwanym przez nią „Kresówką”[6][5].

W 2011 jej działalność charytatywna została przedstawiona w filmie dokumentalnym Szklane domy pani Zosi[7].

Pochowana na cmentarzu Osobowickim w Wrocławiu[4].

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2017 prezydent Andrzej Duda za działalność społeczną i charytatywną odznaczył ją Orderem Orła Białego[1] (dekoracja nastąpiła w ramach obchodów Święta Narodowego Trzeciego Maja)[8]. W 2013 odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[9]. W 2021 otrzymała Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości[10].

W 2016 została wyróżniona Nagrodą Wrocławia[6]. W 2019 wyróżniona tytułem honorowego obywatela Dolnego Śląska[11].

Przypisy

  1. ↑ a b M.P. z 2017 r. poz. 567
  2. ↑ Nekrolog śp. dr Zofii Teligi-Mertens. kombatanci.gov.pl, 4 października 2022. [dostęp 2022-10-05].
  3. ↑ Nie żyje Zofia Teliga-Mertens. Dama Orderu Orła Białego miała 96 lat. rdc.pl, 27 września 2022. [dostęp 2022-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-27)].
  4. ↑ a b Maciej Rajfur: Ostatnie pożegnanie Zofii Teligi-Mertens. gosc.pl, 4 listopada 2022. [dostęp 2022-11-04].
  5. ↑ a b c d e Iza Michalewicz: Podarunek Zofii. Polacy z Kazachstanu. wyborcza.pl, 11 listopada 2015. [dostęp 2017-05-04].
  6. ↑ a b c Uroczysta sesja RM Wrocławia: zasłużeni dla miasta. wroclaw.pl, 23 czerwca 2016. [dostęp 2017-05-03].
  7. ↑ Szklane domy pani Zosi w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2017-05-03].
  8. ↑ Prezydent wręczył Ordery Orła Białego. prezydent.pl, 3 maja 2017. [dostęp 2017-05-03].
  9. ↑ M.P. z 2013 r. poz. 494
  10. ↑ Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości dla Zofii Mertens. prezydent.pl, 28 maja 2021. [dostęp 2021-05-31].
  11. ↑ Karolina Kozakiewicz: Oddała cały majątek na repatriacje 40 polskich rodzin. Zofia Teliga-Mertens Honorową Obywatelką Dolnego Śląska. wyborcza.pl, 17 października 2019. [dostęp 2019-10-20].

Media użyte na tej stronie

POL Medal Stulecia Odzyskanej Niepodl BAR.svg
Baretka: Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości.