Zuniceratops

Zuniceratops

Zuniceratops christopheri
Wolfe & Kirkland, 1998
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Podrząd	cerapody
Infrarząd	ceratopsy
Rodzaj	zuniceratops
Gatunek	Zuniceratops christopheri

Zuniceratops (Zuniceratops christopheri) to niewielki marginocefal, którego nazwa znaczy tyle co rogata twarz Zuni. Nazwa rodzajowa tego zwierzęcia pochodzi od Zuni - indiańskiego plemienia zamieszkującego okolice Nowego Meksyku a epitet gatunkowy honoruje Christophera Jamesa Wolfe'a - ośmioletniego odkrywcę zuniceratopsa. Występował on w środkowym turonie ok. 92-90 mln lat temu (późna kreda) na terenach Nowego Meksyku (USA). Żył on wcześniej niż bardziej znane północnoamerykańskie neoceratopsy jak triceratops i rzuca nowe światło na ich pochodzenia. Zuniceratops był stosunkowo niewielkim ceratopsem - osiągał 3-3,5 m długości i do 1 m wysokości w biodrach. Posiadał on wprawdzie kryzę, ale kości ją podtrzymującego nie były jeszcze rozwinięte. Zuniceratops jest najstarszym znanym amerykańskim ceratopsem i zarazem najstarszym przedstawicielem tego kladu posiadającym rogi brwiowe. Jego odkrycie rzuca nowe światło na pochodzenie północnoamerykańskich ceratopsów.

Odkrycie

Zuniceratops został odkryty w 1996 r. przez Christophera Jamesa Wolfe'a - ośmioletniego syna paleontologa Douglas G. Wolfe w formacji Moreno Hills w Nowym Meksyku. Znane są szczątki kilku osobników tego rodzaju wliczając w to części czaszki oraz pozaczaszkowe elementy jak kręgi ogonowe, kości kończyn przednich i tylnych, kości miednicy. Opisany w 1998 przez Kirklanda i Wolfe'a.

Klasyfikacja

Zuniceratops reprezentuje pośredni etap w ewolucji ceratopsów między prymitywnymi ceratopsami jak protoceratops, a dużymi północnoamerykańskimi przedstawicielami Ceratopsidae. Jest on dowodem, na północnoamerykańskie pochodzenie ceratopsów. Pierwsze odkryte skamieliny zuniceratopsa miały zęby z pojedynczemi korzonkami (nietypowe dla ceratopsów), ale później znalezione zęby zuniceratopsa miały już dwa korzonki jak u innych ceratopsów. Dowodzi to, że zęby ceratopsów stawały się dwukorzonkowe z wiekiem. Zuniceratops był najprawdopodobniej towarzyskim, zwierzęciem stadnym. W 1997 Douglas G. Wolfe użył nazwy Zuniceratops christopheri w piśmie ,,Geotimes", jednak do czasu publikacji opisu miała ona status nomen nudum - czyli ,,nazwy gołej" bez formalnego opisu. Analizy przeprowadzone przez Kirklanda i Wolfe'a wykazały, że zuniceratops jest taksonem siostrzanym dla nowej nienazwanej grupy ceratopsów tworzonej przez azjatyckiego turanoceratopsa i rodzinę Ceratopsidae oraz najbardziej prymitywnym członkiem innej, nowej grupy ceratopsów którą Kirkland i Wolfe nazwali Ceratopsomorpha.

Zuniceratops w kulturze masowej

Zuniceratops występuje w serialu Wędrówki dinozaurów (When Dinosaurs Roamed America) emitowanym w Polsce na Discovery HD.

Bibliografia

• Wolfe, D.G. & Kirkland, J.I. (1998). "Zuniceratops christopheri n. gen. & n. sp., a ceratopsian dinosaur from the Moreno Hill Formation (Cretaceous, Turonian) of west-central New Mexico". Lower and Middle Cretaceous Terrestrial Ecosystems, New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 24: 307–317.
• Wolfe, D. G. (2000). New information on the skull of Zuniceratops christopheri, a neoceratopsian dinosaur from the Cretaceous Moreno Hill Formation, New Mexico. pp. 93-94, in S. G. Lucas and A. B. Heckert, eds. Dinosaurs of New Mexico. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin No. 17.
• Zuniceratops na Dinodacie