Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski

Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski – polska organizacja kombatancka i państwowo-niepodległościowa.

Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski
Ilustracja
Państwo Polska
SiedzibaWarszawa
Data założenia30 maja 1918
Rodzaj stowarzyszeniastowarzyszenie
ZasięgRzeczpospolita Polska i zagranica
PrezesLeon Bregman
brak współrzędnych
Uroczyste poświęcenie sztandaru Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski w Przemyślu

ZŻUWoNP został powołany do życia pod koniec 1929 roku. Inicjatorem był Walery Sławek. Związek skupiał żydowskich uczestników walk o niepodległość Polski. Nawiązywał do tradycji Legionów i POW. Programem była praca na rzecz rozwoju Rzeczypospolitej, zbliżenia polsko-żydowskiego i walki z antysemityzmem. Był silnie związany z obozem sanacyjnym i miał charakter asymilatorski. Prezesem Związku został Leon Bregman[1].

Była to jedyna organizacja kombatancka w II Rzeczypospolitej skupiająca mniejszość narodową. Związek pozwalał żydowskim kombatantom na aktywne włączenie się w budowanie państwa polskiego, a jednocześnie wspierał i chronił prawa całej społeczności żydowskiej. W swych założeniach miał walczyć o szacunek i tolerancję oraz o równe traktowanie wszystkich obywateli polskich, w tym Żydów[2].

Początkowo Związek miał trzy oddziały – we Lwowie, Warszawie i Stanisławowie. W 1933 liczył (w zależności od źródeł) od 170 do 500 członków. W 1933 został przyjęty do Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. W 1938 Związek liczył 6750 członków zgrupowanych w 7 oddziałach[1]. 14 września 1936 otwarto oddział w Brukseli[3].

Aby zostać członkiem Związku, należało być żydowskim kombatantem niezależnie od stopnia wojskowego. Związek starał się skupić w swych szeregach wszystkich Żydów walczących o niepodległość Polski[3].

Zarząd Związku stworzył w Warszawie archiwum. Gromadzono tam wspomnienia i pamiętniki, a także dokumenty z wyszczególnieniem medali otrzymanych przez kombatantów Związku[3]. Tuż przed wybuchem II wojny światowej Związek sfinansował i opublikował we Lwowie ilustrowaną monografię pt. „Żydzi bojownicy o niepodległość Polski”. Monografia zawierała wspomnienia członków Związku oraz krótkie artykuły biograficzne osób, które walczyły w I wojnie światowej i za stworzenie granic II RP[3].

Delegacja Związku wzięła udział w Pierwszym Światowym Kongresie Kombatantów Żydowskich, który odbył się w Paryżu w 1935 roku[3].

Związek wydał kilka numerów pisma „Na Przełomie”[4].

Przypisy

  1. ↑ a b Związek Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2021-10-24].
  2. ↑ Żydzi w obronie Rzeczypospolitej, Warszawa 1996, s. 113–124.
  3. ↑ a b c d e Wacław Wierzbieniec, Why did the Jewish combatants need Union of Jews Participants of Combat for Polish Independence in the Second Polish Republic?, „UR Journal of Humanities and Social Sciences” (NR 3(12)/2019), 2019, s. 44.
  4. ↑ Wadyas i inni, Na Przełomie. Organ Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski [dostęp 2021-10-24] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Uroczyste poświęcenie sztandaru Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski w Przemyślu.jpg
Autor: Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji, Licencja: CC BY-SA 2.5
Uroczyste poświęcenie sztandaru Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski w Przemyślu
Zjazd Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski w sali Rady Miejskiej w Warszawie.jpg
Autor: Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zjazd Związku Żydów Uczestników Walk o Niepodległość Polski w sali Rady Miejskiej w Warszawie w 1936