Związek Beocki

Srebrny stater beocki z Teb (ok. 405-395 p.n.e.)
Hegemonia Teb w Grecji w 362 p.n.e. Kolorem żółtym oznaczono Związek Beocki i jego sojuszników.

Związek Beocki – konfederacja miast beockich, która powstała w VI wieku p.n.e. w obliczu zagrożenia tesalską ekspansją w Grecji Środkowej[1]. Do poleis założycielskich związku, którym udało się odeprzeć Tesalię, należały: Teby (dysponujące ok. 2/5 powierzchni Beocji), Tanagra, Haliartos, Koroneja, Tespie, Akraifnia. Miasta te od ok. 525 roku p.n.e. biły monetę związkową z charakterystyczną tarczą beocką z wcięciami na brzegach na awersie[1]. Prawdopodobnie początkowo w związku nie znalazło się Orchomenos – rywal Teb posiadający ok. 1/5 powierzchni równiny beockiej, ale już ok. 500 roku p.n.e. członkami były wszystkie poleis Beocji z wyjątkiem Platei będących w sojuszu z Atenami[1].

Związek był kilka razy rozwiązywany przez wrogów, jego problemami były też z jednej strony dążenia Teb do przewodnictwa w konfederacji, z drugiej próby usamodzielnienia się niektórych miast, jednak jego pozycja w Grecji z biegiem czasu rosła[1].

Kiedy zimą 379/378 roku p.n.e. Tebańczycy pod wodzą Pelopidasa zrzucili jarzmo spartańskie i w trakcie wojny beockiej ponownie powołali do życia sojusz (bez Orchomenos – sojusznika Sparty), stał się on bazą Teb dla ich próby zdobycia hegemonii w całej Grecji. Związek tego okresu był organizacją przypominającą polis – istniało zgromadzenie wszystkich obywateli Beocji (zbierało się w Tebach), kolegium siedmiu tzw. beotarchów (czterech pochodziło z Teb) dysponowało szerokimi uprawnieniami politycznymi i władzą wojskową[2].

W 371 p.n.e. wojska związku dowodzone przez beotarchę Epaminondasa rozbiły armię Sparty pod Leuktrami, a później wkroczyły na Peloponez, gdzie kolejnymi zwycięstwami poważnie osłabiły pozycję Spartan na półwyspie. W 370 roku p.n.e. do sojuszu dołączyło Orchomenos, w 364 Teby podporządkowały sobie Tesalię, ale za cenę śmierci Pelopidasa. W tym samym roku zniszczyły Orchomenos pod pretekstem antydemoktratycznego spisku[3].

Hegemonia Teb w Grecji zakończyła się w 362 p.n.e. wraz ze śmiercią Epaminondasa w bitwie pod Mantineją[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Ziółkowski 2009 ↓, s. 428.
  2. ↑ Ziółkowski 2009 ↓, s. 519.
  3. ↑ Ziółkowski 2009 ↓, s. 520.
  4. ↑ Ziółkowski 2009 ↓, s. 520-521.

Bibliografia

  • Adam Ziółkowski: Historia powszechna. Starożytność. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15810-1.

Media użyte na tej stronie

Greek Silver Stater of Thebes (Boeotia), a Stunning Depiction of Dionysos.jpg
Autor: Exekias, Licencja: CC BY 2.0
Boeotia. Thebes. Circa 405-395 BC. Stater (Silver, 11.97 g). Boeotian shield. Rev. Q-E Head of bearded Dionysos three-quarter facing, turned slightly to the right, wearing ivy wreath; all within a very shallow circular incuse. BCD Boiotia 457 (same dies). Head, Boeotia p. 41 = BMC 104, pl. XIV, 9. Jame—son 1164 (same reverse die). Very rare. An attractive and splendid coin of great beauty. Nearly extremely fine. From the collection of APCW, ex Nomos List 3, 2010, 60. This is surely the most majestic and noble facing head of Dionysos to be found anywhere on ancient Greek coinage. He has a serene beauty that is in contrast to the wild and orgiastic nature the god can have on other occasions; his eyes are clear here, and his gaze penetrating. It is interesting to note that the artist who made the dies for this coin seems to have been following a Theban tradition in not including any trace of the god’s neck, as with the facing heads of Herakles that appear on Theban staters about a generation earlier (BCD 422-423): this gives the portrait an ethereal, almost other-worldly feel, as if the god is actually looking out from a swirl of clouds at the viewer. NOMOS3, 83.
362BCThebanHegemony.png
The Theban Hegemony, 371 BC - 362 BC,

Own work,data from