Związek Ewolucjonistów Wolności

Niektóre z zamieszczonych tu informacji wymagają weryfikacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Fasada pałacu Potockich

Tablica pamiątkowa na ścianie międzyrzeckiego dworca kolejowego

Związek Ewolucjonistów Wolności (w skrócie ZEW) – tajna organizacja antykomunistyczna założona w lutym 1951 w Międzyrzecu Podlaskim, dzieląca się na dwie grupy o kryptonimach: „Gromowcy” i „Nieugięci”^[1].

Historia

Początkowo organizacja ta nosiła nazwę „Świt”, a jej statut i tekst przysięgi opracował Zbigniew Tokarski. Na proporcu organizacji widniała podobizna Józefa Piłsudskiego i Matki Boskiej. Dopiero później zmieniono nazwę na „ZEW”. Nabór członków dokonywany był wśród uczniów liceum ogólnokształcącego i technikum handlowego^[2].

Członkowie przejęli pseudonimy, przysięga odbyła się w parku Potockich. Pierwsze ulotki antykomunistyczne zawieszono na drzwiach posterunku Milicji i w centrum miasta. Dywersja obejmowała również zerwanie linii telefonicznej oraz nieudane próby zdobycia broni palnej i wykolejenia pociągu wojskowego o nazwie Mitropa.

W 1952 roku Urząd Bezpieczeństwa aresztował 34 uczniów. Więźniowie byli torturowani, po czym Sąd wojskowy w Lublinie skazał ich na kary więzienia od 3 do 9 lat i osadził na zamku w Lublinie. Część ze skazanych wyszła na wolność po amnestii. Jedną z najmłodszych skazanych była Elżbieta Dzikowska, która w wieku piętnastu lat spędziła w celi pół roku.

Przypisy

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Informator o nielegalnych antypaństwowych organizacjach i bandach zbrojnych działających w Polsce Ludowej w latach 1944-1956. Lublin: Retro, 1993.