Związek Północnoniemiecki

Związek Północnoniemiecki

Norddeutscher Bund

1867-1871
Flaga Godło
Konstytucja	Verfassung des Norddeutschen Bundes
Język urzędowy	niemiecki
Stolica	Berlin
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Głowa państwa	Prezydent Wilhelm I Hohenzollern (także król Prus)
Szef rządu	kanclerz związkowy Otto von Bismarck
Data powstania	16 kwietnia 1867
Zjedoczenie Niemiec i zwycięstwo nad Francją w Wersalu	18 stycznia 1871
Strefa czasowa	UTC +1

Związek Północnoniemiecki (niem. Norddeutscher Bund) – związek państw utworzony przez Prusy w 1867, po wojnie austriacko-pruskiej i rozwiązaniu Związku Niemieckiego. Na początku był to związek wojskowy, a od 1 lipca 1867 państwo federalne.

Historia

Sztandar wojenny Związku Północnoniemieckiego (1867-1871)

Do Związku Północnoniemieckiego weszły 22 państwa niemieckie położone na północ od linii Menu oraz Królestwo Prus wraz z jego częściami nienależącymi do uprzednio istniejących Świętego Cesarstwa Rzymskiego i Związku Niemieckiego: Prowincją Prusy, Wielkim Księstwem Poznańskim oraz wchodzącymi w skład Prowincji Pomorze terytoriami ziemi lęborsko-bytowskiej i dawnego starostwa drahimskiego. Do Związku nie weszły: Cesarstwo Austrii, Bawaria, Wirtembergia, Badenia, Luksemburg, Liechtenstein i część Hesji.

W 1867 Reichstag uchwalił nową konstytucję opracowaną przez Ottona von Bismarcka (kanclerz Związku), była ona wstępem do zjednoczenia Niemiec pod egidą Prus. Związek istniał do 1871.

Przewodniczącym Związku Północnoniemieckiego był król Prus, który był także naczelnym wodzem armii oraz floty w czasie wojny i pokoju, a przy okazji otrzymał prawo veta do zmian w konstytucji Związku. Decyzje króla Prus jako przewodniczącego Związku wymagały kontrasygnaty kanclerza, z wyjątkiem spraw wojskowych. Kolegialnymi organami Związku były Sejm Rzeszy (Reichstag) i Rada Związku (Bundesrat). Sejm realizował kompetencje ustawodawcze i ratyfikował umowy międzynarodowe. Większość ustaw uchwalanych przez Reichstag musiała być zatwierdzana przez Radę, która także wydawała rozporządzenia do ustaw uchwalonych przez Reichstag. Zwraca uwagę fakt, iż w kompetencji Sejmu nie figurowały sprawy wojskowe. Sejm wybierany był w głosowaniu powszechnym, bezpośrednim i jawnym przez mężczyzn, którzy ukończyli 25. rok życia. Powszechnego głosowania nie wprowadzono w samych Prusach, gdzie nadal obowiązywało trójklasowe prawo wyborcze. Rada Związku posiadała także uprawnienia administracyjne i pełniła funkcję sądu rozjemczego między członkami federacji. Składała się z 43 przedstawicieli (z czego 17 z Prus) mianowanych przez rządy państw wchodzących w skład Związku Północnoniemieckiego. Prusy, przy pomocy delegatów z małych państw północnych, dysponowały zawsze większością w Radzie (14 głosów wystarczyło, by nie dopuścić do żadnych zmian w konstytucji). Rada realizowała swoje uprawnienia przy pomocy wydziałów. Powoływała także Prezydium Rady, do którego należała władza wykonawcza. Na czele Prezydium stał kanclerz (pierwszym i jedynym był Otto von Bismarck), który był także premierem rządu pruskiego i ministrem spraw zagranicznych Prus.

Zobacz też

• Zbiór Praw dla Związku Północnoniemieckiego

Bibliografia

• S. Salmonowicz: Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa.