Związek Sybiraków
.jpg){kind=logo} Znak Związku Sybiraków (1939) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | ul. Chmielna 15 lok. 108 |
| Data założenia | 1928 |
| Prezes | Kordian Borejko |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′57″N 21°00′59″E/52,232603 21,016322 | |
| Strona internetowa | |
Związek Sybiraków – polska organizacja grupująca byłych zesłańców, którzy nazywają siebie Sybirakami. Od 1989 prezesem Związku był Ryszard Reiff, a obecnie jest Kordian Borejko.
Historia
W 1921 powstał Niezależny Akademicki Związek Sybiraków skupiający młodych ludzi urodzonych na Syberii (istniał do 1927). W Katowicach żołnierze 5 Dywizji Syberyjskiej utworzyli w 1926 Zrzeszenie Sybiraków. W 1928 powstał Związek Sybiraków. Podczas zjazdu 1 lipca 1928 nadano godność członków honorowych związku jednogłośnie Józefowi Piłsudskiego, Benedyktowi Dybowskiemu i Wacławowi Sieroszewskiemu[1]. Prezesami Zarząd Głównego ZS byli Antoni Anusz, (1928-1931), Henryk Suchenek-Suchecki i płk Jan Skorobohaty-Jakubowski (1938-1939)[2].
Po II wojnie światowej reaktywacja Związku Sybiraków nie była możliwa z powodów politycznych. W 1988 grono osób z Ryszardem Reiffem na czele opracowało statut stowarzyszenia[3]. Rejestracja Związku została dokonana 17 grudnia 1988[4].
Cele
- Reprezentowanie i obrona interesów swoich członków, a zwłaszcza uzyskiwanie dla nich praw, takich jak: odszkodowania, renty, emerytury, uprawnienia zdrowotne, kombatanckie itp.
- Prowadzenie działalności charytatywnej.
- Świadczenie pomocy swoim członkom oraz Polakom zamieszkałym poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, szczególnie przebywającym na terenie byłego ZSRR.
- Roztaczanie opieki nad inwalidami i członkami rodzin po zmarłych i poległych Sybirakach.
- Upamiętnianie losów zesłańców polskich i opieka nad ich grobami.
- Przeciwstawianie się wszelkim przejawom totalitaryzmu, nietolerancji, będących zagrożeniem wolności człowieka i jego godności.
- Współpraca z organizacjami o podobnych celach, również z tymi, które mają siedziby poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
- Popularyzacja i upowszechnianie wartości patriotycznych i obywatelskich oraz poszanowanie kultury, tradycji narodowych i ogólnoludzkich.
- Prowadzenie działalności pożytku publicznego.
Działalność wydawnicza
O tematach związanych z historią oraz współczesnością Związku traktują wydawnictwa: „Sybirak” (czasopismo stanowiące organ Związku Sybiraków) oraz „Zesłaniec” (pismo Rady Naukowej Zarządu Głównego Związku Sybiraków).
Odznaczenia
Przed 1939 Związek Sybiraków przyznawał odznakę pamiątkową V Dywizji Syberyjskiej i odznakę Związku Sybiraków[5].
Około 1992 został wybity medal o treści Pod Twoją Obronę Sybiracy[6].
W najnowszych czasach organizacja przyznaje Odznakę Honorową za Zasługi dla Związku Sybiraków i Honorową Odznakę Sybiraka[7]. Ponadto od 2003 prezydent RP nadaje Krzyż Zesłańców Sybiru.
W 2011 Związek Sybiraków otrzymał nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej[8].
Cmentarz
Od 1935 czyniono starania celem utworzenia Cmentarza Sybiraków, zaś 13 lipca 1938 otrzymano zezwolenie od Kurii Polowej Wojsk Polskich i Komendy m. st. Warszawy, natomiast od 9 września do 15 października tego roku wykonywano roboty na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie pod kierunkiem i nadzorem inż. Bogusława Hryniewicza, autora planu kwatery cmentarnej Sybiraków, po czym 1 listopada 1938 poświęcono tamże krzyż w miejscu, gdzie zaplanowano ustanowienie obelisku[9][10].
Członkowie
Godność członka honorowego Związku Sybiraków otrzymali Józef Piłsudski[11], Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski (1938)[12].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ze zjazdu sybiraków. „Kurier Warszawski”. Nr 181, s. 4, 2 lipca 1928.
- ↑ Antoni Kuczyński. Związek Sybiraków liczy 75 lat. „Niepodległość i Pamięć”. Nr 20, s. 201, 2004.
- ↑ Mieczysław Brekier: Wspomnienia osób świeckich. Sybiracy. W: Kapłan wielkiej odwagi. Jubileusz 60-lecia kapłaństwa księdza prałata Adama Sudoła. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2004, s. 144. ISBN 83-919305-6-4.
- ↑ Historia Związku. emazury.com/. [dostęp 2018-05-01].
- ↑ Z życia organizacji. IX. Zjazd Delegatów Związku Sybiraków w Warszawie. „Sybirak”. 4 (16), s. 63, listopad 1938.
- ↑ Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005, s. 106. ISBN 83-919305-8-0.
- ↑ Hymn i odznaki. sybiracyzg.pl. [dostęp 2017-10-09].
- ↑ Kustosz Pamięci Narodowej 2011. ipn.gov.pl. [dostęp 2018-03-01].
- ↑ Cmentarz Sybiraków w Warszawie. „Sybirak”. 4 (16), s. 65, listopad 1938.
- ↑ Odznaczenia. „Sybirak”. 3 (19), s. 76, lipiec 1939.
- ↑ Wieniec sybiracki u trumny Wielkiego Sybiraka. „Sybirak”. 2 (6), s. 17, czerwiec 1935.
- ↑ Z życia organizacji. IX. Zjazd Delegatów Związku Sybiraków w Warszawie. „Sybirak”. 4 (16), s. 62, listopad 1938.
Bibliografia
- Statut Związku Sybiraków
- Związek Sybiraków Oddział w Elblągu
- Związek Sybiraków Oddział w Koszalinie
- Związek Sybiraków Oddział we Wrocławiu
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Pomnik Golgota Wschodu w Poznaniu
Autor: American1990, Licencja: CC BY 3.0
Sztandar Związku Sybiraków, Okręgu Łódzkiego (strona prawa sztandaru)
Znak Związku Sybiraków (1939)
Autor: American1990, Licencja: CC BY-SA 3.0
Polski Pomnik Sybiraków w Słubicach #2
Autor: Poznaniak1975, Licencja: CC BY 3.0
Tablica pamiątkowa w bazylice św. Elżbiety we Wrocławiu, poświęcona Zesłańcom Sybiru w latach 1939-1956 oraz w ubiegłych stuleciach