Związek Szwabski

Herb Związku Szwabskiego

Związek Szwabski – organizacja powołana zarówno do obrony jak i do utrzymania pokoju w domenach Świętego Cesarstwa Rzymskiego – wolnych miastach, prałaturach, księstwach i posiadłościach rycerskich – na terytorium średniowiecznego księstwa Szwabii. Związek utworzono w roku 1488 na żądanie cesarza Fryderyka III przy wsparciu arcybiskupa Bertolda von Henneberg-Römhilda z Moguncji, którego bardziej soborowe niż monarchistyczne widzenie spraw Rzeszy częstokroć doprowadzało do sporów z następcą Fryderyka, Maksymilianem I[1].

Nazwa organizacji nie ma żadnego związku z zawiązywanymi wcześniej ligami (jak na przykład z roku 1331 czy 1376), gdyż tamte były związkami wolnych miast Rzeszy zawiązywanymi dla obrony przed poczynaniami możnych, przede wszystkim hrabiów Wirtembergii i rycerstwa niemieckiego. W Związku Szwabskim ci dawni przeciwnicy współpracowali zgodnie dla osiągnięcia nowych celów, jakimi było utrzymanie pokoju w ziemiach Rzeszy i powstrzymanie ekspansjonizmu bawarskich Wittelsbachów oraz zagrożenia z południa, ze strony Szwajcarów. Związkowcy odbywali regularne zjazdy, wspierali działalność trybunałów Rzeszy i utrzymywali stałe siły zbrojne liczące 12 000 landsknechtów i 1200 konnicy[2].

Próby cesarza Fryderyka III mające na celu zwiększenie znaczenia Związku Szwabskiego sprowokowały Szwajcarów, którzy południową część Szwabii uznawali za własną strefę wpływów. Szlachta ze Szwabii, mieszkańcy miast i wsi nastawieni byli do Szwajcarów wrogo. Wynikało to z faktu, że w XV wieku, w wyniku licznych kampanii szwajcarskich, ludność miejscowa bardzo ucierpiała. Niechęć ta wynikała również z różnic pomiędzy mieszczańsko-chłopskimi Szwajcarami a szlachtą szwabską. Nowym czynnikiem w końcu stała się konkurencja pomiędzy Szwajcarami a landsknechtami na polu militarnym. Powstanie silnego Związku Szwabskiego było dumą tego regionu i dodało ludności poczucie bezpieczeństwa[3].

Po śmierci Eberharda V Wirtemberskiego w roku 1496 Związek nie wyłonił jednego, powszechnie akceptowanego przywódcy, a wraz z zawarciem pokoju ze Szwajcarami w 1499 roku i ostatecznym pokonaniu w roku 1504 agresywnych Wittelsbachów, podstawowe zadanie Związku, jakim było zapewnienie status quo na południu, zostało wykonane. Ostatnią poważną akcją, spowodowaną okupacją Wolnego Miasta Reutlingen przez księcia Ulryka Wirtemberskiego w roku 1519, było doprowadzenie do obalenia księcia, którego posiadłości Związek sprzedał cesarzowi Karolowi V, kompensując koszty kampanii.

Religijna rewolucja protestancka (reformacja) podzieliła członków Związku Szwabskiego, który samoistnie uległ rozkładowi[2].

Przypisy

  1. Carl 2000 ↓, s. 453.
  2. a b Laffan 1975 ↓, s. 198.
  3. Carl 2000 ↓, s. 460.

Bibliografia

  • Horst Carl: Der Schwäbische Bund 1488–1534: Landfrieden und Genossenschaft im Übergang von Spätmittelalter zur Reformation. Leinfelden-Echterdingen: 2000. ISBN 3-87181-424-5.
  • R.G.D. Laffan: The Empire under Maximilian I. Cambridge University Press, 1975, seria: The New Cambridge Modern History.

Media użyte na tej stronie

Wappenschild.jpg
Wappenschild des Schwäbischen Bundes, 1522

Heiliger Georg mit Fahne. Zwei Putten halten das Wappen, ein rotes Kreuz in weißem Feld

Das Motto: Wen Gott verbunden, trennt der Mensch nicht

Kolorierter Holzschnitt

Werkstatt Hans Burgkmairs

eingescannt aus: Horst Carl: Der Schwäbische Bund 1488–1534. Landfrieden und Genossenschaft im Übergang von Spätmittelalter zur Reformation. Leinfelden-Echterdingen, 2000; ISDN 3-87181-424-5. S. 453