Zwrócona
| Artykuł | 50°37′7″N 16°48′38″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°37'1"N, 16°48'31"E |
| - błąd | 39 m |
| Odległość | 243 m |
| wieś | |
 Kościół śś. Piotra i Pawła w Zwróconej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) | 461[1] |
| Strefa numeracyjna | 74 |
| Kod pocztowy | 57-200 |
| Tablice rejestracyjne | DZA |
| SIMC | 0856675 |
Położenie na mapie gminy Ząbkowice Śląskie _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Ząbkowice Śląskie") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
 50°37′07″N 16°48′38″E/50,618611 16,810556 | |
Zwrócona (niem. Protzan) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ząbkowice Śląskie.
Podział administracyjny
W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Zwrócona w województwie wrocławskim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego. Wieś jest siedzibą parafii.
Nazwa
W roku 1295, w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, miejscowość wymieniona jest jako villa Weswrocena[2].
Historia
Jedna z najstarszych wsi na Przedgórzu Sudeckim, założona na surowym korzeniu na początku XII wieku przez Dobrogosta i pierwotnie nosząca jego imię. Ofiarowana przez księcia Bolesława Wysokiego cystersom z Lubiąża, stała się drogą wymiany własnością Dzierżykraja Stoigniewa spod Jawora. Jego syn Stoigniew Młodszy jako zadośćuczynienie za popełnioną zbrodnię przekazał część wsi klasztorom w Trzebnicy i Lubiążu. W I połowie XIII w. obie części stały się własnością biskupa wrocławskiego i od tego czasu wieś nosi obecną nazwę. Do 1810 była własnością kościelną[3].
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:
- kościół pw. św. Piotra i Pawła z XIV w., pierwotnie gotycki, przebudowany w XVI-XIX w. Pierwotna świątynia w tej miejscowości została wymieniona jeszcze w 1318 r. Obecna budowla jest zapewne średniowieczna w swym trzonie, została jednak poważnie przebudowana w XVII wieku. Z czasów gotyku zachował się ostrołukowy, profilowany portal, możliwe, że z końca XIV w. jak oceniał Hans Lutsch w końcu XIX wieku[5] oraz wieża, w czasach nowożytnych nadbudowana i zwieńczona baniastym hełmem prześwitowym.
- dwór, obecnie dom nr 30, z połowy XVIII w., początek XX w.
- budynek gospodarczy, szachulcowy
inne zabytki:
- dawny cmentarz parafialny, rozciąga się wokół kościoła, otoczony jest zabytkowym murem z bramą zwieńczoną attyką w formie tzw. jaskółczego ogona, pochodzącą prawdopodobnie z drugiej połowy XVI w.
Szlaki turystyczne
- Zielony:
Przełęcz Srebrna - Mikołajów - Brzeźnica - Grochowiec - Tarnów - Ząbkowice Śląskie - Zwrócona - Brodziszów - Skrzyżowanie pod Grzybowcem - Tatarski Okop - Gilów - Zamkowa Góra - Słupice - Przełęcz Słupicka - Przełęcz Tąpadła - Biała - Strzelce
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 123
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 247. [dostęp 2012-11-07].
- ↑ Hans LUTSCH, Verzeichnis der Kunstdenkmaeler der Provinz Schlesien, Band II, Breslau 1889, str. 125.
Linki zewnętrzne
- Wratislaviae Amici( można tu obejrzeć zdjęcie portalu gotyckiego )
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół śś. Piotra i Pawła w Zwróconej
Zielony szlak turystyczny.