Zwrotnik Koziorożca
.svg) | Ten artykuł wymaga poprawienia przypisów. Wyrażenia „tamże”, „ibidem”, „ibid” lub wstawione „na sztywno” numery przypisów są nieodpowiednie, ponieważ kolejność przypisów w artykule zmienia się w czasie. |
Zwrotnik Koziorożca (zwrotnik południowy[1]) – to równoleżnik znajdujący się na południowej półkuli Ziemi, wyznaczający najdalej na południe wysunięte miejsce, nad którym Słońce może znajdować się w zenicie. Dzieje się tak w czasie przesilenia grudniowego (21–22 grudnia), kiedy półkula południowa jest maksymalnie nachylona w kierunku promieni Słońca. Obecnie[2] jest to 23°26′12.1″[3] szerokości geograficznej południowej.
Jego odpowiednikiem na półkuli północnej, oznaczającym miejsce najbardziej wysunięte na północ, w którym Słońce może znajdować się w zenicie, jest zwrotnik Raka.
Są to dwa z pięciu głównych równoleżników, zaznaczanych na globusach i mapach. Pozostałe to: koło podbiegunowe północne, koło podbiegunowe południowe oraz równik. Pozycje tych równoleżników są wyznaczone poprzez graniczne wartości kąta padania promieni słonecznych na powierzchnię Ziemi, który zmienia się w ciągu roku. W czasie przesilenia letniego (20–21 czerwca) kąt ten wynosi 90° na Zwrotniku Raka, a w czasie przesilenia zimowego wynosi 90° na Zwrotniku Koziorożca. Koła podbiegunowe (arktyczne i antarktyczne) wyznaczają kierunki styczne w stosunku do promieni słonecznych w tych dniach. Na równiku zaś Słońce jest w zenicie w czasie równonocy wiosennej (20–21 marca) i w czasie równonocy jesiennej (22–23 września).
W czasie rzeczywistym obserwowane parametry mogą się różnić się od podanych powyżej, ze względu na ruch precesyjny Ziemi i oddziaływania grawitacyjne innych ciał niebieskich na Ziemię.
Obecnie w dniu przesilenia zimowego Słońce pojawia się w gwiazdozbiorze Strzelca, ale około 2000 lat temu było obserwowane w gwiazdozbiorze Koziorożca, dlatego równoleżnik ten został nazwany Zwrotnikiem Koziorożca. Z powodu stopniowej zmiany kierunku osi obrotu Ziemi Słońce pojawi się w tym dniu ponownie w gwiazdozbiorze Koziorożca za około 24 000 lat[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ zwrotnik Koziorożca, [w:] Słownik języka polskiego PWN [online], WN PWN SA [dostęp 2020-03-01].
- ↑ W dniu 13-12-2019 jest to 23°26′12.1″, przypis [3] podaje szerokość geograficzną zwrotnika według podanej daty.
- ↑ Obliquity of the Ecliptic and Nutation, www.neoprogrammics.com [dostęp 2019-12-13].
- ↑ Tropic of Capricorn, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-10-05] (ang.).
Media użyte na tej stronie