Zygfryd Gölis

Zygfryd Gölis
Ilustracja
Zygfryd Gölis (przed 1936)
Data i miejsce urodzenia

20 września 1873
Kołomyja

Data i miejsce śmierci

26 stycznia 1953
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

sędzia

Małżeństwo

Jadwiga

Dzieci

Jerzy, Stefan, Maria, Anna

Krewni i powinowaci

Franciszek i Leopoldyna Leszczyńscy (teściowie), Franciszek Leszczyński (szwagier)

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Zygfryd Edward Gölis (ur. 20 września 1873 w Kołomyi, zm. 26 stycznia 1953 w Sanoku) – polski sędzia, działacz społeczny.

Życiorys

Zygfryd Edward Gölis[1] urodził się 20 września 1873 w Kołomyi jako syn Roberta Gölisa (oficer c. k. armii, w latach 90. kapitan 24 pułku piechoty, do około 1903 major w Przemyślu[2]) i Marii z domu Załęskiej[3]. Pochodził z rodziny o korzeniach austriackich[4].

Ukończył studia prawnicze. W okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej wstąpił do c. k. służby sądowniczej. Od około 1897 był auskultantem w C. K. Sądzie Obwodowym w Przemyślu[5][6]. 20 września 1899 został mianowany adiunktem sądowym dla okręgu C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie[7]. Od około 1899 jako adjunkt był przydzielony do C. K. Sądu Powiatowego w Dynowie[8]. Około 1900 był adjunktem C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie bez oznaczenia miejsca służbowego[9]. Od około 1901 był adjunktem w C. K. Sądzie Powiatowym w Lisku[10]. Od około 1909 był sędzią powiatowym w C. K. Sądzie Powiatowym w Haliczu[11][12][13][14]. Od około 1913 był sędzią powiatowym w C. K. Sądzie Powiatowym w Monasterzyskach[15][16]. W kwietniu 1914 został mianowany radcą sądu krajowego i przeniesiony do C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku[17][18], gdzie pracował następnie na tym stanowisku podczas I wojny światowej do 1918[19][20][21].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej sprawował urząd sędziego Sądu Okręgowego w Sanoku[22][23][24][25]. Został przewodniczącego składu sędziowskiego w procesie o morderstwo Jana Chudzika, toczonym od 18 września 1933 przed Sądem Okręgowym w Sanoku[26][27], w którym wydał wyroki skazujące[28]. Działał w sanockim kole Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów RP (1931/1932 jako członek[29], 1935/1936 jako prezes, gdy był na emeryturze[30]).

Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1922 został uznany przynależnym do gminy Sanok[31]. 27 stycznia 1935 został członkiem zarządu oddziału Ligi Morskiej i Kolonialnej w Sanoku[32]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1924, do 1939)[33][34]. W latach 30. był członkiem zwyczajnymSportowego Towarzystwa Rybackiego „Gospodarz”[35].

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej był zastępcą przewodniczącej Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Sanoku, Zofii Skołozdro, w ramach Powiatowego Oddziału Rady Głównej Opiekuńczej[36][37][38][39]. Po zakończeniu wojny zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego „Sokoła”, wówczas 13 stycznia 1946 został wybrany prezesem, po czym zrezygnował i w lutym 1946 objął funkcję wiceprezesa[40][41][42].

Nagrobek Jadwigi i Zygfryda Gölis w Sanoku

Prywatnie rozwijał pasję malarską[4]. Jego żoną została Jadwiga, pochodząca z ziemiańskiej rodziny Leszczyńskich[4], córka Franciszka Leszczyńskiego i Leopoldyny z domu Walter oraz siostra Franciszka (ur. 3 stycznia 1878, zm. 9 lipca 1952[43][44][45]). Ich dziećmi byli Jerzy (inżynier, wykładowca), Stefan (1909–1959[46], praktykant szewski[47], pracownik kopalnictwa naftowego), Maria (1907–1994, po mężu Bieńkowska[38])[4], Anna (ur. 1915)[48]. Zygfryd Gölis zamieszkiwał w Sanoku przy ulicy Jana III Sobieskiego 207 (pod tym samym adresem zamieszkiwała rodzina sędziego Jana Hroboniego)[49], a do końca życia pod numerem 6[3][45]. Zmarł 26 stycznia 1953 w Sanoku[3][45]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 28 stycznia 1953, gdzie kilka miesięcy wcześniej spoczęła jego żona[3][45].

Odznaczenia

austro-węgierskie

Przypisy

  1. ↑ W niektórych wydaniach Szematyzmów z początku XX wieku był określany zamiennie jako „Zygfryd Göllis”. W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Siegfried Gölis”.
  2. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine. Wiedeń: 1902, s. 143, 996.
  3. ↑ a b c d Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 338 (poz. 9).
  4. ↑ a b c d Bogumiła Koszela. Postawy. Żyłam sercem dla ludzi, kultury i poezji. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 4 (439), s. 5, 1-10 lutego 1988. 
  5. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 54, 65.
  6. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 53, 65.
  7. ↑ Mianowania w sądownictwie. „Słowo Polskie”. Nr 224, s. 2, 20 września 1899. 
  8. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 68, 103.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 68, 132.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 109.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 109.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 109.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 109.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 126.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 126.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 126.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 140.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 145.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 149.
  13. ↑ a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 148.
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 151.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 153.
  16. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1914. Wiedeń: 1914, s. 992.
  17. ↑ Kronika. Mianowania. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 17, s. 3, 19 kwietnia 1914. 
  18. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1915. Wiedeń: 1915, s. 992.
  19. ↑ a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1916. Wiedeń: 1916, s. 944.
  20. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1917. Wiedeń: 1917, s. 978.
  21. ↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1034.
  22. ↑ Kalendarz powszechny „Haliczanin” na rok pański 1925. Lwów: 1925, s. 51.
  23. ↑ Wiadomości bieżące. Sąd doraźny. „Gospodarz”. Nr 2, s. 2, 15 lutego 1927. 
  24. ↑ Kalendarz sądowy na rok 1927. Warszawa: 1927, s. 150.
  25. ↑ Jerzy Kirkiczenko, Marian Kraczkiewicz: Kalendarz sądowy na rok 1928. Warszawa: 1928, s. 75.
  26. ↑ Proces o zamordowanie śp. Mgr. Chudzika. „Ziemia Rzeszowska i Jarosławska”. Nr 36, s. 3, 8 września 1933. 
  27. ↑ O zamordowanie ś.p. Chudzika. „Słowo Pomorskie”. Nr 206, s. 1, 8 września 1933. 
  28. ↑ O mord w Brzozowie (sprawozdanie z procesu przed sądem przysięgłych w Sanoku). Lwów: 1933, s. 4, 63-64.
  29. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1931/1932. Warszawa: 1931, s. 16.
  30. ↑ Sprawozdanie Zarządu Głównego Zrzeszenia Sędziów i Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej za rok 1935/1936. Warszawa: 1936, s. 31.
  31. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 145 (poz. 136).
  32. ↑ Z życia organizacyjnego Obwodu L. M. i Kol. Przemyśl. „Zew Morza”. Nr 3-4, s. 11, 1935. 
  33. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 153, 156. ISBN 978-83-939031-1-5.
  34. ↑ Anna Sebastiańska: Członkowie TG „Sokół” w Sanoku 1889–1946. sokolsanok.pl, 2009-11-29. [dostęp 2016-01-05].
  35. ↑ Inwentarz Archiwum Historycznego Muzeum Historycznego w Sanoku. Nr teczki 263: Dokumenty po Zygfrydzie i Jerzym Gölisach.
  36. ↑ Jacek Chrobaczyński, Okupacji dzień powszedni, W latach II wojny światowej i konspiracji, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 667.
  37. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 37-38.
  38. ↑ a b Władysława Oberc. Pozostała dobra pamięć. „Tygodnik Sanocki”. Nr 44 (156), s. 6, 4 listopada 1994. 
  39. ↑ Franciszek Oberc. Okupacyjna administracja Sanoka 1939-1944. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 104, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  40. ↑ Zarząd. sokolsanok.pl. [dostęp 2016-01-06].
  41. ↑ Marcin Smoter: Próby reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w latach 1945-1949. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 109-110. ISBN 978-83-939031-1-5.
  42. ↑ Marcin Smoter: Próby reaktywacji Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w latach 1945-1949. sokolsanok.pl, 2012-08-11. [dostęp 2016-01-06].
  43. ↑ Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 333 (poz. 64).
  44. ↑ Edward Zając: Sanockie biografie. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2009, s. 83. ISBN 978-83-61043-09-6.
  45. ↑ a b c d Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1926 do 1956 r.. Sanok. s. 183 (poz. 57, 58).
  46. ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 8 (poz. 83).
  47. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 155 (poz. 237).
  48. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 162 (poz. 342).
  49. ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 536, 540.

Media użyte na tej stronie

AUT KuK Friedensbande BAR.png
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka: wstążka dla części odznaczeń cywilnych oraz niektórych odznaczeń wojskowych nadawanych w czasie pokoju (Friedensbande) dla odznaczeń austro-węgierskich:
AT-T weiss-rot spange BAR.svg
Biało-czerwona baretka dla różnych tyrolskich odznaczeń – Austria.
Zygfryd Gölis (-1936).jpg
Zygfryd Gölis (fotografia z legitymacji członkowskiej Sportowego Towarzystwa Rybackiego "Gospodarz" w Sanoku, wydanej 24 kwietnia 1936).
Tomb of Jadwiga and Zygfryd Gölis at Central Cemetery in Sanok 1.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek Jadwigi i Zygfryda Gölis na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.