Zygmunt Chyliński

Zygmunt Chyliński
Data i miejsce urodzenia

18 sierpnia 1930
Kraków

Data i miejsce śmierci

29 listopada 1994
Kraków

profesor nauk fizycznych
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Doktorat

1958

Habilitacja

1968

Profesura

30 maja 1994

Uczelnia

Akademia Górniczo-Hutnicza
Uniwersytet Jagielloński

Zygmunt Chyliński (ur. 18 sierpnia 1930 w Krakowie, zm. 29 listopada 1994 tamże) – polski fizyk i filozof, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Życiorys

Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia fizyki i matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Magisterium uzyskał w 1952 i został asystentem Jana Weyssenhoffa. W 1958 obronił doktorat, w 1968 uzyskał habilitację. Jego zainteresowania naukowe były bardzo szerokie – od fizyki cząstek aż po dyfuzję wodoru w metalach. Głównym polem zainteresowania była mechanika kwantowa, w szczególności zaś jej spójność z teorią względności (zob. jego Kwanty i relatywistyka, 1992)[1]. 30 maja 1994 otrzymał nominację profesorską[2].

W Kwantach i relatywistyce, w możliwie prosty sposób, Chyliński przedstawia hipotezę relacjonizmu, stanowiącą swoiste poszerzenie Leibniza atrybutywnej przestrzeni i czasu. Stara się tu zgłębić realność mikroobiektów, opisywanych przez mechanikę kwantową i teorię względności oraz inaczej spojrzeć na czasoprzestrzeń i pomiar fizyczny. Refleksja ta jest próbą rozwiązania fundamentalnych trudności fizyki współczesnej oraz jej filozoficznych interpretacji. Hipoteza relacjonizmu wypływa z analizy zasady względności, mierzalności zdarzeń, metryczności czasoprzestrzeni i próbuje przekroczyć ich ograniczenia.

Był świetnym dydaktykiem, obdarzonym niezwykłym talentem mówienia w sposób prosty o trudnych problemach fizyki. Jego wykłady z mechaniki teoretycznej były podporą dla wielu w próbie zrozumienia świata.

Był wykładowcą na krakowskich uczelniach: Akademii Górniczo-Hutniczej[3] [4] i Uniwersytecie Jagiellońskim. Pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie[5][6].

Tablica pamiątkowa na kamienicy przy ul. Poselskiej 24 w Krakowie

Upamiętnienie

Publikacje

  • "Uncertainty Relation between Time and Energy", Acta Physica Pollonica 28 (1965) 631-638.
  • "Analysis of Measurement in Macro- and Microphysics", Nukleonika 13 (1968), 23-28.
  • "Podstawowe modele teoretyczne fizyki i operacjonizm", Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 1 (1978/1979).
  • "O tak zwanych twierdzeniach limitacyjnych", Zagadnienia Naukoznawstwa 91-92 (1987), 401-410.
  • Kwanty a relatywistyka, Kraków 1992.

Przypisy

  1. ↑ Misiek, passim.
  2. ↑ Prof. dr hab. Zygmunt Chyliński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2022-05-23].
  3. ↑ AGH_WFiIS_kronika. Kraków: Wydawnictwa AGH, 2009. ISBN 978-83-7464-230-9.
  4. ↑ Jan Sas, Bohdan Dziunikowski: kronika AGH WFiIS. AGH, 2009. s. 33. [dostęp 2020-12-26]. (pol.).
  5. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 48, ISBN 978-83-233-4527-5.
  6. ↑ Cmentarz Parafialny w Krakowie. Parafia Najświętszego Salwatora. [dostęp 2021-02-03]. (pol.).
  7. ↑ Mapa Targeo. Targeo. [dostęp 2020-12-26].

Bibliografia

  • Józef Misiek, "Zygmunt Chyliński – Physics and Philosophy", Poznań Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities 74 (2001) 223-232.

Media użyte na tej stronie

Dzielski Szpotanski Chyliński.JPG
Tablica pamiątkowa na kamienicy, w której mieszkał fizyk Zygmunt Chyliński przy ul. Poselskiej w Krakowie