Zygmunt Czerny

Zygmunt Czerny

Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1888 Lwów
Data i miejsce śmierci	18 lutego 1975 Kraków
Profesor nauk filologicznych
Specjalność: romanistyka
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Doktorat	1913
Habilitacja	1921
Profesura	1924
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski Uniwersytet w Toruniu Uniwersytet Jagielloński
Odznaczenia

Zygmunt Bronisław Czerny (ur. 24 lipca 1888 we Lwowie, zm. 18 lutego 1975 w Krakowie) – polski filolog romanista.

Życiorys

Urodził się 24 lipca 1888 we Lwowie, w rodzinie Bronisława i Wandy z Lisowskich^[1]. W 1907 roku ukończył Gimnazjum Klasyczne we Lwowie i podjął studia w zakresie filologii polskiej i romańskiej oraz historii sztuki na Uniwersytecie Lwowskim. Jego wykładowcami byli m.in. Edward Porębowicz, Kazimierz Twardowski i Jan Bołoz Antoniewicz. W latach 1911–1913 pracował jako nauczyciel w lwowskiej szkole średniej. W 1913 roku doktoryzował się na podstawie rozprawy L'ètude stylometrique sur "Les Narbonnais". W latach 1913–1920 odbywał studia uzupełniające w Paryżu, Grenoble i Genewie, uzyskując dyplom Études Superieures de Littérature Française. W 1920 roku habilitował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza na podstawie rozprawy L'esthétique de Louis-Claude de Saint Martin. W 1916 roku był współzałożycielem Związku Polaków we Francji, w 1919 roku pracował w Polskim Biurze Prac Kongresowych w Paryżu^[1].

W 1920 roku wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego^[1]. Przez krótki czas nauczał w Państwowym Gimnazjum w Rawie Ruskiej. Od 1921 roku pracował jako docent na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W 1924 roku otrzymał stanowisko profesora filologii francuskiej, a w 1933 roku tytuł profesora zwyczajnego. Przez dwie kadencje pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego UJK (w tym 1937/1938^[2]), był też członkiem Senatu Akademickiego. Wykładał również w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego we Lwowie (w latach 1925–1939).

W 1938 został mianowany członkiem Okręgowej Komisji Wyborczej nr 70 we Lwowie przed wyborami parlamentarnymi w 1938^[3]. Za zasługi dla sprawy zbliżenia między Polską a Francją otrzymał Legię Honorową^[4]. Otrzymał także tytuł doktora honoris causa Sorbony^[5].

Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w tajne nauczanie, był prorektorem tajnego uniwersytetu działającego we Lwowie. W latach 1944–1945 pracował na Uniwersytecie Iwana Franki.

Po wojnie pracował jako profesor kontraktowy na Uniwersytecie Poznańskim (1945–1946) i Wrocławskim (1946–1948), potem osiadł w Toruniu, gdzie współtworzył Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Od 1 stycznia 1946 do 1952 roku kierował Katedrą Filologii Romańskiej na Wydziale Humanistycznym. W latach 1948–1951 był prorektorem uczelni.

W 1952 roku przeniósł się do Krakowa, gdzie pracował jako profesor filologii romańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Od 24 lipca 1913 był mężem Anny Ludwiki z Pierożyńskich^[1].

Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie (sektor SC3-1-17)^[6].

Grób Anny i Zygmunta Czernych na cmentarzu Salwatorskim

Wybrane publikacje

• L'esthétique de Louis-Claude De Saint Martin (1920)
• Współczesna wymowa francuska (1920)
• O nowy podział materiału neofilologicznego wobec wprowadzenia 8-letniego kursu nauki (1930)
• O nowy ustrój szkół akademickich (1933)
• Les aventures de Polo: premier livre de français pour la première classe des écoles secondaires (1934, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
• Ogólne problemy reformy studjów wyższych w Polsce (1934)
• Aspects de la France: géographie – histoire – population – institutions – vie économique (1935)
• Bon sourire et en avant: deuxième livre de français (1935, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
• O przyszłe liceum ogólnokształcące (1935)
• Dydaktyka języków nowożytnych (1936)
• Stan badań literackich we Francji po wojnie (1936)
• Hier et aujourd'hui: 3-me livre de français pour la 3-me classe des écoles secondaires (1936, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
• C'est nous la France: 4 livre de Français pour la 4 classe des écoles secondaires (1937, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
• Le génie de la France. 1, Depuis les origines jusqu'à la Grande Révolution: manuel de littérature et de civilisation française pour la première année des lycées (1938, podręcznik języka francuskiego, wspólnie z Feliksem Jungmanem)
• Edward Porębowicz, poeta i uczony (1937)
• Lektura neofilologiczna w szkole średniej a w szczególności francuska (1937)
• Les composants réalistes du Romantisme français (1958)
• Contribution à une théorie comparée du motif dans les arts (1959)
• Francuski wiersz wolny i jego artyzm strukturalny (1960)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)^[7]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)^[8]
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1951)^[9]
• Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1937)^[4]
• Order Palm Akademickich (Francja)^[1]

Przypisy

Bibliografia

• SławomirS. Kalembka SławomirS. (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 154, ISBN 83-231-1988-0 .