Zygmunt Działowski

Zygmunt Działowski herbu Prawdzic albo Zygmunt Prawdzic (ur. 4 sierpnia 1843 w Mgowie k. Wąbrzeźna, zm. 16 lutego 1878 w Berlinie) – polski ziemianin, polityk, archeolog, pochodzący z Działowa (von Salendorf), mieszkający w Mgowie; działający w Toruniu. Przedstawiciel znanej rodziny Działowskich, brat Antoniny Działowskiej. Poseł do Reichstagu z okręgu Kartuzy-Wejherowo. Patron ulicy w Gdyni, Toruniu, Wałyczu oraz Liceum Ogólnokształcącego w Wąbrzeźnie.

Zygmunt Działowski

Organizator niewielkiego oddziału, na czele którego walczył w czasie Powstania Styczniowego i 24 kwietnia 1863 został rozbity nad Drwęcą. Wkrótce potem aresztowany przez władze pruskie i oskarżony o zdradę stanu, w 1864 opuścił więzienie w Berlinie.

W 1875 inicjator zawiązania drugiego, polskiego Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Głównym celem Towarzystwa było prowadzenie badań historycznych, zwłaszcza dotyczących Pomorza Nadwiślańskiego (przedrozbiorowych Prus Królewskich) oraz urządzenie drugiego w Toruniu Muzeum, niezależnie od działającego od 1854 niemieckiego Coppernicus-Verein für Wissenschaft und Kunst (przemianowanego w 1861 na Städtisches Museum).

W 1874 z polecania Towarzystwa Poznańskiego Przyjaciół Nauk udał się na zjazd archeologiczny do Kijowa, gdzie jako jedyny przemawiał po polsku^[1].

W 1881 rozpoczęto budowę siedziby Towarzystwa przy ul. Wysokiej w Toruniu, prowadzonej pod egidą spółki akcyjnej „Muzeum”. W gmachu tym od 1882 eksponowane były zbiory muzealne, gromadzono księgozbiór, a także odczyty i spotkania Polaków z Torunia i okolic.

Towarzystwo i Muzeum odegrały znaczącą rolę w utrzymaniu polskości Pomorza.

Przypisy

Literatura

• Dzieje Towarzystwa Naukowego w Toruniu. tnt.torun.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-09)]..
• Genealogia Zygmunta Działowskiego.