Zygmunt Gniewosz

Zygmunt Gniewosz
tytularny generał major tytularny generał major
Data i miejsce urodzenia2 maja 1827
Nowosielce
Data i miejsce śmierci18 marca 1909
Pressbaum
Przebieg służby
Lata służbydo 1879
Siły zbrojneArmia Cesarstwa Austriackiego
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png C. K. Armia
Główne wojny i bitwykampania węgierska,
wojna francusko-austriacka,
wojna prusko-austriacka (bitwa pod Sadową)
Odznaczenia
Medal Wojenny (Austro-Węgry) Odznaka za 25-letnią Służbę Wojskową (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Krzyż Jubileuszowy Wojskowy

Zygmunt Aleksander Gniewosz z Oleksowa[a] herbu Rawicz (ur. 2 maja 1827 w Nowosielcach, zm. 18 marca 1909 w Pressbaum) – tytularny generał major C. K. Armii, c. k. podkomorzy.

Życiorys

Dwór w Nowosielcach

Urodził się 2 maja 1827 w Nowosielcach[1][2][3]. Był jednym z ośmiorga dzieci Wiktora Gniewosza (1792-1840, właściciel dóbr Nowosielce i tamtejszego dworu, Gniewosz, Tokarnia, Karlików) i Łucji (1802-1894, córka Sebastiana Ostaszewskiego)[4]. Jego braćmi byli Edward (1822-1906, poseł na Sejm Krajowy i do Rady Państwa), Władysław (1829-1901, c. k. pułkownik piechoty i szambelan cesarski), Feliks (1836-1897, właściciel dóbr, urzędnik). Miał także trzy siostry[5]. Był też stryjeczno-ciotecznym bratem (kuzynem) Włodzimierza Gniewosza[2][1] oraz dalszym kuzynem Jana Nepomucena Gniewosza[b].

Został oficerem Armii Cesarstwa Austriackiego. Od około 1847 był podporucznikiem w 3 pułku huzarów ze sztabem w Sáros-Patak[6]. W tym charakterze odbył kampanię węgierską[1]. Przed 1950 awansowany na nadporucznika[7][8], przed 1852 awansowany na rotmistrza drugiej klasy[9][10][11].

Na początku 1854 awansował na rotmistrza 1. klasy i został przeniesiony do nowo utworzonego 2 Dywizjonu Sztabowego Dragonów[c][12][13]. Od około 1855 służył w szeregach 7 pułku kirasjerów[14][15], a od około 1857 w szeregach 6 pułku kirasjerów[16] (około 1858 podjął tam służbę jego stryjeczny brat ppor. Włodzimierz Gniewosz)[17][18][19][20][21][22][23]. W tym okresie brał udział w działaniach wojennych. W 1859 uczestniczył w wojnie francusko-austriackiej[1]. Kilka lat później walczył w wojnie prusko-austriackiej[1] i w bitwie pod Sadową (Königgrätz) 3 lipca 1866, a za swoje mężne czyny został odznaczony na placu boju[24]. Około 1867 najpierw został przeniesiony do 2 pułku kirasjerów[25], a po awansie na majora został oficerem sztabu 9 pułku kirasjerów w Czegléd[26][27], około 1868 przemianowanego na 9 pułk dragonów[28]

Po utworzeniu C. K. Armii został awansowany na stopień podpułkownika kawalerii z dniem 22 sierpnia 1869[29], a później na pułkownika z dniem 15 listopada 1873[30]. Pozostawał w sztabie 9 Bukowińskiego pułku dragonów w Czegléd[31] (około 1870/1871 trafił tam ponownie jego krewny nadpor. Włodzimierz Gniewowsz)[32], od około 1872 w Tarnopolu[33][34][35]. Od 1874 był komendantem 13 Galicyjskiego pułku ułanów w Łańcucie tj. nieopodal rodzinnych stron Gniewoszów[36][37][38][39][40]. 1 kwietnia 1879 został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora[1].

10 lutego 1878 został mianowany c. k. podkomorzym Jego Ces. Kr. Apost. Mości (przyrzeczenie złożył 20 lutego 1878)[41]. Po odejściu ze służby wojskowej jako pozasłużbowy tytularny generał major od około 1880 przebywał w Krakowie[42], a od około 1881 w Wiedniu[43][44][45][46] (od tego czasu był tam także jego brat, płk Władysław Gniewosz, który wtedy zakończył służbę w armii[47]). Od około 1885 przebywał w rodzinnych Nowosielcach-Gniewosz (Władysław także)[48], od około 1886 w Krakowie[49], od około 1877 ponownie w Wiedniu[50][51][52][53][54][55][56][57][58][59][60][61][62][63][64], od około 1903 określany jako generał major ad honores[65][66][1].

Zmarł 18 marca 1909 w Pressbaum[1][2][3]. Został pochowany w pogrzebie z honorami wojskowymi w Wiedniu 20 lutego 1909[1]. Był żonaty[1]. Miał syna Lucjana, który także został oficerem kawalerii C. K. Armii (w 1909 był podporucznikiem 3 Galicyjskiego pułku ułanów w Wiedniu[67]).

Odznaczenia

austro-węgierskie

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji wojskowych C. K. Armii był określany w języku niemieckim jako „Sigmund Ritter von Olexow Gniewosz”.
  2. ↑ W niektórych źródłach podawano, iż Jan Nepomucen był ich rodzonym bratem. Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Rocznik szlachty polskiej. T. 1. Lwów: Księgarnia K. Łukaszewicza, 1881, s. 465. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Dawny Sanok w akwarelach Jana Gniewosza. „Tygodnik Sanocki”. Nr 22 (105), s. 5, 22 listopada 1993. 
  3. ↑ Jeden z czterech oddziałów kawalerii utworzony na początku 1854 i rozwiązany w 1856, przeznaczony do zabezpieczenia i ochrony kwatery głównej armii operującej w polu oraz eskortowaniu mniejszych transportów.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Kronika. Zygmunt z Olexowa Gniewosz. „Gazeta Lwowska”. Nr 66, s. 4, 23 marca 1909. 
  2. ↑ a b c Nekrolog. „Wiener Salonblatt”. Nr 13, s. 17, 28 marca 1909 (niem.). 
  3. ↑ a b Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Österreichisches Staatsarchiv, 2007, s. 56.
  4. ↑ Monografia. Nowosielce-Gniewosz. „Jednodniówka na pamiątkę poświęcenia Domu Ludowego”, s. 15, 11 września 1927. 
  5. ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Rocznik szlachty polskiej. T. 1. Lwów: Księgarnia K. Łukaszewicza, 1881, s. 466.
  6. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1847, s. 329.
  7. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1850, s. 329.
  8. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1851, s. 417.
  9. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1852, s. 451.
  10. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1853, s. 461.
  11. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1854, s. 467.
  12. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1854, s. 239.
  13. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1855, s. 630.
  14. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1856, s. 431.
  15. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1857, s. 431.
  16. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1858, s. 405.
  17. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1859, s. 255.
  18. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1860-1861, s. 370.
  19. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1861-1862. Wiedeń: 1862, s. 372.
  20. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1863. Wiedeń: 1863, s. 382.
  21. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1864. Wiedeń: 1864, s. 370.
  22. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1865. Wiedeń: 1865, s. 376.
  23. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1866. Wiedeń: 1866, s. 374.
  24. ↑ Monografia. Nowosielce-Gniewosz. „Jednodniówka na pamiątkę poświęcenia Domu Ludowego”, s. 17, 11 września 1927. 
  25. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1867. Wiedeń: 1867, s. 902.
  26. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1867. Wiedeń: 1867, s. 427.
  27. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1867. Wiedeń: 1867, s. 902.
  28. ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums für 1868. Wiedeń: 1868, s. 449, 464.
  29. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1869-1870. Wiedeń: 1870, s. 528.
  30. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1874. Wiedeń: 1874, s. 123.
  31. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1869-1870. Wiedeń: 1870, s. 573.
  32. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1871. Wiedeń: 1871, s. 574.
  33. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1872. Wiedeń: 1872, s. 450.
  34. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1873. Wiedeń: 1873, s. 414.
  35. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1874. Wiedeń: 1874, s. 424.
  36. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1875. Wiedeń: 1874, s. 462.
  37. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1876. Wiedeń: 1875, s. 509.
  38. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1877. Wiedeń: 1876, s. 505.
  39. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1878. Wiedeń: 1877, s. 314.
  40. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1879. Wiedeń: 1878, s. 518.
  41. ↑ Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Polacy dygnitarzami austryackimi. I. Podkomorzowie i paziowie (1750-1890). Lwów: 1890, s. 19.
  42. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1881. Wiedeń: 1880, s. 142.
  43. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1882. Wiedeń: 1881, s. 142.
  44. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1883. Wiedeń: 1882, s. 142.
  45. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1884. Wiedeń: 1883, s. 141.
  46. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1885. Wiedeń: 1884, s. 142.
  47. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1883. Wiedeń: 1882, s. 146.
  48. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1886. Wiedeń: 1885, s. 144.
  49. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1887. Wiedeń: 1886, s. 144.
  50. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1888. Wiedeń: 1887, s. 143.
  51. ↑ Kais. Königl. Militär-Schematismus 1889. Wiedeń: 1888, s. 146.
  52. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1890. Wiedeń: 1889, s. 162.
  53. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1891. Wiedeń: 1891, s. 163.
  54. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1892. Wiedeń: 1892, s. 164.
  55. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1893. Wiedeń: 1893, s. 164.
  56. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1894. Wiedeń: 1894, s. 164.
  57. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1895. Wiedeń: 1895, s. 151.
  58. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1896. Wiedeń: 1895, s. 154.
  59. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1897. Wiedeń: 1896, s. 182.
  60. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1898. Wiedeń: 1897, s. 179.
  61. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1899. Wiedeń: 1898, s. 180.
  62. ↑ a b c d Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1900. Wiedeń: 1899, s. 183.
  63. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1901. Wiedeń: 1900, s. 182.
  64. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1902. Wiedeń: 1901, s. 183.
  65. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1904. Wiedeń: 1903, s. 181.
  66. ↑ a b Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1904. Wiedeń: 1903, s. 181.
  67. ↑ Schematismus für das k. u. k. Heer und für die k. u. k. Kriegs-Marine 1904. Wiedeń: 1903, s. 720, 805.

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Kriegsmedaille.jpg
Medaglia di Guerra (Kriegsmedaille), Impero Austriaco
Militärdienstzeichen-Silver.jpg
Autor: Skukifish, Licencja: CC BY-SA 3.0
Militärdienstzeichen austriaca con corona in argento per 25 anni di servizio attivo nell'esercito
AUT Franz Joseph 50 years of reign - Military Medal.svg
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 3.0
Military Medal for 50 years of reign of Emperor Franz Joseph (=Signum Memoriae)
Manor house in Nowosielce 2.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 4.0
Budynek dworski w Nowosielcach. Obecnie Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. II Czechosłowackiej Brygady Spadochronowej w Nowosielcach
K.u.k. Generalmajor.png
Autor: L' empereur Charles, Licencja: CC0
Rank insignia of the Austro-Hungarian land forces “Major general” .
AUT Jubiläumskreuz 1908.png
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 3.0
Krzyż Jubileuszowy 1908 (Austro-Węgry)