Zygmunt Klinger

Zygmunt Klinger
Ozjasz Klinger
Ilustracja
Zygmunt Klinger jako nauczyciel w Sanoku (1906)
major dyplomowany rezerwy kawalerii major dyplomowany rezerwy kawalerii
Data i miejsce urodzenia

9 września 1877
Tarnopol

Data i miejsce śmierci

18 sierpnia 1935
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1921

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Piechoty,
1 Pułk Artylerii,
SGNW,
DOG „Warszawa”,
GIArt.,
DOG „Kraków”,
Front Północno-Wschodni,
2 Armia,
25 Pułk Artylerii Polowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka (walki o Wilno)

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie)

Zygmunt Klinger, właśc. Ozjasz Klinger (ur. 9 września 1877 w Tarnopolu, zm. 18 sierpnia 1935 w Warszawie) – nauczyciel, major dyplomowany rezerwy artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 9 września 1877 w Tarnopolu jako syn Maurycego i Gizeli z domu Jedlewskiej[1][2][3][4]. Był wyznania mojżeszowego[1]. Jako Ozjasz Klinger od 1888 uczył się w C. K. Gimnazjum w Tarnopolu, gdzie w 1897 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie był m.in. Czesław Eckhardt)[5][6][4].

Przez cztery semestry studiował na Uniwersytecie Lwowskim[4]. Został nauczycielem języka niemieckiego[1]. 23 lipca 1902 w charakterze zastępcy nauczyciela został przeniesiony z C. K. Gimnazjum w Przemyślu do C. K. Gimnazjum w Kołomyi[7][8][9]. W tej szkole uczył języka niemieckiego i był współzawiadowcą niemieckiej biblioteki[10]. W tym samym charakterze 4 sierpnia 1903 został przeniesiony z Kołomyi do C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[11][12]. Tam uczył języka niemieckiego[13][4]. 29 sierpnia 1904 został przeniesiony z Brzeżan do C. K. Gimnazjum w Sanoku[14][15]. Tam jako egzaminowany zastępca nauczyciela uczył języka niemieckiego, języka łacińskiego, był zawiadowcą niemieckiej biblioteki uczniów[16][17][18][19]. W pierwszym półroczu roku szkolnego 1908/1909 otrzymał urlop[20][1]. W okresie pracy w Sanoku był członkiem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[21]. 20 lutego 1909 (wzgl. 3 marca) został przeniesiony do C. K. Gimnazjum w Jaśle[22][23][24]. Uczył tam języka niemieckiego[25]. 9 stycznia 1911 został uwolniony ze służby[26].

Po wybuchu I wojny światowej 4 sierpnia 1914 w grupie ochotników z Brzeżan skierował się do Krakowa, gdzie gromadziły się oddziały strzeleckie[4]. Wstąpił do Legionów Polskich i służył w oddziałach, będących zalążkiem 1 pułku piechoty[4]. Od połowy września do końca października 1914 był żołnierzem Komendy Legionów Polskich[4]. Został mianowany na stopień podporucznika artylerii 28 września 1914 i otrzymał przydział do 4 batalionu artylerii, w którym był dowódcą I plutonu od lutego do lipca 1915[4]. Był też adiuntantem II dywizjonu[4]. Następnie awansowany na stopień porucznika artylerii 20 czerwca 1915[4]. Od lipca 1915 pełnił funkcję referenta spraw artylerii w sztabie I Brygady[4]. Od grudnia 1915 był I oficerem w batalionie haubic w składzie 1 pułku artylerii[4]. Po odejściu w październiku 1916 ze służby frontowej brał udział w I i w II Kursie Szkoły Strzeleckiej Artylerii w Rembertowie w styczniu 1917)[4]. Potem ponownie był oficerem batalionu haubic[4]. Od czerwca 1917 był w Stacji Zbornej LP w Przemyślu[4]. Po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 został wcielony do 30 pułku artylerii i 130 pułku artylerii, służąc na ziemi serbskiej[4].

U kresu wojny 1 listopada 1918 został wybrany jako reprezentant Polskiej Organizacji Wojskowej i Ligi Niezawisłości na członka Komitetu Obywatelskiego, wybranego przez zgromadzenie przedstawicieli polskich stronnictw politycznych i był w składzie strony polskiej uczestniczył w pertraktacjach z Ukraińcami[27][28][29][30]. Wraz z innym przedstawicielem LN i POW, Kazimierzem Świtalskim (także wybranego do Komitetu Obywatelskiego) został członkiem Polskiego Komitetu Narodowego we Lwowie i Komitetu Wykonawczego tegoż[31]. Został przyjęty do Wojska Polskiego i uczestniczył w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej[4].

Został awansowany na stopień kapitana[4]. W tym stopniu był oficerem Sztabu Generalnego w Sztabie Naczelnego Wodza oraz w Dowództwie Okręgu Generalnego „Warszawa” od 16 grudnia 1918 do 25 września 1919[4]. W tym okresie, podczas wojny polsko-bolszewickiej z rozkazu Naczelnika Józefa Piłsudskiego został skierowany do Wilna, gdzie przybył 23 grudnia 1918 i został mianowany szefem sztabu gen. Władysława Wejtki, mając za zadanie działanie w celu opanowania miasta przez Polaków[32][33][34]. Po walkach o Wilno wobec braku szans na utrzymanie się w mieście kpt. Klinger 5 stycznia zadecydował o przerwaniu walk i opuszczeniu Wilna[35][36]. Później został internowany przez Niemców i uczestniczył w negocjacjach. 11 czerwca 1919 przeniesiony z Generalnego Inspektoratu Artylerii do Dowództwie Okręgu Generalnego „Kraków”, gdzie był szefem Oddziału Informacyjnego[4]. Służył w Ministerstwie Spraw Wojskowych, we Froncie Północno-Wschodnim, w Oddziale V dowództwa 2 Armii od 1 października 1920 do 10 marca 1921[4].

Potem został zweryfikowany w stopniu majora rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[37][38]. Był oficerem rezerwy 25 pułku artylerii polowej z Kalisza[39][40]. W 1934 jako major dyplomowany rezerwy artylerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I w grupie oficerów pospolitego ruszenia artylerii jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[2]. Odszedł z wojska 18 marca 1921[4].

W okresie II Rzeczypospolitej sprawował stanowisko dyrektora oddziału warszawskiego Polskiego Banku Handlowego[4].

Zmarł 18 sierpnia 1935 w Warszawie[4][41]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 108-4-9)[41]. Był żonaty z Zofią z domu Hampel (zm. 1977 w wieku 82 lat)[42][41].

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 129.
  2. a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 273, 837.
  3. Zygmunt Klinger. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2020-04-23].
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Żołnierze Niepodległości. Zygmunt Klinger. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-04-23].
  5. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Tarnopolu za rok szkolny 1889. Tarnopol: 1889, s. 104.
  6. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Tarnopolu za rok szkolny 1897. Tarnopol: 1897, s. 77.
  7. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Przemyślu za rok szkolny 1903. Przemyśl: 1903, s. 33.
  8. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 26, s. 372, 30 lipca 1902. 
  9. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1902/3. Kołomyja: 1903, s. 27-28.
  10. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1902/3. Kołomyja: 1903, s. 25.
  11. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1903/4. Kołomyja: 1904, s. 77.
  12. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1904. Brzeżany: 1904, s. 30.
  13. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1904. Brzeżany: 1904, s. 28.
  14. Tutaj mylnie podano przeniesienie do Buczacza. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1905. Brzeżany: 1905, s. 7.
  15. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 23, s. 423, 14 września 1904. 
  16. 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 2.
  17. 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 2.
  18. 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 2.
  19. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 2.
  20. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 7.
  21. IV. Spis członków Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. „Muzeum”. Nr 6-7, s. 33, 1905. 
  22. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 4, s. 50, 4 lutego 1909. 
  23. XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 6.
  24. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 41.
  25. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 38.
  26. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1910/11. Jasło: 1911, s. 38.
  27. Artur Leinwand: Przedmowa do obecnego wydania. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 9. ISBN 83-85218-56-4.
  28. Władysław Stesłowicz: Relacja z czasu walk listopadowych o Lwów. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 440, 444. ISBN 83-85218-56-4.
  29. Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI-22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: ok. 1919, s. 120.
  30. Zdzisław Próchnicki: Relacja Zdzisława Próchnickiego (o Lidze Narodowej). W: Liga Narodowa (1893–1928). Wybór relacji. Warszawa: Muzeum Historii Polski, 2015, s. 223. ISBN 978-83-65248-00-8.
  31. Artur Leinwand: Przedmowa do obecnego wydania. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 10. ISBN 83-85218-56-4.
  32. Waldemar Rezmer. Walki o Wilno w styczniu 1919 roku – początek wojny polsko-sowieckiej. „Europa Orientalis”. Nr 2, s. 61, 2010. 
  33. Dorota Michaluk: Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010, s. 364-366. ISBN 978-83-231-2484-9.
  34. Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 48-49. ISBN 978-83-11-11934-5.
  35. Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 50-53. ISBN 978-83-11-11934-5.
  36. Waldemar Rezmer. Walki o Wilno w styczniu 1919 roku – początek wojny polsko-sowieckiej. „Europa Orientalis”. Nr 2, s. 71, 72, 2010. 
  37. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 837.
  38. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 762.
  39. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 763.
  40. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 684.
  41. a b c Cmentarz Stare Powązki: IRENA KLINGER, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-04-23].
  42. Zygmunt Klinger. ancestry.ca. [dostęp 2020-04-23]. (ang.).
  43. Roman Lewicki: Zarys historji wojennej 1-go pułku artylerii polowej legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 55, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  44. M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Zygmunt Klinger (1906)c.jpg
Zygmunt Klinger jako nauczyciel w C. K. Gimnazjum w Sanoku (1906).
POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
PL Epolet mjr.svg
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).