Zygmunt Klinger

Zygmunt Klinger
Ozjasz Klinger
Ilustracja
Zygmunt Klinger jako nauczyciel w Sanoku (1906)
major dyplomowany rezerwy kawalerii major dyplomowany rezerwy kawalerii
Data i miejsce urodzenia

9 września 1877
Tarnopol

Data i miejsce śmierci

18 sierpnia 1935
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1914–1921

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Piechoty,
1 Pułk Artylerii,
SGNW,
DOG „Warszawa”,
GIArt.,
DOG „Kraków”,
Front Północno-Wschodni,
2 Armia,
25 Pułk Artylerii Polowej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka (walki o Wilno)

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, dwukrotnie)

Zygmunt Klinger, właśc. Ozjasz Klinger (ur. 9 września 1877 w Tarnopolu, zm. 18 sierpnia 1935 w Warszawie) – nauczyciel, major dyplomowany rezerwy artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 9 września 1877 w Tarnopolu jako syn Maurycego i Gizeli z domu Jedlewskiej[1][2][3][4]. Był wyznania mojżeszowego[1]. Jako Ozjasz Klinger od 1888 uczył się w C. K. Gimnazjum w Tarnopolu, gdzie w 1897 ukończył VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie był m.in. Czesław Eckhardt)[5][6][4].

Przez cztery semestry studiował na Uniwersytecie Lwowskim[4]. Został nauczycielem języka niemieckiego[1]. 23 lipca 1902 w charakterze zastępcy nauczyciela został przeniesiony z C. K. Gimnazjum w Przemyślu do C. K. Gimnazjum w Kołomyi[7][8][9]. W tej szkole uczył języka niemieckiego i był współzawiadowcą niemieckiej biblioteki[10]. W tym samym charakterze 4 sierpnia 1903 został przeniesiony z Kołomyi do C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[11][12]. Tam uczył języka niemieckiego[13][4]. 29 sierpnia 1904 został przeniesiony z Brzeżan do C. K. Gimnazjum w Sanoku[14][15]. Tam jako egzaminowany zastępca nauczyciela uczył języka niemieckiego, języka łacińskiego, był zawiadowcą niemieckiej biblioteki uczniów[16][17][18][19]. W pierwszym półroczu roku szkolnego 1908/1909 otrzymał urlop[20][1]. W okresie pracy w Sanoku był członkiem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[21]. 20 lutego 1909 (wzgl. 3 marca) został przeniesiony do C. K. Gimnazjum w Jaśle[22][23][24]. Uczył tam języka niemieckiego[25]. 9 stycznia 1911 został uwolniony ze służby[26].

Po wybuchu I wojny światowej 4 sierpnia 1914 w grupie ochotników z Brzeżan skierował się do Krakowa, gdzie gromadziły się oddziały strzeleckie[4]. Wstąpił do Legionów Polskich i służył w oddziałach, będących zalążkiem 1 pułku piechoty[4]. Od połowy września do końca października 1914 był żołnierzem Komendy Legionów Polskich[4]. Został mianowany na stopień podporucznika artylerii 28 września 1914 i otrzymał przydział do 4 batalionu artylerii, w którym był dowódcą I plutonu od lutego do lipca 1915[4]. Był też adiuntantem II dywizjonu[4]. Następnie awansowany na stopień porucznika artylerii 20 czerwca 1915[4]. Od lipca 1915 pełnił funkcję referenta spraw artylerii w sztabie I Brygady[4]. Od grudnia 1915 był I oficerem w batalionie haubic w składzie 1 pułku artylerii[4]. Po odejściu w październiku 1916 ze służby frontowej brał udział w I i w II Kursie Szkoły Strzeleckiej Artylerii w Rembertowie w styczniu 1917)[4]. Potem ponownie był oficerem batalionu haubic[4]. Od czerwca 1917 był w Stacji Zbornej LP w Przemyślu[4]. Po kryzysie przysięgowym z lipca 1917 został wcielony do 30 pułku artylerii i 130 pułku artylerii, służąc na ziemi serbskiej[4].

U kresu wojny 1 listopada 1918 został wybrany jako reprezentant Polskiej Organizacji Wojskowej i Ligi Niezawisłości na członka Komitetu Obywatelskiego, wybranego przez zgromadzenie przedstawicieli polskich stronnictw politycznych i był w składzie strony polskiej uczestniczył w pertraktacjach z Ukraińcami[27][28][29][30]. Wraz z innym przedstawicielem LN i POW, Kazimierzem Świtalskim (także wybranego do Komitetu Obywatelskiego) został członkiem Polskiego Komitetu Narodowego we Lwowie i Komitetu Wykonawczego tegoż[31]. Został przyjęty do Wojska Polskiego i uczestniczył w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej[4].

Został awansowany na stopień kapitana[4]. W tym stopniu był oficerem Sztabu Generalnego w Sztabie Naczelnego Wodza oraz w Dowództwie Okręgu Generalnego „Warszawa” od 16 grudnia 1918 do 25 września 1919[4]. W tym okresie, podczas wojny polsko-bolszewickiej z rozkazu Naczelnika Józefa Piłsudskiego został skierowany do Wilna, gdzie przybył 23 grudnia 1918 i został mianowany szefem sztabu gen. Władysława Wejtki, mając za zadanie działanie w celu opanowania miasta przez Polaków[32][33][34]. Po walkach o Wilno wobec braku szans na utrzymanie się w mieście kpt. Klinger 5 stycznia zadecydował o przerwaniu walk i opuszczeniu Wilna[35][36]. Później został internowany przez Niemców i uczestniczył w negocjacjach. 11 czerwca 1919 przeniesiony z Generalnego Inspektoratu Artylerii do Dowództwie Okręgu Generalnego „Kraków”, gdzie był szefem Oddziału Informacyjnego[4]. Służył w Ministerstwie Spraw Wojskowych, we Froncie Północno-Wschodnim, w Oddziale V dowództwa 2 Armii od 1 października 1920 do 10 marca 1921[4].

Potem został zweryfikowany w stopniu majora rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919[37][38]. Był oficerem rezerwy 25 pułku artylerii polowej z Kalisza[39][40]. W 1934 jako major dyplomowany rezerwy artylerii był przydzielony do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I w grupie oficerów pospolitego ruszenia artylerii jako oficer przewidziany do użycia w czasie wojny i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III[2]. Odszedł z wojska 18 marca 1921[4].

W okresie II Rzeczypospolitej sprawował stanowisko dyrektora oddziału warszawskiego Polskiego Banku Handlowego[4].

Zmarł 18 sierpnia 1935 w Warszawie[4][41]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 108-4-9)[41]. Był żonaty z Zofią z domu Hampel (zm. 1977 w wieku 82 lat)[42][41].

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b c d Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 129.
  2. a b Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 273, 837.
  3. Zygmunt Klinger. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2020-04-23].
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Żołnierze Niepodległości. Zygmunt Klinger. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-04-23].
  5. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Tarnopolu za rok szkolny 1889. Tarnopol: 1889, s. 104.
  6. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Tarnopolu za rok szkolny 1897. Tarnopol: 1897, s. 77.
  7. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Przemyślu za rok szkolny 1903. Przemyśl: 1903, s. 33.
  8. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 26, s. 372, 30 lipca 1902. 
  9. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1902/3. Kołomyja: 1903, s. 27-28.
  10. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1902/3. Kołomyja: 1903, s. 25.
  11. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Kołomyi za rok szkolny 1903/4. Kołomyja: 1904, s. 77.
  12. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1904. Brzeżany: 1904, s. 30.
  13. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1904. Brzeżany: 1904, s. 28.
  14. Tutaj mylnie podano przeniesienie do Buczacza. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Brzeżanach za rok szkolny 1905. Brzeżany: 1905, s. 7.
  15. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy c. k. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 23, s. 423, 14 września 1904. 
  16. 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 2.
  17. 25. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1905/1906. Sanok: 1906, s. 2.
  18. 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907. Sanok: 1907, s. 2.
  19. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 2.
  20. XXVII. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1907/8. Sanok: Fundusz Naukowy, 1908, s. 7.
  21. IV. Spis członków Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. „Muzeum”. Nr 6-7, s. 33, 1905. 
  22. Wiadomości osobiste. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”. Nr 4, s. 50, 4 lutego 1909. 
  23. XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 6.
  24. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 41.
  25. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1908/9. Jasło: 1909, s. 38.
  26. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jaśle za rok 1910/11. Jasło: 1911, s. 38.
  27. Artur Leinwand: Przedmowa do obecnego wydania. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 9. ISBN 83-85218-56-4.
  28. Władysław Stesłowicz: Relacja z czasu walk listopadowych o Lwów. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 440, 444. ISBN 83-85218-56-4.
  29. Jan Gella: Ruski miesiąc 1/XI-22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: ok. 1919, s. 120.
  30. Zdzisław Próchnicki: Relacja Zdzisława Próchnickiego (o Lidze Narodowej). W: Liga Narodowa (1893–1928). Wybór relacji. Warszawa: Muzeum Historii Polski, 2015, s. 223. ISBN 978-83-65248-00-8.
  31. Artur Leinwand: Przedmowa do obecnego wydania. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 10. ISBN 83-85218-56-4.
  32. Waldemar Rezmer. Walki o Wilno w styczniu 1919 roku – początek wojny polsko-sowieckiej. „Europa Orientalis”. Nr 2, s. 61, 2010. 
  33. Dorota Michaluk: Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010, s. 364-366. ISBN 978-83-231-2484-9.
  34. Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 48-49. ISBN 978-83-11-11934-5.
  35. Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. T. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 50-53. ISBN 978-83-11-11934-5.
  36. Waldemar Rezmer. Walki o Wilno w styczniu 1919 roku – początek wojny polsko-sowieckiej. „Europa Orientalis”. Nr 2, s. 71, 72, 2010. 
  37. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 837.
  38. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 762.
  39. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 763.
  40. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 684.
  41. a b c Cmentarz Stare Powązki: IRENA KLINGER, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-04-23].
  42. Zygmunt Klinger. ancestry.ca. [dostęp 2020-04-23]. (ang.).
  43. Roman Lewicki: Zarys historji wojennej 1-go pułku artylerii polowej legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 55, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  44. M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet mjr.svg
Naramiennik majora Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
POL Krzyż Walecznych (1920) 2r BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.
Zygmunt Klinger (1906)c.jpg
Zygmunt Klinger jako nauczyciel w C. K. Gimnazjum w Sanoku (1906).