Zygmunt Konieczny (kompozytor)

Zygmunt Konieczny
Ilustracja
Zygmunt Konieczny (2007)
Data i miejsce urodzenia

3 stycznia 1937
Kraków

Pochodzenie

polskie

Gatunki

muzyka poważna, muzyka rozrywkowa, muzyka filmowa

Zawód

kompozytor

Aktywność

od 1959

Powiązania

Piwnica pod Baranami, Teatr Stary w Krakowie

Współpracownicy
Ewa Demarczyk
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Zygmunt Konieczny (ur. 3 stycznia 1937 w Krakowie)[1] – polski kompozytor piosenki literackiej, muzyki teatralnej i filmowej.

Życiorys

Urodził się 3 stycznia 1937 w Krakowie[2]. Spędził dzieciństwo w Szczyrzycu[3]. W latach 1956–1962 studiował kompozycję u Stanisława Wiechowicza w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie[4][2].

Zadebiutował w 1959 w krakowskim kabarecie Piwnica pod Baranami, z którym silnie związany był do 1967. Skomponował wiele piosenek dla wykonawców Piwnicy, zwłaszcza dla Ewy Demarczyk, z którą współpracował od 1962[2]. Jako kompozytor muzyki teatralnej zadebiutował w 1959 muzyką do sztuki Arthura Millera Widok z mostu (w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego)[2]. Od 1963 nieformalnie związany z Teatrem Starym w Krakowie, dla którego napisał sporo partytur, m.in. Noc listopadową (1977)[2].

Komponuje również muzykę do filmów fabularnych, krótkometrażowych i animacji[2]. Jest m.in. autorem ścieżki dźwiękowej do filmów Jana Jakuba Kolskiego, np. Pornografia i Jasminum[2].

Prowadzi seminarium z muzyki teatralnej i filmowej w PWST w Krakowie[2].

Twórczość

Obfita i różnorodna twórczość Koniecznego odzwierciedla trzy obszary jego kompozytorskich zainteresowań. Są to: piosenka literacka (nazywana także aktorską lub poetycką), muzyka teatralna i muzyka filmowa. Najbliższa naturze kompozytora wydaje się jednak twórczość wokalno-instrumentalna, określana przez niego mianem piosenki literackiej. W powojennej historii polskiej piosenki kabaretowej Konieczny był jednym z pierwszych kompozytorów, który próbował przełamać istniejące w niej konwencje, a tym samym nadać utworom pisanym dla kabaretu walor twórczości artystycznej[1].

Punktem wyjścia dla jego kompozytorskich działań jest tekst literacki (najczęściej utwory wybitnych poetów, m.in. Leśmiana, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Baczyńskiego, Białoszewskiego), wraz z jego strukturą formalną, warstwą symboliczną i znaczeniową. Poprzez muzykę Konieczny stara się jak najdokładniej wydobyć wszystkie niuanse tekstu; tak więc muzyka w jego utworach jest rodzajem interpretacji tekstu literackiego. Ostatnim etapem działania Koniecznego jest praca z wykonawcą, któremu kompozytor stawia cały szereg wymagań wokalno-aktorskich. Komponuje najczęściej z myślą o konkretnym wykonawcy, wytyczając tym samym niewielki margines odchyleń od zaplanowanego wzoru[1].

W muzyce teatralnej i filmowej kompozytor często przenosi swoje doświadczenia z pracy nad utworami wokalno-instrumentalnymi. Specyfika form filmowych i teatralnych stwarza dodatkowe możliwości penetracji kompozytorskiej, zwłaszcza w zakresie formy muzycznej, brzmienia i harmoniki. Jego muzyka ma charakterystyczny, łatwo rozpoznawalny styl, którego oryginalność tkwi w sposobie doboru i syntezie różnych elementów muzycznych, takich jak skala dur-moll i skale modalne, swobodne zestawienia akordów, metrorytmiczne ostinata oraz krótkie, urywane motywy melodyczne[1].

Życie prywatne

Syn Bronisława Koniecznego[5] i Marii z Gębików[6].

Miał czworo rodzeństwa, siostry: Janinę, zmarłą w dzieciństwie, Jadwigę, iberystkę i Annę, orientalistkę, oraz brata Leszka, biochemika[6].

Wybrane utwory

(na podstawie materiałów źródłowych[1][7])

W wykonaniu Ewy Demarczyk

Inne kompozycje

Odznaczenia i nagrody

Konieczny jest laureatem wielu nagród za piosenki, muzykę sceniczną i filmową[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Chmura 1997 ↓.
  2. ↑ a b c d e f g h i Zygmunt Konieczny | Twórca | Culture.pl, „Culture.pl” [dostęp 2017-12-05] (pol.).
  3. ↑ Zygmunt Konieczny, www.zygmuntkonieczny.art.pl [dostęp 2017-12-05].
  4. ↑ Zygmunt Konieczny: Akademia Polskiego Filmu
  5. ↑ Bronisław Konieczny (oprac. Adam Rosiński, Ryszard Rybka): Moje życie w mundurze: czasy narodzin i upadku II Rzeczypospolitej. Księgarnia Akademicka, 2005. ISBN 83-7188-693-4
  6. ↑ a b Maria Filipowicz-Rudek: Kalendarium życia. O nieustającym dialogu między Don Kichotem a Sancho Panzą. filg.uj.edu.pl, 2009. s. 14. [dostęp 2018-05-05]. (pol.).
  7. ↑ Zygmunt Konieczny. [w:] Film Polski [on-line]. [dostęp 2018-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-15)]. (pol.).
  8. ↑ Czarne anioły. piwnicapodbaranami.pl. [dostęp 2018-05-15]. (pol.).
  9. ↑ Grande Valse Brillante. piwnicapodbaranami.pl. [dostęp 2018-05-15]. (pol.).
  10. ↑ Groszki i róże. piwnicapodbaranami.pl. [dostęp 2018-05-15]. (pol.).
  11. ↑ Karuzela z Madonnami. piwnicapodbaranami.pl. [dostęp 2018-05-15]. (pol.).
  12. ↑ Tomaszów. piwnicapodbaranami.pl. [dostęp 2018-05-15]. (pol.).
  13. ↑ 1920. Wojna i miłość. filmpolski.pl. [dostęp 2018-05-15]. (pol.).
  14. ↑ M.P. z 2012 r. poz. 488
  15. ↑ Odznaczenia państwowe w Święto Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2012. [dostęp 2012-11-11].
  16. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2020-02-20].
  17. ↑ Spotkanie twórców i artystów polskiej estrady. „Nowiny”. 146, s. 2, 2 lipca 1979. 
  18. ↑ Encyklopedia Krakowa, s. 655, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000

Bibliografia

  • Bogdan Chmura: Konieczny Zygmunt. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. Wyd. I. T. 5: KLŁ część biograficzna. Kraków: PWM, 1997, s. 159–160. ISBN 83-224-3303-4. OCLC 164821167. (pol.).

Linki zewnętrzne

Najlepszy polski kompozytor filmowy, nagrody filmowe i festiwale
Polska Akademia Filmowa
Orzeł za najlepszą muzykę filmową
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
Nagroda za muzykę
Nagroda Muzyczna „Fryderyk”
Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa
Złota Kaczka
Najlepsza muzyka

Media użyte na tej stronie

2007.10.27.Zygmunt Konieczny Fot Mariusz Kubik.JPG
Autor: Mariusz Kubik, Licencja: CC BY 3.0
Zygmunt Konieczny (b. 1937), Polish composer