Zygmunt Kusiak

Zygmunt Kusiak

podporucznik rezerwy taboru
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1897 Lwów
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Charków
Przebieg służby
Lata służby	1914-1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Formacja = Legiony Polskie
Jednostki	2 Pułk Ułanów Grochowskich 10 Dywizjon Taborów
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa) wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Późniejsza praca	nauczyciel, kierownik szkoły
Odznaczenia

Zygmunt Kusiak (ur. 9 kwietnia 1897 we Lwowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – pedagog, podporucznik rezerwy taborów Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Franciszka i Julii z domu Maksuś. Ukończył gimnazjum w rodzinnym Lwowie. Został absolwentem kursów metodyczno-pedagogicznych w Chełmie oraz Wyższego Kursu Nauczycielskiego w Poznaniu.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów i służył w II Brygadzie. Ukończył kurs jazdy kawalerii w ramach legionowego 2 pułku ułanów w 1917 w Mińsku Mazowieckim. Uczestniczył w bitwie pod Rarańczą, po czym został aresztowany i internowany na terenie Węgier. Następnie wcielony do c. i k. armii i skierowany na front włoski. U kresu wojny urlopowany wrócił do rodzinnego miasta i pod koniec 1918 brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 2 pułku Ułanów Grochowskich oraz w kolumnach taborowych. Został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy w korpusie oficerów taborowych ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925. Później był na ćwiczeniach w 10 dywizjonie taborów, stacjonującym w Przemyślu w 1932 oraz w 2 dywizjonie taborów, stacjonującym w Lublinie (później w Tomaszowie Lubelskim) w 1934.

W latach 30. pełnił funkcję kierownika siedmioklasowej szkoły powszechnej w Birczy.

Po wybuchu II wojny światowej, w okresie kampanii wrześniowej był zmobilizowany do macierzystego 10 dywizjonu taborów w Radymnie. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został zatrzymany przez Sowietów w okolicach Ihrowicy koło Tarnopola. Następnie przeszedł pieszo w kolumnie jenieckiej do punktu zbiórki jeńców na stacji w Wołoczyskach, po czym został przewieziony do obozu rozdzielczego w Kozielsku lub w Putywlu, a stamtąd do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na otwartym wówczas Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Kamień pamiątkowy przy Dębie Pamięci honorującym Zygmunta Kusiaka w Birczy

Upamiętnienie

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia porucznika^[1]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[2].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, 26 kwietnia 2009 został zasadzony Dąb Pamięci honorujący Zygmunta Kusiaka przy Publicznym Gimnazjum im. ks. prałata Tadeusza Dłubacza w Birczy^[3].

Odznaczenia

• Krzyż Niepodległości (20 czerwca 1933)
• Krzyż Walecznych
• Medal Niepodległości
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Krzyż Obrony Lwowa

Przypisy

Bibliografia

• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 281. [dostęp 2015-03-03].
• Zygmunt Kusiak. ko.rzeszow.pl/. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
• Monika Bodnar. Zygmunt Kusiak. „Carpe Diem”, s. 15, Nr 14 z czerwca 2014. 
• Ryszard Tłuczek: Przemyska Lista Katyńska (2). niedziela.pl. [dostęp 2015-03-03].
• Zygmunt Kusiak. katyn-pamietam.pl/. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].