Zygmunt Szafranowski

Zygmunt Szafranowski

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	20 lutego 1893 Suwałki
Data i miejsce śmierci	1 maja 1973 Londyn
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne w ZSRR Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	1 Pułk Piechoty 8 Pułk Piechoty Legionów 73 Pułk Piechoty 10 Pułk Piechoty 25 Pułk Piechoty 16 Pułk Piechoty 42 Pułk Piechoty PKU Kałusz PKU Białystok KRU Białystok
Stanowiska	dowódca batalionu dowódca pułku zastępca dowódcy pułku komendant PKU komendant rejonu uzupełnień
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Odznaczenia

Zygmunt Szafranowski^[1] (ur. 20 lutego 1893 w Suwałkach, zm. 1 maja 1973 w Londynie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Pomnik Obrońców Białegostoku 1939 r.

Syn Marii. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. Służył w 4 kompanii III batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. Mianowany chorążym od 2 grudnia 1915, później podporucznikiem. Podczas bitwy pod Konarami tymczasowo był dowódcą plutonu 3 kompanii. Został dwukrotnie ranny. Po kryzysie przysięgowym został internowany w obozie w Szczypiornie, zaś po ujawnieniu swojej rangi oficerskiej był przetrzymywany przez Niemców w obozach w Havelbergu, Rastadt i Werl.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego w listopadzie 1918. Zweryfikowany do stopnia kapitana był dowódcą II batalionu w 8 pułku piechoty Legionów. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej i wojnie polsko-bolszewickiej. W tym czasie, od stycznia do marca 1920 brał udział w walkach o wyzwolenie Łatgali. Od 16 sierpnia do 2 października 1920 był dowódcą 8 pułku piechoty Legionów. Za swoje czyny wojenne otrzymał Order Virtuti Militari^[2]. Został awansowany do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Od 1923 do 26 kwietnia 1928 pełnił funkcję zastępcy dowódcy 73 pułku piechoty w Katowicach. Został awansowany do stopnia podpułkownika od 1 stycznia 1928 i z lokatą 47 w korpusie oficerów piechoty. 26 kwietnia 1928 roku został przeniesiony do 10 pułku piechoty w Łowiczu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[3]. Później był zastępcą dowódcy 25 pułku piechoty w Piotrkowie^[4]. W listopadzie 1933 roku został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto celem odbycia praktyki w służbie uzupełnień^[5]. W czerwcu 1934 ogłoszono jego przeniesienie do Powiatowej Komendy Uzupełnień Kałusz na stanowisko komendanta^[6]. W sierpniu 1935 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Białystok na stanowisko komendanta^[7]. W 1938 dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Białystok, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę komendant rejonu uzupełnień^[8].

Po wybuchu II wojny światowej Z. Szafranowski był najstarszym stopniem oficerem w Białymstoku, a wobec braku zorganizowanej odgórnie obrony miasta, podjął się jej tworzenia (wspomagał go kpt. Tadeusz Kosiński), formując żołnierzy z pododdziałów marszowych i zapasowych (batalion marszowy 42 pułku piechoty i niepełny Batalion Wartowniczy nr 33)^[9][10]. Został dowódcą obrony Białegostoku w okresie kampanii wrześniowej^[11] (siedziba dowództwa mieściła się w pałacu Chaima Nowika przy obecnej ulicy Lipowej 35)^[12].

Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został internowany na terenach litewskich, po czym aresztowany przez Sowietów i osadzony w obozie w Kozielsku, skąd 2 lipca 1940 trafił do obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu, gdzie od 1940 przebywali polscy jeńcy. Po zawarciu układu Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Od 16 października 1941 do 31 października 1942 był dowódcą 16 pułku piechoty (późniejszego 16 Lwowskiego batalionu strzelców) w strukturze 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty (jego poprzednikiem został ppłk Kazimierz Kierkowski). W tym czasie podczas ewakuacji Armii Polskiej jednostka pokonywała teren w kierunku Iraku i Iranu). Był oficerem Polskich Sił Zbrojnych.

Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 1 maja 1973 w Londynie.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 1188
• Krzyż Niepodległości (24 października 1931)^[13]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1938)^[14]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[15]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Srebrny Medal za Długoletnią Służbę
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
• Odznaka za Rany i Kontuzje^[16]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[16]
• Państwowa Odznaka Sportowa^[16]
• Order Pogromcy Niedźwiedzia III klasy (1925, Łotwa)^[17]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (1928, Łotwa)^[18]

Upamiętnienie

Został ustanowiony Pomnik Obrońców Białegostoku 1939 r., stworzony na osiedlu Wysoki Stoczek^[19].

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Zygmunt Szafranowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2015-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 stycznia 2018)].
• Zygmunt Szafranowski (łot.). lkok.com. [dostęp 2015-02-12].