Zygmunt Szymanowski (bakteriolog)

Zygmunt Szymanowski
Data i miejsce urodzenia

16 listopada 1873
Warszawa

Data i miejsce śmierci

8 maja 1956
Łódź

profesor nauk medycznych
Specjalność: mikrobiologia
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Profesura

1 kwietnia 1923

Polska Akademia Nauk
Status

członek tytularny

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet Łódzki
Akademia Medyczna w Łodzi

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Zygmunta Szymanowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Zygmunt Szymanowski (ur. 16 listopada 1873 w Warszawie, zm. 8 maja 1956 w Łodzi) – polski lekarz i mikrobiolog, profesor zwyczajny, nauczyciel akademicki, dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Łódzkiego, działacz społeczny, działacz PPS, żołnierz Legionów Polskich podpułkownik–lekarz Wojska Polskiego, czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, w Polsce Ludowej poseł Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy (1947–1952), członek Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej od jej powstania aż do swojej śmierci.

Życiorys

W Warszawie ukończył gimnazjum w 1891, uzyskując świadectwo dojrzałości ze złotym medalem[1]. W latach 1891–1897 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując tytuł doktora wszech nauk lekarskich, następnie specjalizował się w zakresie fizjologii na Uniwersytecie w Lipsku[1]. W 1899 został asystentem w katedrze fizjologii w Uniwersytecie we Fryburgu, w 1900–1902 odbył staż w szpitalach miejskich oraz na Uniwersytecie Berlińskim[1]. Po powrocie do Polski pracował w Warszawie jako lekarz towarzystwa asekuracyjnego „New York Life Insurance Company”[1]. W 1907 rozpoczął pracę w Zakładzie Mikrobiologii i Weterynarii Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1909 nostryfikował dyplom lekarski, w 1910 wyjechał na studia bakteriologiczne w Cesarskim Urzędzie Zdrowia[1]. Latem 1914 wyjechał celem zapoznania się z hodowlą krętka bladego do Wrocławia, jednakże po dwóch tygodniach został wydalony z terenu Prus[2]. Po I wojnie światowej objął w 1922 katedrę bakteriologii i higieny Uniwersytetu Warszawskiego i tam 26 stycznia 1923 został docentem bakteriologii, 1 kwietnia 1923 profesorem nadzwyczajnym, natomiast 1 września 1936 profesorem zwyczajnym[1]. W okresie okupacji niemieckiej wykładał na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, organizował pomoc dla Żydów, a po kapitulacji powstania warszawskiego opuścił Warszawę[2]. W 1945 rozpoczął pracę na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, w tym samym roku przeniósł się Łodzi, gdzie pracował na wydziale lekarskim Uniwersytetu Łódzkiego, natomiast od 1950 objął katedrę bakteriologii w utworzonej Akademii Medycznej w Łodzi[3]. W 1952 został członkiem tytularnym Polskiej Akademii Nauk[3]. Na początku 1956 ze względu na pogarszający się stan zdrowia odszedł na emeryturę[3].

Zmarł w Łodzi, został pochowany 11 maja na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[3] (kwatera B2 rząd 7 grób 26[4]).

Działalność polityczna

Zygmunt Szymanowski od 1900 był związany z Polską Partią Socjalistyczną (PPS), podczas pobytu w Berlinie współpracował również z Gazetą Robotniczą[1]. W 1905 poparł strajk powszechny w Królestwie Polskim, został aresztowany i zesłany do Kijowa, po sześciu miesiącach powrócił nielegalnie na ziemie polskie[5]. W 1905 uczestniczył w IX Zjeździe PPS w Wiedniu i w wyniku rozłamu przystąpił do PPS – Lewica do której należał w latach 1906–1907[2][6]. W latach 1915–1919 był członkiem PPS – Frakcja Rewolucyjna[6]. W latach 1930–1909 był wiceprezesem Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela, a w 1941 rou został współzałożycielem organizacji Polscy Socjaliści[6]. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na ziemie polskie został posłem Krajowej Rady Narodowej, a po wyborach parlamentarnych w 1947 roku posłem na sejm z ramienia PPS[3]. Po włączeniu PPS do PZPR w 1948 został jej członkiem i od 22 grudnia 1948 aż do swojej śmierci był członkiem KC PZPR[3].

Służba wojskowa

Po wybuchu I wojny światowej najprawdopodobniej zmobilizowany do Armii Austro-Węgier. Od lata 1915 podjął służbę w Legionach Polskich w szpitalu legionowym w Kamieńsku, następnie w zakładach sanitarnych II Brygady oraz III Brygady na froncie wołyńskim, a w 1916 w szpitalu I Brygady, a następnie w pracowni bakteriologicznej szpitala garnizonowego w Krakowie[2]. Po kryzysie przysięgowym powrócił do pracy naukowej na Uniwersytecie Jagiellońskim[2]. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, od 1919 był kierownikiem Centralnej Pracowni Bakteriologicznej Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie, gdzie zajmował się szkoleniem bakteriologów i laborantów dla wojska, był również członkiem Wojskowej Rady Sanitarnej[2]. Po wojnie polsko-bolszewickiej zweryfikowany w stopniu podpułkownika lekarza i w 1922 przeniesiony do rezerwy[2]. W okresie II wojny światowej związany ze Związkiem Walki Zbrojnej[3].

Awanse

Ordery i odznaczenia

Życie prywatne

Syn profesora ekonomii politycznej Uniwersytetu Warszawskiego Michała Alfreda Szymanowskiego i Michaliny Marii córki Jana Michała Szymanowskiego[3][8]. Żonaty dwukrotnie, pierwsze małżeństwo z Władysławą Weychert (1874–1951), z którą miał jedną córkę Jadwigę (1910–1972), natomiast z drugą żoną Anną z Borkowskich nie miał dzieci[3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Polski Słownik Biograficzny 2014 ↓, s. 119.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Polski Słownik Biograficzny 2014 ↓, s. 120.
  3. ↑ a b c d e f g h i Polski Słownik Biograficzny 2014 ↓, s. 121.
  4. ↑ Wyszukiwarka grobów Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2018-08-19].
  5. ↑ Polski Słownik Biograficzny 2014 ↓, s. 11–120.
  6. ↑ a b c Biogramy uczonych polskich 1991 ↓, s. 264–265.
  7. ↑ a b c d e f Biogramy uczonych polskich 1991 ↓, s. 119.
  8. ↑ Biogramy uczonych polskich 1991 ↓, s. 263.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie