Zygmunt Zeydler-Zborowski

Zygmunt Zeydler-Zborowski, ps. Emil Zoor (ur. 8 lutego 1911 w Kielcach, zm. 9 listopada 2000 w Warszawie) – polski autor powieści kryminalnych i opowiadań kryminalnych, twórca postaci Stefana Downara.

Zarys biografii

Grób Zygmunta Zeydler-Zborowskiego na cmentarzu Powązkowskim

Absolwent studiów polonistycznych na Uniwersytecie Warszawskim, ukończonych tuż przed wybuchem II wojny światowej. Uczył się także śpiewu, co umożliwiło mu zarobkowanie w kawiarniach podczas okupacji. Po wojnie zatrudniony jako urzędnik w Ministerstwie Żeglugi i Handlu Zagranicznego. Pierwsze powieści sensacyjne publikował w odcinkach na łamach prasy codziennej. W latach 1949-1951 przebywał we Włoszech; później (1952-1955) kierował referatem prasowym PAN. Następnie pracował jako redaktor w Telewizji Polskiej (1956-1962), gdzie wraz z reżyserem Józefem Słotwińskim był jednym z współtwórców Teatru Sensacji "Kobra", a jego karykaturę wykorzystano w stałej animowanej czołówce z wężem^[1].

Po powrocie z podróży po Ameryce Południowej działał w Polskiej Agencji Reklamowej; od 1963 poświęcił się wyłącznie działalności literackiej. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 294-5-22)^[2].

Twórczość

Powieści kryminalne

• Targ w Benevento – opowiadania włoskie (1955)
• Spacer po suficie (1957)
• Czarny mercedes (1958)
• Akcja Rudolf (1963)
• Gość z Londynu (1968) [ekranizacja – spektakl Teatr Sensacji pt. Śmierć w samochodzie z roku 1974 w reżyserii Marka T. Nowakowskiego]
• Komisarz Bonetti szuka Magdaleny (1968) [jako Tomasz Helner]
• Zbrodnia na Cyrhli Toporowej (1970)
• Czerwona nitka (1971)
• Nawet umarli kłamią (1971)
• Pieczeń sarnia (1973)
• Brat Mikołaja (1974)
• Alicja nr 3 (1975)
• Koty Leokadii Kościelnej (1975)
• W kręgu podejrzenia (1975)
• Inspektor ze Scotland Yardu (1976)
• Krzyżówka z "Przekroju" (1976)
• Bardzo dobry fachowiec (1977) [ekranizacja jako odc. 21 pt. "Przerwany urlop" serialu 07 zgłoś się z 1987]
• Almiritis piją słoną wodę (1978)
• Pasta do zębów (1979)
• Człowiek o cętkowanej twarzy (1980)
• Sekret Julii (1981)
• Major Downar przechodzi na emeryturę (1984)
• Jałowce jak cyprysy (1986)
• Wernisaż (2009)
• Goryl z Wołomina (2012)
• Kabała (2012)
• Proszę nikogo nie winić (2013)

Powieści kryminalne pisane pod pseudonimem Emil Zorr

• Pantofel Mahometa (1947) [wydane również pod tytułem Talizman Wschodu]
• Piąta runda (1947)
• Klub Ekscentrycznych Panien (1948)
• Pan z wielką głową (1948)
• Sukces doktora Gordona (1948)
• To tylko kobieta (1948)
• Żart Samuela Thorntona (1948)

Opowiadania oraz powieści kryminalne wydawane w odcinkach w gazetach

• Szlafrok barona Boysta (1958)
• Siedem kanarków Maurycego (1959)
• Zaczęło się w sobotę (1960)
• Tajemniczy pamiętnik (1961)
• Gdzie jest Joachim Finke? (1962)
• Tajemniczy turysta (1962)
• Dr Orłowski prowadzi śledztwo (1963)
• Detektyw z Mediolanu (1964)
• Spotkanie w Montevideo (1964)
• Szantaż (1964)
• Zabrakło partnera do brydża (1966) [wydane również pod tytułem Zabra­kło czwartego do brydża (1966) oraz jako Polowanie na jastrzębia (1971)]
• Laska dyrektora Osieckiego (1967)
• Nieudany urlop majora Downara (1968)
• Śpiewający żółw (1968)
• Testament (1974)
• Czwarty klucz (1981)
• Terror pod Kordylierami (1985)
• Zakatarzony Masażysta (1985)
• Za dużo kobiet (1986)

Opowiadania kryminalne wydawane w serii "Ewa wzywa 07"

• Złoty centaur (1969)
• Prawda rodzi nienawiść (1971)
• Czwartek, godzina 22 (1972)
• Dziewczyna w męskiej koszulce (1973)
• Dżem z czarnych porzeczek (1974)
• Kukułka bez zegara (1975)
• Dwie lewe nogi (1976)
• Kardynalny błąd (1976)
• Eliza nie zgadza się na rozwód (1977)
• Major Downar zastawia pułapkę (1978)
• Śmierć grabarza (1980)

Zobacz też

• Powieść milicyjna

Przypisy

Bibliografia

• Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-1970. Warszawa: Agencja Autorska, 1972