Zzap!64

Zzap!64 (oficjalna nazwa od numeru 43. do numeru 65.: Zzap!64/Amiga) – brytyjski miesięcznik poświęcony tematyce związanej z grami komputerowymi na Commodore 64, w późniejszych numerach również na komputery Amiga, wydawany przez Newsfield Publications Ltd, a od numeru 79. przez Europress Impact. Magazyn ukazywał się od maja 1985 do listopada 1992 i obejmował łącznie 90 numerów. Jego kontynuacją był miesięcznik „Commodore Force”.

Zawartość

„Zzap!64” był miesięcznikiem, który skupiał się na recenzjach gier komputerowych. Tematyką czasopisma były opisy i recenzje wszystkich nowo ukazujących się tytułów, wskazanie ich mocnych i słabych punktów, co miało ułatwić ewentualny zakup. Czasopismo zawierało dodatkowo mapy, cheaty, porady i solucje. Znajdowały się w nim także powiązane z tematyką wiadomości, wywiady, opisy sprzętu, zapowiedzi kolejnych gier i plotki. Publikowano również listy najlepszych wyników w poszczególnych grach, listy od czytelników i organizowano konkursy z nagrodami^[15].

Pismo początkowo składało się ze stron zarówno czarno-białych, jak i kolorowych^[16], później już tylko kolorowych^[17]. Charakterystyczne cechą pisma był luźny styl wypowiedzi i poczucie humoru^[17]. W stosunku do innych magazynów poświęconych komputerowi Commodore 64, „Zzap!64” był w pełni dedykowany grom komputerowym i pozbawiony niezrozumiałego dla czytelników żargonu informatycznego^[18].

Historia

Pierwszy numer magazynu datowany na maj ukazał się 11 kwietnia 1985 roku. Jego wydawcą było Newsfield Publications z siedzibą w Ludlow. Firma była w tym czasie znana głównie z wydawanego od stycznia 1984 roku miesięcznika „Crash”, który był poświęcony grom komputerowym na ZX Spectrum. Jego sukces sprawił, iż postanowiono rozszerzyć działalność o pismo poświęcone platformie Commodore 64. Pierwotnie nowe pismo miało się nazywać „Sprite and Sound”^[19], „Bang”^[20] lub „Zap!”^[21], jednakże ostatecznie przyjęło nazwę „Zzap!64”. Pierwszym redaktorem naczelnym został Chris Anderson, a w skład zespołu redakcyjnego weszli m.in. Bob Wade, Gary Penn, Julian Rignall i Steve Cooke^[19]. Większość okładek w czasopiśmie była autorstwa Oliviera Freya^[21][17] (ur. 1948^[22]).

W okresie od lipca do grudnia 1985 roku średnia sprzedaż „Zzap!64” według danych Audit Bureau of Circulations (ABC) wyniosła 42 973 egzemplarzy (z czego 40 603 w Wielkiej Brytanii)^[10], co czyniło je najlepiej sprzedającym się czasopismem w Wielkiej Brytanii poświęconym platformie Commodore 64 w tym czasie wyprzedzając m.in. magazyny „Commodore User” i „Commodore Computing International”^[19]. Wyniki te były poprawiane w kolejnych miesiącach działalności; średnia sprzedaż w okresie styczeń–czerwiec 1986 wyniosła 59 356 egzemplarzy (WB: 54 399)^[11], w okresie styczeń–czerwiec 1987 było to 77 483 (WB i Irlandia: 63 809)^[12], a za okres lipiec–grudzień 1987 średnio miesięczna sprzedaż pisma wyniosła 82 933 egzemplarze (WB i Irlandia: 64 110)^[13]. W szczytowym okresie popularności czasopismo obejmowało 228 stron^[14].

Wraz z rozwojem technologii i malejącym udziałem Commodore 64 w rynku gier komputerowych czasopismo było wzbogacane o coraz większą liczbę recenzji gier na Amigę^[19]. Do 32. numeru (grudzień 1987) dołączono suplement z recenzjami gier na komputery 16-bitowe: Amiga i dodatkowo Atari ST^[5], do 36. numeru (kwiecień 1988) dołączono suplement Pull-out Amiga Special^[23], a począwszy od numeru 42. (październik 1988) recenzje dotyczące nowej platformy Commodore były stałym elementem czasopisma. W następnym miesiącu zmieniono nazwę periodyku na „Zzap!64/Amiga”. Powrót do pierwotnej nazwy na okładce miał miejsce w październiku 1990 roku (numer 66.)^[24], wtedy też dodano podtytuł Commodore Games. C64, Console, Amiga (Console wiązało się z wprowadzeniem na rynek konsoli Commodore 64 Games System, która nie odniosła jednak sukcesu). Od numeru 74. (czerwiec 1991) czasopismo powróciło do recenzji tylko i wyłącznie gier na platformę Commodore 64^[25]. Do miesięcznika dołączana była kaseta magnetofonowa z demami i pełnymi wersjami gier komputerowych pod nazwą Megatape. Po raz pierwszy miało to miejsce wraz z wydaniem numeru 42. (październik 1988)^[26], a od numeru 61. (maj 1990) było to stałym elementem wydawnictwa. Od numeru 88. (wrzesień 1992) do każdego numeru dodawane były po dwie kasety^[27].

W listopadzie 1991 kolejny numer „Zzap!64” nie ukazał się. Było to związane z bankructwem wydawcy – Newsfield Publications. Czasopismo było wydawane dalej od grudnia 1991 (numer 79.) przez Europress Impact, który przejął udziały w upadającej firmie^[19]. Czasopismo zakończyło swoją działalność oficjalnie w listopadzie 1992, kiedy to ówczesny redaktor naczelny Steve Shields poinformował o tym na łamach gazety. Jednocześnie zapowiedział reaktywację pisma w nowej odsłonie w przyszłości^[28]. Tym kontynuatorem był miesięcznik wydawany przez Europress Impact o nazwie „Commodore Force” (ISSN 0967-7461)^[19], którego oficjalna nazwa w stopce brzmiała „Commodore Force (incorporating Zzap!64)”^[18]. Wydawnictwo w tym czasie wydawało analogiczne tytułowane miesięczniki: „Amiga Force”, „Sega Force” i „N–Force”. Łącznie w okresie styczeń 1993–marzec 1994 ukazało się 16 numerów nowego czasopisma^[18].

Równolegle do „Zzap!64” ukazywał się we Włoszech lokalny odpowiednik pod tytułem „Zzap!”. Był on wydawany jako miesięcznik od maja 1986. Około 50% treści stanowiły przetłumaczone na włoski teksty, natomiast resztę stanowiły oryginalne materiały. Swoją tematyką obejmował nie tylko Commodore 64, ale także inne platformy jak ZX Spectrum, czy Commodore VIC-20^[29]. Jako samodzielne pismo osiągnął liczbę 73 numerów, później był dodatkiem do lokalnej wersji czasopisma „The Games Machine”^[17]. Łącznie ukazały się 84 numery magazynu. „Zzap!” zakończył swoją działalność w październiku 1994^[30].

Magazyn „Edge” umieścił w 2001 roku „Zzap!64” wśród najważniejszych czasopism komputerowych w historii i nazwał go czasopismem dotyczącym Commodore 64, które osiągnęło największy sukces^[16]. W marcu 2002 roku ukazał się bezpłatny, dostępny online „Zzap!64” o numerze 107 (numeracja kontynuowana wraz z „Commodore Force”), w produkcji którego wzięło udział wielu twórców oryginalnego czasopisma^[19]. W czerwcu 2004 miesięcznik Retro Gamer dołączył do 18. numeru specjalny dodatek „The DEF-tribute to Zzap!64” z okazji 20-lecia powstania pisma^[20].

Recenzje gier komputerowych

Główną treścią „Zzap!64” były recenzje gier komputerowych. Od numeru 4. (sierpień 1985) każda gra była oceniana w następujących kategoriach: prezentacja, grafika, dźwięk, zaangażowanie, trwałość, stosunek ceny do jakości i ocena ogólna (ang. presentation, graphics, sound, hookability, lastability, value for money i overall) – każdej kategorii przyznawania była odpowiednia wartość procentowa w skali 0–100%. W numerach 1–3 brak było oceny ogólnej^[31]. Od numeru 28. postanowiono zrezygnować z oceny parametru wartości w stosunku do ceny^[32].

Założeniem czasopisma były recenzje dokonywane przez trzech niezależnych ekspertów. Każdy z nich dokonywał oceny na podstawie własnych doświadczeń z grą. Ostateczna ocena była wypracowywana drogą kompromisu oraz formułowana w sposób stanowczy i jednoznaczny. Każda gra ilustrowana była zrzutami ekranów z realnej rozgrywki^[33].

Gry komputerowe szczególnie warte uwagi otrzymywały specjalne wyróżnienia^[31]. Najwyższym wyróżnieniem było Zzap Gold Medal Award – zwykle otrzymywały go produkcje, którym przyznano ocenę ogólną na poziomie 96% lub więcej. Nie w każdym numerze pojawiały się takie gry^[34]. Oprócz tego przyznawano wyróżnienie Sizzler dla najlepszych gier miesiąca z oceną ogólną w okolicach 90% oraz Tacky dla gier ocenionych najniżej^[31]. Od numeru 30. (październik 1987)^[35] przyznawano również Zzap Silver Medal Award dla wysoko ocenianych gier budżetowych lub „klasyków”, które wcześniej nie były oceniane^[36].

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Demetrius Kiminas: The detailed history of Zzap! (ang.). zzap64.co.uk. [dostęp 2016-04-27].