AGAD Mapa okolic Wrocławia 1794 (fragment północny)

Komentarz:
Wielka powódź, która w 1736 dokonała ogromnych zniszczeń w mieście i jego okolicach, dała początek myśli uregulowania rzeki Odry i zabezpieczenia przyległych do niej terenów przed powodzią. W tym celu utworzono w 1746. Inspektorat Budownictwa Wodnego i Nadrzecznego we Wrocławiu, którego obowiązki przejął następnie powołany w 1873 Zarząd Regulacji Rzeki Odry. W ich gestii leżało przekształcenie Odry w wielką arterię transportową oraz zabezpieczenie miejscowości nadrzecznych i użytków rolnych przed skutkami powodzi. Wykonana w 1794 mapa dla potrzeb Inspektoratu przedstawia Wrocław i okoliczne użytki rolne przylegające do rzeki. Sporządził ją geometra Klemt w orientacji północnej. Powstanie mapy należy wiązać z planowanymi pracami nad uregulowaniem biegu rzeki, które miały polegać na wyprostowaniu biegu rzeki i wzmocnieniu brzegów. Z tego powodu na planie drobiazgowo umieszczono szczegółowe informacje o stanie bieżącym na tych terenach, a jednocześnie naniesiono także projektowane przekopy nowego łożyska rzeki Odry. Projektowane prace inżynierskie wiązały się ze zmianami hydrologicznymi, a jednocześnie własnościowymi zarówno w samym mieście, jak i jego okolicach. Na mapie zaznaczono rozgraniczenie własności państwowej, kościelnej, dworskiej, gminnej i chłopskiej, a także nazwiska właścicieli. Zaznaczono stan zalesienia oraz sposób wykorzystywania gruntów. Ze względu na planowane prace wodne szczegółowo przedstawiono sieć hydrologiczną, m.in. rzeki Zieloną, Ługownię i Ślęzę. Zaznaczono też strugi, starorzecza, stawy i wały. Sporządzona mapa stanowiła na pewno podstawowy dokument dla projektowanych prac. Obecnie jest wyjątkowej wartości źródłem do badania dawnych stosunków z zakresu geografii fizycznej, systemów wodnych, przekształceń środowiska geograficznego, użytków rolnych, zalesienia i siedlisk ludzkich. Znaczenie mapy podnosi przedstawienie najstarszego zachowanego w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, planu Wrocławia z zaznaczeniem przebiegu fortyfikacji miejskich.
Opis zewnętrzny: Oryginał, jęz. niemiecki, 1 karta papierowa na płótnie o wymiarach 2360x960 mm; rękopiśmienna mapa wielobarwna, podpis wykonawcy mapy Klemt.
Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe we Wrocławiu., Naczelne Prezydium Prowincji Śląskiej we Wrocławiu – Zarząd Regulacji Rzeki Odry, sygn. Odra I/131
Autor komentarza: Dariusz Bednarek