Bronisław Wilkoszewski, „Widoki m. Łodzi” – Cukiernia A. Roszkowskiego i pasaż Meyera

Fotografia przedstawia widok na Pasaż Meyera oraz kamienicę przy ulicy Piotrkowskiej 76, w której znajdowała się cukiernia Roszkowskiego. Pasaż Meyera powstał na przełomie lat 70. i 80. XIX wieku, kiedy Ludwik Meyer wykupił parcele rozciągające się pomiędzy ulicą Piotrkowską, a ulicą Dziką (obecnie Sienkiewicza). Wytyczył na tym terenie prywatną drogę przejazdową, którą w latach 1883-1885 zabudował jednopiętrowymi willami w stylu neorenesansowym. To założenie urbanistyczno-architektoniczne powstało z myślą o przeprowadzce rosyjskich władz gubernialnych z Piotrkowa do Łodzi. Ponieważ nie doszło to do skutku, Meyer zaczął wynajmować wille po zaniżonych cenach, a w jednej z nich zamieszkał razem z rodziną. Do willi doprowadzony był wodociąg, zaopatrywany ze studni głębinowych. Zarówno ulica jak i budynki były oświetlane światłem elektrycznym, z prądnicy napędzanej gazem, znajdującej się w piwnicy domu numer 3. Trzeba nadmienić, że była to pierwsza zelektryfikowana ulica w Łodzi. Trzypiętrowa, narożna kamienica znajdująca się przy ulicy Piotrkowskiej 76 została zbudowana w latach 1881-1882 przez Moszka Działowskiego. Na początku lat 90. XIX wieku nieruchomość przeszła w ręce Moszka Arona Wienera. W 1883 roku otworzył tu kawiarnię cukiernik francuskiego pochodzenia Gustaw Reymond, a od 1 lipca 1891 roku mieściła się słynna cukiernia Aleksandra Roszkowskiego. Roszkowski przeprowadził gruntowny remont. Lokal zajmował pomieszczenia na parterze (z wejściem na rogu kamienicy), pięć pokoi na pierwszym piętrze i trzy pokoje z kuchnią na trzecim piętrze. Na pierwszym piętrze, zwanym "górką", klientela miała do dyspozycji dziewięć bilardów, stół do gry w szachy i domino, oraz czytelnię zaopatrzoną w pisma krajowe i zagraniczne. Cukiernia funkcjonowała 21 lat. Do "Roszka" jak nazywali cukiernię mieszkańcy przychodzili: Wiktor Czajewski (wydawca "Rozwoju"), Artur Gliszczyński (poeta i satyryk), Władysław Reymont (pisarz), Zygmunt Bartkiewicz (malarz i literat) oraz przedstawiciele świat artystycznego, prawnicy, lekarze i inni. W połowie 1912 roku nowym właścicielem cukierni został Bolesław Gostomski prowadzący wcześniej cukiernię na terenie istniejącego jeszcze "Paradyżu", przy Piotrkowskiej 175. W latach 20. XX wieku cukiernia Gostomskiego traciła na popularności. W 1932 roku po długim remoncie, otworzyła podwoje nowa cukiernia "Ziemiańska", o której łódzka prasa pisała jako o filii znanej cukierni warszawskiej prowadzonej przez Karola Albrechta. W okresie II wojny światowej przy Piotrkowskiej 76 funkcjonowała kawiarnia "Corso". Po ostatniej wojnie w dawnym lokalu Roszkowskiego funkcjonowała kawiarnia "Łodzianka". W latach późniejszych mieściły się tam różne placówki handlowe nie związane z branżą cukierniczą. Obecnie ma tu swoją siedzibę bank Pekao S.A.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).