Bronisław Wilkoszewski, „Widoki m. Łodzi” – Kościół Ewangelicki Stej. Trójcy

Fotografia przedstawia widok na Nowy Rynek (obecnie Plac Wolności) w stronę ulicy Piotrkowskiej. Widoczne budynki Kościół Świętej Trójcy i Ratusz stanowiły swego rodzaju bramę ulicy, która od 1823 roku została nazwana ulicą Piotrkowską. Nowy Rynek wytyczono w 1821 roku, wraz z założeniem na południu od starego miasta Łodzi osady sukienniczej Nowe Miasto. Z rynku o kształcie ośmioboku wychodziły cztery ulice, które w przybliżeniu wskazywały cztery kierunki świata. Rynek otaczały ulice również zorientowane według kierunków świata: Wschodnia, Północna, Zachodnia, Południowa (później Rewolucji 1905 roku). Z wyjątkiem pierwszego, wszystkie domy jakie budowano przy Nowym Rynku były murowane. Do końca XIX wieku miejsce to było placem targowym. Mieściły się tu stragany i kramy kupieckie, wybudowane zostały także jatki rzeźnicze i piekarnicze, które w momencie wprowadzenia na plac w 1898 roku tramwajów zostały przeniesione na tak zwany targ koński (dzisiejszy Plac Piastowski). Nowy Rynek stał się Placem Wolności w listopadzie 1919 roku, w rocznicę odzyskania niepodległości. Pierwszymi reprezentacyjnymi budynkami w Łodzi były widoczne na fotografii ratusz i kościół zbudowane w stylu klasycystycznym w latach 1827-1828 według projektu Bonifacego Witkowskiego. Od 1830 roku Ratusz zaczął pełnić swoją funkcję, były tu kancelaria, sala obrad, gabinet i służbowe mieszkanie burmistrza, biura a także areszt policyjny. W 1834 roku przemysłowiec z Ozorkowa Fryderyk Schloser podarował zegar, który został zamontowany na wieży ratusza. Na początku XX wieku urząd przeprowadził się do budynku szkoły, a po I wojnie światowej dawny ratusz stał się siedzibą Archiwum Akt Dawnych Miasta Łodzi. Obecnie w budynku znajduje się Archiwum Państwowe w Łodzi. Praktycznie bliźniaczy do ratusza był ewangelicki kościół Świętej Trójcy. Bardzo szybko stał się za mały w stosunku do ilości wiernych i w latach 1889-1891 został gruntownie przebudowany. Projekt stworzył Otto Gehlig przy współpracy Mikołaja Prokoffiego, budowniczego gubernialnego z Piotrkowa. Nowy budynek powstał w stylu neorenesansowym, na planie krzyża greckiego, zwieńczony kopułą i sześcioma wieżyczkami. Od 1945 roku jest świątynią katolicką pw. Zesłania Ducha Świętego.

Fotografia pochodzi z wydanego w 1896 roku albumu Bronisława Wilkoszewskiego „Widoki m. Łodzi”. Saryusz Bronisław Paweł Wilkoszewski (1847-1901), zwany "łódzkim Canaletto" był mistrzem fotografii ilustracyjnej. Udokumentował zabudowę Łodzi z końca XIX wieku przede wszystkim wille, fabryki, budynki użyteczności publicznej, obiekty sakralne, ulicę Piotrkowską. Jego zakład fotograficzny znajdował się w willi "Trianon" w Pasażu Meyera 5 (obecnie ulica Moniuszki).