MUZEUM DROGOWNICTWA W SZCZUCINIE, fot. M. Klag (MIK, 1999) (3533928402)

I Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, 15-26 września 1999

Szczucin istniał jako wieś rycerska już na początku XIV w. Między XIV a XVI w. należał on do Pacanowskich herbu Jelita, później do Stradomskich (XVI-XVIII w.), a w XIX w. do Hussarzewskich i Lubomirskich. Na początku XVIII w. wykształcił się w centrum osady układ urbanistyczny z rynkiem. Szczucin prawdopodobnie miał wówczas prawa miejskie i był znany jako ośrodek rzemieślniczy oraz handlowy. Po rozbiorach znalazł się on tuż przy granicy zaborów, odcięty od terenów na lewym brzegu Wisły, co spowodowało jego powolny upadek. Szczucin rozwinął się po II wojnie światowej, kiedy ulokowano tutaj zakłady przemysłowe oraz ośrodki wypoczynkowe nad przepływającą opodal Wisłą. Najbardziej atrakcyjnym i niezwykłym miejscem w Szczucinie jest Muzeum Drogownictwa. Pomysł jego utworzenia narodził się w 1982 r. Początkowo Muzeum mieściło się w budynku obwodu drogowego w Szczucinie, przy Rejonie Dróg Publicznych w Tarnowie. W ostatnich kilku latach, na otoczonej lasem parceli o powierzchni dwóch hektarów, wzniesiono interesujące architektonicznie budynki Muzeum oraz urządzono ekspozycję. Główna bryła Muzeum przypomina swoim kształtem konstrukcję mostu: to dwie wieże połączone łukowym przęsłem. Obok budynku, na niewielkim wzniesieniu, znajduje się skansen maszyn drogowych. Jego oś stanowi odcinek ok. kilometra, wykonany z nawierzchni brukowej i wyposażony w oryginalne elementy dróg: znaki, krawężniki, przepusty, kratki ściekowe, pachołki, słupki kilometrowe. Wzdłuż tego ciągu drogowego wykonane zostały fragmenty różnych rodzajów nawierzchni stosowanych w drogownictwie, na których ustawiono maszyny drogowe: walce konne, parowe i spalinowe, ciągniki, kruszarki, spycharki itp. W salach ekspozycyjnych zgromadzono wiele fotografii i dokumentów oraz narzędzi służących do robót drogowych i mostowych (kilofy, oskardy, łopaty, taranki itp.). Znajdują się tutaj również przyrządy pomiarowe, np. busola z końca XVIII w., niwelatory, teodolity, taśmy, piony, komplet lamp do oświetlania robót drogowych oraz modele mostów i wiaduktów, projekty, rysunki i mapy. Aby pokazać sposób użycia tych przyrządów, włączono je w zaaranżowane scenki rozgrywające się na tle czarno-białych, powiększonych fotografii. Można tutaj również obejrzeć wyposażenie dróżnika i umundurowanie pracownika służby drogowej.

---

Museum of Road Construction in Szczucin

Szczucin is known to have already existed as a knights’ village in the early 14th century. Between the 14th and 16th centuries it belonged to the Pacanowski family of the Jelita coat-of-arms, later (between the 16th and 18th centuries) to the Stradomskis, and in the 19th century, to the Hussarzewski and Lubomirski families. At the beginning of the 18th century, in the centre of the settlement, the outline of a town with a square was laid out. Szczucin most probably had already had its town rights granted by then, and it was a well-known centre of crafts and commerce. After the partitions, it found itself near the border, cut off from the lands on the left bank of the Vistula (Vistula) river, which prompted its decline. The town developed again after the second world war, when production factories were located there, while a holiday resort grew up on the banks of the nearby Vistula. The most attractive and remarkable sight in Szczucin is the Museum of Roads. The idea was first conceived in 1982. Originally, the museum was accommodated in the quarters of the Szczucin Road Administration. Over the last few years, on a plot of over 2 hectares surrounded by woodland, interesting new buildings were designed, and an exhibition was prepared. The main body of the museum resembles a bridge: it consists of two towers connected by an arched span. Next to the building an open-air exhibition of road construction machines was placed on a small mound. The one-kilometre-long axis of the exhibition is a paved road with original, real-life elements of road signs, kerbs, culvert openings, manhole covers, cones and mileage posts. Along the road we find fragments of surfaces used in road engineering, with roadwork machines placed upon them: horse-drawn rollers, steamrollers and internal-combustion rollers, tractors, crushers, bulldozers, and so forth. Exhibition rooms feature numerous photographs and documents as well as tools used in bridge and road construction (pickaxes, shovels, spades, rams, and the like). You will also find measuring instruments, for instance a late 18thcentury compass, Abney levels, theodolites, measuring tapes, plumb-lines, sets of lights for illuminating road works as well as models of bridges and viaducts, designs, drawings, and maps. In order to explain their use more effectively, they were incorporated into scenes set against the background of enlarged black-andwhite photographs. A railway trackman’s outfit and the uniform of a road guard complete the display.