Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce

Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Data założenia

1956

Typ

badawczy

Państwo

 Polska

Adres

Al. Racławickie 14
20-950 Lublin

Dyrektor

Bogumił Szady

brak współrzędnych
Strona internetowa

Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce (w latach 1956-2010 Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce[1]) – jednostka badawcza funkcjonująca w ramach Instytutu Historii oraz Wydziału Nauk Humanistycznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, zajmująca się badaniami naukowymi nad przestrzenną organizacją życia społeczno-religijnego na ziemiach polskich i w Europie Środkowo-Wschodniej[2].

Historia

Placówka powstała w 1956 roku dzięki inicjatywie Jerzego Kłoczowskiego, Marzeny Pollakówny i Zygmunta Sułowskiego. Formalnie została powołana do życia w 1957 roku jako część Towarzystwa Naukowego KUL. W latach 1968-2010 była samodzielną jednostką naukowo-badawczą KUL. W 2010 roku została włączona w strukturę Wydziału Nauk Humanistycznych KUL, a w 2018 roku stała się jednostką Instytutu Historii KUL. Przedmiotem badań Ośrodka jest geografia historyczna w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Kościołów różnych wyznań i wspólnot zakonnych - dział geografii oraz jedna z dyscyplin nauk pomocniczych historii, które zajmują się badaniem zróżnicowanej przestrzeni kościelnej, jej rozwojem historycznym, organizacją, ewolucją oraz wpływem na wszelkie przejawy działalności ludzkiej. Wysiłek naukowy i publikacje Ośrodka, od chwili jego powstania, są związane z realizacją programu badawczego, w którego centrum znajduje się synteza polskiego chrześcijaństwa na tle chrześcijaństwa i innych religii w Europie Środkowowschodniej, ujętego w formie atlasu oraz atlasy struktur kościelnych (zakonnych) w Polsce. Powstające przy tej okazji syntezy cząstkowe i prace monograficzne są publikowane jako samodzielne pozycje książkowe w odpowiednich seriach wydawniczych, czasopismach krajowych i zagranicznych.

Podstawę działalności naukowej i wydawniczej Ośrodka tworzą serie wydawnicze:

  • Geografia Historyczna Kościoła w Polsce,
  • Dzieje Chrześcijaństwa Polski i Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
  • Prace Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce KUL,
  • Materiały Źródłowe do Dziejów Kościoła w Polsce,
  • Studia nad Historią Kościoła Katolickiego w Polsce,
  • Materiały do Atlasu Historycznego Chrześcijaństwa w Polsce,
  • Biblioteka Historii Społeczno-Religijnej Ośrodka Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce,
  • Studia i Materiały do Historii Chrześcijaństwa w Polsce.

Od początku swego funkcjonowania Ośrodek współpracuje z różnymi instytucjami naukowymi w kraju i za granicą, w tym zwłaszcza w ramach Międzynarodowej Komisji Porównawczej Kościołów, pod której auspicjami zorganizował kilka konferencji o charakterze międzynarodowym. Do cyklicznych imprez naukowych organizowanych przez Ośrodek należy coroczna ogólnopolska konferencja naukowa historyków zakonnych - sióstr historyczek i archiwistek. Ostatnia, 50. jubileuszowa ogólnopolska konferencja zatytułowana "Błogosławiony Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski. Ojciec żeńskich wspólnot zakonnych" odbyła się w Warszawie w dniu 16 października 2021 roku.

Dyrektorzy

Projekty badawcze

  • (Archi)diecezja lubelska 1805-2005 (kierownik Henryk Gapski)
  • Organizacja parafialna Kościoła łacińskiego w Polsce średniowiecznej i w Rzeczypospolitej Obojga Narodów /X-XVIII w./ (kier. Jerzy Kłoczowski)
  • Zakony męskie i żeńskie w Polsce średniowiecznej i w Rzeczypospolitej Obojga Narodów /X-XVIII w./ (kier. Jerzy Kłoczowski)
  • Działalność żeńskiego ruchu zakonnego w warunkach państwa totalitarnego w latach 1945-1989 (kier. s. Agata Mirek)
  • Dokument w działalności arcybiskupów gnieźnieńskich do końca XIV w. (kier. Wojciech Polak)
  • Kościoły, religia i szlachta województwa ruskiego w okresie spóźnionej katolickiej konfesjonalizacji 1648-1768 (kier. Robert Kozyrski)
  • Geografia historyczna Kościoła w Polsce. Atlas historyczny metropolii przemyskiej (archidiecezja przemyska, diecezja rzeszowska, diecezja zamojsko-lubaczowska) ok. 1340-2013 (kier. Henryk Gapski)
  • Schematyzmy zakonów męskich w granicach dawnej Rzeczypospolitej 1718-1918 (kier. Edyta Chomentowska)
  • Digitalizacja zbiorów kartograficznych Instytutu i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie (kier. Edyta Chomentowska)
  • Atlas klasztorów w Polsce X-XXI w. (kier. Henryk Gapski)
  • Podziały terytorialne Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej (X-XXI w.). Od harmonizacji danych do syntezy (kier. Bogumił Szady)

Aplikacje internetowe

Przypisy

  1. ↑ J. Flaga, Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, [w:] Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wkład w kulturę polską w latach 1968-1993, red. M. Rusecki, Lublin 1994, s. 596-603; tenże, Wkład międzywydziałowych jednostek KUL w prace badawcze, [w:] Nauka i wiara. 80 lat Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. A. Szostek, Lublin 1999, s. 162-166.
  2. ↑ H. Gapski, Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, [w:] Encyklopedia 100-lecia KUL, red. E. Gigilewicz i in., t. 2, Lublin 2018, s. 145-146.

Bibliografia

  • J. Kłoczowski, Prace nad atlasem historycznym Kościoła w Polsce, "Roczniki Humanistyczne", 6 (1958), z. 5, s. 259-274.
  • Z. Sułowski, Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, "Roczniki Humanistyczne", 7 (1959), z. 2, s. 9-21.
  • Z. Sułowski, Wydawnictwo "Polonia Christiana", "Roczniki Humanistyczne", 9 (1960), z. 4, s. 5-12.
  • Ogólnopolska sesja naukowa z dnia 25 listopada 1966 roku poświęcona działalności naukowej Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, "Roczniki Humanistyczne", 16 (1968), z. 2, s. 123-174.
  • J. Flaga, Atlas historyczny chrześcijaństwa w Polsce - koncepcja i stan realizacji, "Polski Przegląd Kartograficzny", 14 (1982), s. 88-90.
  • S. Litak, Prace kartograficzne Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, "Biuletyn Informacyjny KUL", 14 (1985), z. 2, s. 54-59.
  • J. Flaga, Z prac Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce KUL. Atlas historii społeczno-religijnej Europy Środkowo-Wschodniej, "Przegląd Uniwersytecki", 2 (1990), z. 1-2, s. 11.
  • J. Kłoczowski, Atlas historii społeczno-religijnej Europy Środkowo-Wschodniej, [w:] Belarus, Lithuania, Poland, Ukraine, Lublin 1994, s. 211-226.
  • J. Flaga, Instytut Geografii Historycznej Kościoła w Polsce, [w:] Księga pamiątkowa w 75-lecie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wkład w kulturę polską w latach 1968-1993, red. M. Rusecki, Lublin 1994, s. 596-603.
  • J. Flaga, Wkład międzywydziałowych jednostek KUL w prace badawcze, [w:] Nauka i wiara. 80 lat Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. A. Szostek, Lublin 1999, s. 162-166.
  • Bibliografia map i planów opracowanych w Instytucie Geografii Historycznej Kościoła w Polsce KUL i wydanych w latach 1956-2000, red. i oprac. R. Kozyrski, Lublin 2001.
  • R. Kozyrski, 60 lat historii i osiągnięć, "Przegląd Uniwersytecki" 4-5(168-169) (2017), s. 52-53.
  • H. Gapski, Ośrodek Badań nad Geografią Historyczną Kościoła w Polsce, [w:] Encyklopedia 100-lecia KUL, red. E. Gigilewicz i in., t. 2, Lublin 2018, s. 145-146.
  • J. Rabińśki, Katolicki Uniwersytet Lubelski 1918-2018, t. 3: 1989-2018, Lublin-Warszawa 2019, s. 91.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie