Wtedy gdy
Wtedy gdy (oryg. That Time, fr. Cette fois) – dramat autorstwa Samuela Becketta napisany po angielsku w latach 1974–1975. Po raz pierwszy został opublikowany w 1976 w Stanach Zjednoczonych. W tym samym roku dwudziestego maja został wystawiony na deskach londyńskiego Royal Court Theatre. W Berlinie Zachodnim (również w 1976) utwór wyreżyserował Beckett osobiście.
Opis sztuki
Jedynym aktorem dramatu jest długowłosy starzec, który stoi na platformie umieszczonej trzy metry nad poziomem sceny. Staruszek słucha opowieści o swoim życiu, mówionej przez trzy głosy: A, B i C. Każdy z głosów opowiada inną historię. Wszystkie trzy opowieści płynnie przeplatają się nawzajem, są chaotyczne i skupiają się wokół tych samych, powtarzanych wątków. Mówią między innymi o spotkaniu bohatera z ukochaną na skraju zagajnika oraz o odwiedzonych przez niego miejscach (ruiny willi, Galeria Portretu, poczta).
Według autora sztuki, głos A mówi o wieku dojrzałym bohatera, głos B o bardzo wczesnej młodości, natomiast głos C o starości. Każdy z głosów występuje w sztuce dwanaście razy.
Wtedy gdy składa się z trzech części. Przerwy pomiędzy nimi wyznaczają pauzy. Głosy odzywają się w następującej kolejności:
| A1 | C1 | B1 | A2 | C2 | B2 | A3 | C3 | B3 | C4 | A4 | B4 | PAUZA | ODDECH BOHATERA | |||||
| C5 | B5 | A5 | C6 | B6 | A6 | C7 | B7 | A7 | B8 | C8 | A8 | PAUZA | ODDECH BOHATERA | |||||
| B9 | A9 | C9 | B10 | A10 | C10 | B11 | A11 | C11 | B12 | A12 | C12 | PAUZA | UŚMIECH BOHATERA |
Gdy w trzeciej części głosy układają się w prawidłowej kolejności (młodość, dojrzałość, starość), na twarzy protagonisty pojawia się uśmiech.
Podobnej konwencji, polegającej na wysłuchiwaniu głosów przez bohatera, Beckett użył w innych dramatach, na przykład w utworach Nie ja, Ostatnia taśma, czy Kołysanka.
Bibliografia
- Libera, A., ‘Reading That Time’ in Davis, R. J. and Butler, L. St J. (Eds.) ‘Make Sense Who May’: Essays on Samuel Beckett’s Later Works (Gerrards Cross: Colin Smythe, 1988).
- Beckett S., Dzieła dramatyczne (przełożone przez Antoniego Liberę), Warszawa 1988.
- O’Brien, E., The Beckett Country (Dublin: The Black Cat Press, 1986).
- Connor, S., ‘Voice and Mechanical Reproduction: Krapp’s Last Tape, Ohio Impromptu, Rockaby, That Time’ in Birkett, J. and Ince, K. (Eds.) Samuel Beckett (Harlow: Longman, 1999).