Acanthodactylus

Acanthodactylus[1]
Wiegmann, 1834[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – A. scutellatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Scincomorpha

Rodzina

jaszczurkowate

Rodzaj

Acanthodactylus

Typ nomenklatoryczny

Lacerta boskiana Daudin, 1802

Synonimy
  • Chorodromus Fitzinger, 1843[3]
  • Psammoplanis Fitzinger, 1843[3]
  • Photophilus Fitzinger, 1843[3]
  • Ctenodactylus Fitzinger, 1843[3]
  • Taenieremias Boulenger, 1918[4]
Gatunki

zobacz opis w tekście

Acanthodactylus – rodzaj jaszczurki z rodziny jaszczurkowatych (Lacertidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Azji i Europie[5].

Systematyka

Etymologia

  • Acanthodactylus: gr. ακανθα akantha „cierń, kolec”, od ακη akē „punkt”[6]; δακτυλος daktulos „palec”[7].
  • Chorodromus: gr. χορoς khoros „taniec”[8]; -δρομος -dromos „biegacz”, od τρεχω trekhō „biegać”[9]. Gatunek typowy: Acanthodactylus lineomaculatus Duméril & Bibron, 1839 (= Lacerta erythrura Schinz, 1833).
  • Psammoplanis: gr. ψαμμος psammos „piasek”[10]; πλανης planēs „wędrowiec”, od πλαναω planaō „wędrować”[11]. Gatunek typowy: Lacerta savignyi Audouin, 1829.
  • Photophilus: gr. φως phōs, φωτος phōtos „światło, światło dzienne”, od φαος phaos „światło”[12]; φιλος philos „miłośnik”, od φιλεω phileō „kochać”[13]. Gatunek typowy: Lacerta scutellata Audouin, 1829.
  • Ctenodactylus: gr. κτεις kteis, κτενος ktenos „grzebień”[14]; δακτυλος daktulos „palec”[7]. Gatunek typowy: Acanthodactylus vulgaris Duméril & Bibron, 1839 (= Lacerta erythrura Schinz, 1833); młodszy homonim Ctenodactylus Gray, 1830 (Mammalia).
  • Taenieremias: gr. ταινια tainia „opaska”[15]; rodzaj Eremias Wiegmann, 1834 (stepniarka). Gatunek typowy: Eremias guineensis Boulenger, 1887.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[5]:

  • Acanthodactylus aegyptius Baha El Din, 2007
  • Acanthodactylus ahmaddisii Werner, 2004
  • Acanthodactylus arabicus Boulenger, 1918
  • Acanthodactylus aureus Günther, 1903
  • Acanthodactylus bedriagai Lataste, 1881
  • Acanthodactylus beershebensis Moravec, Baha El Din, Seligmann, Sivan & Werner, 1999
  • Acanthodactylus blanci Doumergue, 1901
  • Acanthodactylus blanfordii Boulenger, 1918
  • Acanthodactylus boskianus (Daudin, 1802)
  • Acanthodactylus boueti Chabanaud, 1917
  • Acanthodactylus busacki Salvador, 1982
  • Acanthodactylus cantoris Günther, 1864
  • Acanthodactylus dumerilii (Milne-Edwards, 1829)
  • Acanthodactylus erythrurus (Schinz, 1833) – grzebieniopalczyk europejski
  • Acanthodactylus felicis Arnold, 1980
  • Acanthodactylus gongrorhynchatus Leviton & Anderson, 1967
  • Acanthodactylus grandis Boulenger, 1909
  • Acanthodactylus guineensis (Boulenger, 1887)
  • Acanthodactylus haasi Leviton & Anderson, 1967
  • Acanthodactylus hardyi Haas, 1957
  • Acanthodactylus harranensis Baran, Kumlutaş, Lanza, Sindaco, Ilgaz, Avcı & Crucitti, 2005
  • Acanthodactylus ilgazi Kurnaz & Şahin, 2021
  • Acanthodactylus khamirensis Heidari, Rastegar-Pouyani, Rastegar-Pouyani & Rajabizadeh, 2013
  • Acanthodactylus lacrymae[16] Miralles, Geniez, Beddek, Aranda, Brito, Leblois & Crochet, 2020
  • Acanthodactylus longipes Boulenger, 1918
  • Acanthodactylus maculatus (Gray, 1838)
  • Acanthodactylus margaritae Tamar, Geniez, Brito & Crochet, 2017
  • Acanthodactylus masirae Arnold, 1980
  • Acanthodactylus micropholis Blanford, 1874
  • Acanthodactylus montanus[16] Miralles, Geniez, Beddek, Mendez-Aranda, Brito, Leblois & Crochet, 2020
  • Acanthodactylus nilsoni Rastegar-Pouyani, 1998
  • Acanthodactylus opheodurus Arnold, 1980
  • Acanthodactylus orientalis Angel, 1936
  • Acanthodactylus pardalis (Lichtenstein, 1823) – grzebieniopalczyk lamparci[17]
  • Acanthodactylus robustus Werner, 1929
  • Acanthodactylus savignyi (Audouin, 1827)
  • Acanthodactylus schmidti Haas, 1957
  • Acanthodactylus schreiberi Boulenger, 1878
  • Acanthodactylus scutellatus (Audouin, 1827)
  • Acanthodactylus senegalensis Chabanaud, 1918
  • Acanthodactylus spinicauda Doumergue, 1901
  • Acanthodactylus taghitensis Geniez & Foucart, 1995
  • Acanthodactylus tilburyi Arnold, 1986
  • Acanthodactylus tristrami (Günther, 1864)
  • Acanthodactylus yemenicus Salvador, 1982
  • Acanthodactylus zagrosicus Mozaffari, Mohammadi, Saberi-Pirooz & Ahmadzadeh, 2021

Przypisy

  1. ↑ Acanthodactylus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ A.F. Wiegmann: Herpetologia Mexicana, seu Descriptio amphibiorum Novae Hispaniae: quae itineribus comitis de Sack, Ferdinandi Deppe et Chr. Guil. Schiede in Museum Zoologicum Berolinense pervenerunt. Pars prima, Saurorum species amplectens, adiecto systematis saurorum prodromo, additisque multis in hunc amphibiorum ordinem observationibu. Berolini: C.G. Lüderit, 1834, s. 10. (łac.).
  3. ↑ a b c d L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 20. (łac.).
  4. ↑ G.A. Boulenger. A synopsis of the lizards of the genus Eremias. „Journal of Zoological Research”. 3, s. 2, 1918. (ang.). 
  5. ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Acanthodactylus. The Reptile Database. [dostęp 2022-02-22]. (ang.).
  6. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 4.
  7. ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 67.
  8. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 49.
  9. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 76.
  10. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 186.
  11. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 177.
  12. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 173.
  13. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 171.
  14. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 63.
  15. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 228.
  16. ↑ a b A. Miralles, P. Geniez, M. Beddek, D.M. Aranda, J.C. Brito, R. Leblois & Pi.-A. Crochet. Morphology and multilocus phylogeny of the Spiny-footed Lizard (Acanthodactylus erythrurus) complex reveal two new mountain species from the Moroccan Atlas. „Zootaxa”. 4747 (2), s. 302–326, 2020. DOI: 10.11646/zootaxa.4747.2.4. (ang.). 
  17. ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 387. ISBN 83-01-14344-4.

Bibliografia

  • K. Tamar, P. Geniez, J.C. Brito & P.-A. Crochet. Systematic revision of Acanthodactylus busacki (Squamata: Lacertidae) with a description of a new species from Morocco. „Zootaxa”. 4276 (3), s. 357–386, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4276.3.3. (ang.). 
  • E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Acanthodactylus-scutellatus 20100816 8186.JPG
Autor: Boazshacham, Licencja: CC BY-SA 3.0
Acanthodactylus scutellatus, adult female, Agur sands, western Negev Desert, Israel, 16 August 2010