Acroloxus

Acroloxus[1]
Beck, 1837
Ilustracja
Przyczepka jeziorna w Jeziorze Bodeńskim
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

ślimaki

(bez rangi)Heterobranchia
(bez rangi)Euthyneura
(bez rangi)Panpulmonata
(bez rangi)Hygrophila
Nadrodzina

Planorboidea

Rodzina

przyczepkowate

Rodzaj

Acroloxus

Acroloxus – rodzaj ślimaków z rodziny przyczepkowatych (Acroloxidae), o charakterystycznej, czapeczkowatej muszli, występujących w wodach słodkich w Eurazji oraz, jeden gatunek, w Ameryce Północnej. W Polsce występuje jeden gatunek: przyczepka jeziorna.

Systematyka

Rodzaj opisany przez H. Becka w 1837 roku, gatunkiem typowym jest przyczepka jeziorna (Acroloxus lacustris)[2][3]. Przez długi czas klasyfikowany w rodzinie przytulikowatych (Ancylidae) ze względu na podobieństwa w morfologii muszli. Ze względu na odrębność pod względem anatomicznym, embriologicznym i genetycznym wydzielony do osobnej rodziny[4]. Według niektórych autorów rodzaj Acroloxus jest jedynym rodzajem rodziny Acroloxidae[4][5].

Występowanie

Przedstawiciele rodzaju występują głównie w północnej Eurazji, ponadto tylko jeden gatunek – A. coloradensis, o charakterze reliktowym, występuje w Górach Skalistych w północno-zachodniej części Stanów Zjednoczonych i Kanady[6][4]. W Polsce rodzaj jest reprezentowany przez gatunek typowy: przyczepkę jeziorną[4].

Budowa

Rysunek muszli przyczepki jeziornej – widoki z góry i z boku. Widać wyraźnie odchylony na lewo od płaszczyzny strzałkowej szczyt muszli.

Niewielkie ślimaki o lekko asymetrycznej, nieskręconej, czapeczkowatej muszli, jej szczyt jest wygięty w dół ku tyłowi. Wierzchołek muszli jest wyraźnie odchylony w lewą stronę. Otwór muszli jest wąskoeliptyczny[4].

Ciało wykazuje organizację prawostronną. Ujście nerki, przewodu pokarmowego i dróg płciowych znajdują się na prawej stronie ciała. Jama płaszczowa jest silnie zredukowana, płuca brak. Nerka wydłużona, rureczkowata, silnie poskręcana, znajduje się w prawym płacie płaszcza. Brak żołądka mięśniowego. Nibyskrzele jest małe, znajduje się po prawej stronie ciała. Charakterystyczną cechą jest brak rozwidlenia głównego zęba na krawędzi tnącej środkowej płytki raduli[4].

Haploidalna liczba chromosomów: n=18 (podczas gdy u Ancylidae: n=15)[4].

Biologia i ekologia

Zajmowane siedliska

Zasiedlają różne typy wód, głównie wody stojące.

Odżywianie

Zdrapywacze, żywią się glonami i mikroorganizmami peryfitonowymi porastającymi rośliny i zanurzone przedmioty oraz detrytusem.

Oddychanie

Pomimo tego, że klasyfikowane w obrębie ślimaków płucodysznych, zwierzęta oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie, funkcje oddechowe spełnia skóra płaszcza i nibyskrzele. Nie wynurzają się dla zaczerpnięcia oddechu[4].

Rozmnażanie

Obojnaki[4].

Lista gatunków

Do rodzaju Acroloxus zaliczane są następujące gatunki:

  • † Acroloxus anatolicus Schütt in Schütt & Kavuşan, 1984[3]
  • Acroloxus coloradensis (Henderson, 1930)[3][6]
  • † Acroloxus croaticus (Brusina, 1902)[3]
  • † Acroloxus decussatus (Reuss in Reuss & Meyer, 1849) [3]
  • † Acroloxus deperditolacustris (Gottschick, 1911)[3]
  • † Acroloxus egirdirensis Shirokaya, Kebapçi, Hauffe & Albrecht, 2012[3]
  • † Acroloxus improvisus Poliński, 1929[5]
  • † Acroloxus involutus (Pavlović, 1903)[3]
  • Acroloxus lacustris (Linnaeus, 1758)[3][5] - przyczepka jeziorna
  • Acroloxus macedonicus Hadžišče, 1959[5]
  • † Acroloxus michaudi (Locard, 1878)[3]
  • Acroloxus oblongus ((Lightfoot, 1786)[3]
  • Acroloxus pseudolacustris Glöer & Pešić, 2012[3]
  • Acroloxus shadini Kruglov & Starobogatov, 1991[3]
  • Acroloxus tetensi (Kuščer, 1932)[5]
  • † Acroloxus ucrainicus Gozhik & Prysjazhnjuk, 1978[3]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Acroloxus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Beck, H. 1837. Index molluscorum præsentis ævi musei principis augustissimi Christiani Frederici. str. 124. Hafniæ.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Bouchet, P. & Rosenberg, G.: Acroloxus (ang.). World Register of Marine Species, 2015. [dostęp 2015-12-01].
  4. ↑ a b c d e f g h i Andrzej Piechocki: Mięczaki (Mollusca) : ślimaki (Gastropoda). T. 7: Fauna słodkowodna Polski. Warszawa ; Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 169-171. ISBN 83-01-01143-2.
  5. ↑ a b c d e Genus summary for Acroloxus (ang.). AnimalBase, 2006. [dostęp 2015-12-01].
  6. ↑ a b Paul, A. J. & H. F. Clifford. (1991). Acroloxus coloradensis (Henderson), a rare North American freshwater limpet. The Nautilus 105(4): 173-74.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Acroloxus lacustris A MRKVICKA.JPG
Autor: Alexander Mrkvicka, Licencja: CC BY-SA 3.0
Acroloxus lacustris, Bodensee; Austria