Chrzan japoński

Chrzan japoński
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	Eutrema
Gatunek	chrzan japoński
	Nazwa systematyczna
	Eutrema japonica (Miq.) Koidz.; Fl. symb. orient.-asiat. 22. 1930
Synonimy
	Cochlearia wasabi Siebold, nom. nud.; Eutrema wasabi Maxim.; Lunaria japonica Miq.; Wasabia japonica (Miq.) Matsum.; Wasabia pungens Matsum.; Wasabia wasabi (Maxim.) Makino;
	Cochlearia wasabi Siebold, nom. nud.; Eutrema wasabi Maxim.; Lunaria japonica Miq.; Wasabia japonica (Miq.) Matsum.; Wasabia pungens Matsum.; Wasabia wasabi (Maxim.) Makino;

Chrzan japoński^[4], wasabia japońska^[5], wasabi^[6] (Eutrema japonicum) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Rodzimy obszar jego występowania to: Sachalin, Japonia (wyspy Hokkaido, Honsiu, Kiusiu), Korea i Tajwan^[3]. Jest uprawiany w Japonii, Korei, Nowej Zelandii i na Tajwanie^[3].

Występowanie

Dzikie wasabi rośnie w chłodnych, ocienionych, płytkich strumieniach o bardzo czystej, źródlanej wodzie, wysoko w górach. W uprawie jest sadzone na brzegach takich strumieni, a także w tymczasowych tunelach winylowych na nieużytkowanych polach ryżowych pomiędzy sezonami^[7].

Zastosowanie

Cała roślina jest wykorzystywana kulinarnie. Głównie jest używana do sushi i sashimi. Utarte świeże kłącze może być użyte tak samo, jak zwykły chrzan. Ucieranie należy zaczynać od górnej części korzenia, blisko łodyg liści. Kucharze używają do ucierania wasabi tarki wykonanej ze skóry rekina skwatina japońska (Squatina nebulosa^[7]).

Wasabi jest powszechnie stosowane jako przyprawa w postaci pasty, której dodatek do potraw sprawia, że sushi lub inne potrawy są bardziej aromatyczne i wyraziste.

Za ostry smak wasabi odpowiadają izotiocyjaniany, głównie sanigryna. Związki te powstają z glukozynolanów, stale obecnych w komórkach, lecz nie wykazujących aktywności biologicznej. Uszkodzenie tkanek prowadzi do ich przekształcenia w izotiocyjaniany. Synteza jest dwuetapowa, najpierw powstaje niestabilny aglikon. Ta reakcja katalizowana jest przez enzym – mirozynazę. W drugim etapie, przy neutralnym pH, aglikon rozpada się do izotiocyjanianu^[8].

Galeria

Świeże wasabi na sprzedaż
Uprawa wasabi na półwyspie Izu
(c) Chris 73 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Wasabi ścierane na metalowej tarce oroshigane
Pomnik wasabi w Azumino, w prefekturze Nagano

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-15].
↑ Uklanska-Pusz C. M.. Chrzan japoński. „Mój Piękny Ogród”. 4, s. 61, 2012.
↑ Stanley J. Kays: Cultivated vegetables of the world: a multilingual onomasticon. Springer, 2011, s. 601. ISBN 978-90-8686-720-2.
↑ Edyta Kwiatkowska. Izotiocyjaniany wasabi (Wasabia japonica). „Postępy Fitoterapii”. 1, s. 7-11, 2007.
↑ ^a ^b Richard Hosking: A Dictionary of Japanese Food. Tokyo: Tuttle Publishing, 1996, s. 154. ISBN 978-4-8053-1335-0.
↑ J. A. Depree, T. M. Howard, G. P. Savage. Flavour and pharmaceutical properties of the volatile sulphur compounds of Wasabi (Wasabia japonica). „Food Research International”. 31 (5), s. 329–337, 1998. DOI: 10.1016/S0963-9969(98)00105-7. ISSN 09639969. (ang.).

Linki zewnętrzne

Film (10') o wasabi (ang.)

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-10-15].

[4] Uklanska-Pusz C. M.. Chrzan japoński. „Mój Piękny Ogród”. 4, s. 61, 2012.

[5] Stanley J. Kays: Cultivated vegetables of the world: a multilingual onomasticon. Springer, 2011, s. 601. ISBN 978-90-8686-720-2.

[kwiatkowska-6] Edyta Kwiatkowska. Izotiocyjaniany wasabi (Wasabia japonica). „Postępy Fitoterapii”. 1, s. 7-11, 2007.

[hosking-7] Richard Hosking: A Dictionary of Japanese Food. Tokyo: Tuttle Publishing, 1996, s. 154. ISBN 978-4-8053-1335-0.

[Depree-1998-8] J. A. Depree, T. M. Howard, G. P. Savage. Flavour and pharmaceutical properties of the volatile sulphur compounds of Wasabi (Wasabia japonica). „Food Research International”. 31 (5), s. 329–337, 1998. DOI: 10.1016/S0963-9969(98)00105-7. ISSN 09639969. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne