Czuwaliczka jadalna
| ||
 | ||
| Systematyka[1][2] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | okrytonasienne | |
| Klasa | Magnoliopsida | |
| Nadrząd | różopodobne | |
| Rząd | dławiszowce | |
| Rodzina | dławiszowate | |
| Rodzaj | czuwaliczka | |
| Gatunek | czuwaliczka jadalna | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Catha edulis (Vahl) Forssk. ex Endl. Ench. bot. 575. 1841 | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
Czuwaliczka jadalna (Catha edulis (Vahl) Forssk. ex Endl.) – gatunek zimozielonej rośliny z rodziny dławiszowatych (Celastraceae). Występuje w Afryce Wschodniej i Arabii. Jest również uprawiana[4].
Morfologia
- Pokrój
- Krzew lub małe drzewo[4].
- Liście
- Skórzaste, szeroko jajowate, karbowane. Mają nerwy i brzegi zabarwione na czerwono[4].
- Kwiaty
- Drobne, 5-krotne, białe[4].
- Owoce
- Torebki[4].
Zastosowanie
Roślina znana już w świecie starożytnym. Była używana między innymi przez Egipcjan, którzy odkryli jej właściwości stymulujące. Współcześnie stosowana zwłaszcza w Jemenie, gdzie uprawy czuwaliczki jadalnej stanowią ponad 40% wszystkich upraw roślinnych i mogą być źródłem dochodu dla nawet 90% rodzin jemeńskich[5]. Jej świeże lub suszone liście są używane przez mieszkańców do żucia oraz do sporządzania naparu[4].
Legalność
Na mocy ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii posiadanie roślin żywych, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów z czuwaliczki jadalnej jest w Polsce nielegalne[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-19] (ang.).
- ↑ Catha edulis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b c d e f Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989, s. 71-72. ISBN 83-09-00256-4.
- ↑ Beata Błaszczyk. Przeklęta roślina źródłem rzadkiej przyjemności. „Rzeczpospolita”. Sobota-niedziela, 23-24 lutego 2008 roku. 46 (7947). s. A 11.
- ↑ Dz.U. z 2009 r. nr 63, poz. 520