Ewangelia Judasza

Ten artykuł od 2009-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Pierwsza strona Ewangelii Judasza (strona 33 Kodeksu Tchacos)

Ewangelia Judasza − potoczna nazwa apokryficznego tekstu gnostyckiego w języku koptyjskim z zapisami dialogów apostoła Judasza Iskarioty z Jezusem Chrystusem^[1]. W przeciwieństwie do czterech ewangelii kanonicznych tekst ten nie ma formy narracji, lecz dialogu. Nie jest też przedstawiony jako napisany przez apostoła.

Manuskrypt (tzw. Kodeks Tchacos) zawierający fragmenty tekstu został znaleziony w Egipcie w 1978 i opublikowany w 2006 roku. Manuskrypt został datowany na rok 280 ± 50 n.e. Treść jest zgodna z przekazem Ireneusza z Lyonu o gnostykach z ok. 180 roku n.e.

Historia dokumentu

Ten zredagowany po koptyjsku starożytny manuskrypt odkryty został w 1978 roku w Egipcie. Po wielu latach dotarł okrężną drogą do szwajcarskiej fundacji Maecenas. Towarzystwo National Geographic od roku 2004 wspierało renowację i tłumaczenie dokumentu z języka koptyjskiego.

Ewangelia była tłumaczona w Bazylei na niemiecki, angielski, francuski. Tekst Ewangelii Judasza ogłoszono 6 kwietnia 2006 roku.

Data i okoliczności powstania

Badania przy pomocy izotopu węgla ¹⁴C wskazują, że materiał, na którym spisano tekst, pochodzi z III wieku lub pierwszej połowy IV wieku. Ewangelia została napisana pomiędzy 130 a 170 rokiem. Po raz pierwszy jest wspomniana w dziele Adversus haereses (Przeciwko herezjom) z ok. 180 roku autorstwa pierwszego biskupa Lyonu, Ireneusza. Innym, który wspominał o ewangelii, był Epifaniusz z Salaminy w swoich Panarion^[2]. Ewangelia Judasza została napisana prawdopodobnie przez Kainitów^[3] lub Setian^[4] .

Streszczenie manuskryptu

Apokryf opisuje początek działalności Chrystusa, proces werbowania apostołów, wędrówkę po Palestynie oraz ostatnie dni i godziny przed pojmaniem Jezusa. Według niego Judasz nie zdradził Jezusa, ale wydał go na jego własne życzenie, dzięki czemu Chrystus mógł zbawić świat. Judasz przedstawiony jest w nim jako ten, który jest narzędziem w boskim planie zbawienia, bez którego Chrystus nie mógłby odkupić ludzkości przez swoje ukrzyżowanie.

Ewangelia Judasza w Polsce

W Polsce ukazała się książka pt. Ewangelia Judasza z serii wydawniczej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego Studia Antiquitatis Christianae. Series Nova Wstęp, tłumaczenie z koptyjskiego i komentarz Wincenty Myszor, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2006, ss. 96.

Książka zawiera pierwszy polski przekład Ewangelii Judasza z oryginału w dwóch wersjach. Tłumaczenie A opatrzone jest naukowym komentarzem w przypisach, z podziałem na strony i wiersze, zgodnie z koptyjskim rękopisem. Tłumaczenie B – zawiera wersję tak bardzo swobodną, na ile pozwala koptyjski oryginał; bardziej stosowną do lektury. Tekst apokryfu został poprzedzony wprowadzeniem tłumacza, które wprowadza w szerszy kontekst istnienia, odnalezienia i znaczenia „Ewangelii” jako tekstu gnostyckiego. Do książki dodano również wybór tekstów źródłowych – wersję łacińską i polską tekstów autorów starożytnych, którzy wspominają postać lub ewangelię Judasza.

Przypisy

Linki zewnętrzne

Teksty źródłowe

• Πευαγγελιον Νїουδας. nationalgeographic.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-20)]. – koptyjski oryginał (format PDF)
• Gospel of Judas – angielskie tłumaczenie według National Geographic (format PDF)
• Ewangelia Judasza – polskie tłumaczenie w układzie rękopisu, autorstwa Wincentego Myszora (format PDF)
• Ewangelia Judasza – polskie tłumaczenie w układzie akapitów (tłumaczenie B), autorstwa Wincentego Myszora

Omówienia

• Trzynasty duch – rozmowa o "Ewangelii Judasza" z tłumaczem tekstów starochrześcijańskich i gnostyckich
• Ewangelia Judasza – O. Thomas D. Williams L.C., dziekan Wydziału Teologii Uniwersytetu "Regina Apostolorum" z Rzymu, ocenia wagę tego odkrycia – tekst na stronie Opus Dei