Halina Martinowa

Halina Martinowa

Data i miejsce urodzenia	20 sierpnia 1911 Warszawa
Data i miejsce śmierci	26 listopada 2007 Londyn
Zawód, zajęcie	działaczka polonijna
Odznaczenia

Halina Martinowa z domu Duma de Vajda Hunyad, ps. "Dorota" "Maja", "Zakos" (ur. 20 sierpnia 1911 w Warszawie, zm. 26 listopada 2007 w Londynie) – łączniczka i sanitariuszka Armii Krajowej, jedna z założycielek i wieloletnia przewodnicząca Funduszu Inwalidów AK i Pomocy na Kraj, przez długi czas wiceprzewodnicząca Zarządu Głównego Koła AK w Londynie i redaktorka Biuletynu Informacyjnego, członek Rady Studium Polski Podziemnej, autorka wielu publikacji naukowych dokumentujących powstanie warszawskie i działalność Armii Krajowej.

Życiorys

W 1935 r. zawarła związek małżeński z wybitnym ekonomistą Wiktorem Martinem. Po zajęciu Zaolzia przeniosła się wraz z rodziną do pasa przygranicznego – na zlecenie polskich władz organizowała tam punkty sanitarne, wspomagała uciekinierów z Czechosłowacji, współpracowała z wywiadem. Po wybuchu wojny wróciła do majątku rodziców – Pawłowice, pow. Grójec. W konspiracji organizowała magazynowanie broni pozostawionej przez polskie oddziały, jej dom służył ukrywającym się i bezdomnym. W 1940 zaprzysiężona do ZWZ, współpracowała z Biurem Informacji i Propagandy, pisywała do Biuletynu Informacyjnego. Po zarekwirowaniu w 1942 Pawłowic mieszkała w Warszawie i okolicy, współdziałając z oddziałem bojowym Kedywu Zdzisława Zajdlera-Rybickiego "Żbika". W 1943 została przydzielona do zadań specjalnych przy Komendzie Obszaru Warszawskiego (propaganda antykomunistyczna). W czasie Powstania Warszawskiego prowadziła nasłuchy radiowe w trzech językach dla KG AK. Była łączniczką i sanitariuszką. Została ranna.

W czasie Solidarności i stanu wojennego prowadziła akcję propagandową i charytatywną, wygłaszając prelekcje na terenie Wielkiej Brytanii. Zorganizowała sieć punktów odbioru pomocy charytatywnej.

Została uhonorowana wieloma odznaczeniami, m.in. Krzyżem AK, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Medalem Wojska – czterokrotnie, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (19 marca 1986)^[1]. W 2007, w dowodzie uznania za wkład w ochronę polskiego dziedzictwa narodowego poza granicami kraju, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej uhonorował ją nagrodą "Kustosza Pamięci Narodowej" im. G. Jakubowskiego.

Dorobek naukowy

Pod jej redakcją ukazały się:

• Szare Szeregi. ZHP w czasie II wojny światowej. Ocalałe dokumenty, Londyn 1982
• Łączność, sabotaż, dywersja. Kobiety w Armii Krajowej, Londyn 1985.

Przypisy

Bibliografia

• Instytut Pamięci Narodowej