Jan Leończuk

Jan Leończuk

Data i miejsce urodzenia	24 czerwca 1950 Łubniki (województwo podlaskie)
Data i miejsce śmierci	23 listopada 2021 Łubniki (województwo podlaskie)
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki	literatura
Odznaczenia

Jan Leończuk (ur. 24 czerwca 1950 w Łubnikach, zm. 23 listopada 2021 tamże^[1]) – polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz^[2].

Życiorys

Urodził się w chłopskiej rodzinie. Był synem Antoniego i Józefy z domu Dakowicz. W 1970 roku ukończył Technikum Rolnicze w Białymstoku - Dojlidach i rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku na kierunku filologia polska i historia. W 1975 roku uzyskał dyplom ukończenia studiów na Wydziale Filologii Polskiej i Słowiańskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1975 roku pracował jako nauczyciel akademicki w Instytucie Filologii Polskiej Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, a po dwuletniej przerwie, od 1985 roku, w Instytucie Historii tejże uczelni. W 2000 roku ukończył Podyplomowe Studium Bibliotekarskie na Uniwersytecie w Białymstoku.

Po ukończeniu studiów w 1975 roku, oprócz pracy dydaktycznej, prowadził ponad 10-hektarowe gospodarstwo rolne w Łubnikach. W 1984 roku został wybrany na sołtysa Łubnik i funkcję tę pełnił do 1999 roku. W latach 1990–1998 przez dwie kadencje był radnym Rady Miejskiej w Zabłudowie oraz pełnił funkcję jej przewodniczącego.

Był założycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Zabłudowskiej. Od roku 1991 był redaktorem naczelnym lokalnego dwumiesięcznika Z Zabłudowskiej Ziemi. Od 1994 był związany z pismami Gryfita, Magazyn Polski (Grodno-Białystok) oraz kwartalnikiem Rubieże (Białystok). W latach 1991–2000 był członkiem Kapituły Nagrody Literackiej Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego. Od 1996 roku był członkiem Komisji Synodalnej Archidiecezji Białostockiej. W latach 1990–1994 był wykładowcą w Studium Kultury Polskiej w Wilnie. Od 1998 był członkiem Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz członkiem Zarządu Podlaskiego Oddziału tegoż stowarzyszenia. Od 1989 roku był członkiem Związku Literatów Polskich. W latach 1992–1995 był wiceprezesem białostockiego oddziału ZLP, a w latach 1995–1999 prezesem. W latach 2007–2018 był członkiem Kapituły Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej im. Franciszka Karpińskiego.

Debiutował na łamach Radaru cyklem wierszy w 1970 roku. Jego wiersze tłumaczono na wiele języków. Jest autorem kilkunastu tomików poetyckich i zapiśników (stworzonego przez niego literackiego gatunku epickiego). Jego utwory drukowały m.in. w Poezja, Literatura, Tygodnik Kulturalny, Znad Wilii^[3]. Jego prace przetłumaczono na angielski, francuski, arabski, białoruski, ukraiński, czeski oraz esperanto^[4]. W jego tłumaczeniu ukazały się wiersze m.in. Nadziei Artymowicz, J. Geniusza, Hatifa al-Janabiego^[5]. Od 1990 roku współpracował z Radiem Białystok i wygłaszał na jego antenie cotygodniowe felietony zatytułowane Z zapiśnika Jana Leończuka. Felietony tworzył na bieżąco, a znajdowały się w nich poetyckie zapisy codziennych trudów i radości z podlaskiej wsi, refleksje literackie i wspomnienia ze spotkań^[6].

1 kwietnia 1998 roku został dyrektorem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Białymstoku. Z jego inicjatywy, 7 marca 2000 roku, zmieniono jej nazwę na Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku^[7]. Był pomysłodawcą powstania pisma Książnicy Podlaskiej „Epea”. Za jego dyrekcji w lutym 2016 roku Książnica Podlaska została przeniesiona do nowej siedziby przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie. Z jego inicjatywy w Książnicy powstały pracownia digitalizacji i dział naukowy. W kwietniu 2016 roku zakończył pracę w Książnicy Podlaskiej i przeszedł na emeryturę^[2][8].

Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Zabłudowie^[6]

Twórczość

Poezja

• Rachunek (1973)
• Żalnik (1979)
• Duszna noc (1980)
• Sen odarty (1981)
• W drodze do damaszku (1986)
• Za horyzontem (1986)
• Żertwa (1987)
• Pieśni z karnawału (1991)
• Zawołaj raz jeszcze ciemnym wierszem (1991)
• Wiersze wybrane (1996)
• W drodze do domu (1996)
• Dotykanie ziemi (1997)
• Coraz bliżej snu (1998)
• Jeszcze jedno śnienie (1999)
• Wiersze (2000)
• Zapomniałem was drzewa moje (2000)

Proza

• Dwa opowiadania (1987)
• Zapiśnik (1996)
• Zapiski sołtysa (1997)
• Zapiśnik drugi (2003)

Inne

• Zapiśnik trzeci (2005)

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2000)
• Złoty Krzyż Zasługi (1990)
• Nagroda Literacka Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego (trzykrotnie: 1991,1996 i 2010)
• Nagroda Prezydenta Miasta Białegostoku w dziedzinie tworzenia i upowszechniania kultury (1997)
• Nagroda Twórcza Wojewody Białostockiego (dwukrotnie: 1979 i 1987)
• Nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka (1991)
• Ogólnopolska Nagroda Literacka im. Franciszka Karpińskiego (2003)^[9]
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006)^[10]
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1981), srebrna (1996), złota (1998)
• Odznaka honorowa „Zasłużony Białostocczyźnie”
• Nagroda Wojewódzkiej Rady Narodowej (1979)

Upamiętnienie

W 2022 roku odbyła się pierwsza edycja Konkursu Poetyckiego im. Jana Leończuka, współorganizowanego przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku, w celu uczczenia pamięci o poecie, prozaiku, eseiście, tłumaczu, człowieku instytucji^[11][12].

Przypisy

Bibliografia

• Barbara Piechowska, Anna Strynkowska: Jan Leończuk: bibliografia za lata 1970–2000. Suwałki: Miejska Biblioteka Publiczna im. Marii Konopnickiej, 2001. ISBN 83-911093-6-4. OCLC 831000928.