Nikielkowo

Nikielkowo

wieś
Kościół w Nikielkowie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Barczewo
Sołectwo	Nikielkowo
Liczba ludności (2014)	506
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	10-376[1]
Tablice rejestracyjne	NOL
SIMC	0470036
Położenie na mapie gminy Barczewo Nikielkowo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nikielkowo
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nikielkowo
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego Nikielkowo
53°48′20″N 20°34′01″E/53,805556 20,566944
Strona internetowa

Nikielkowo (dawniej niem. Nickelsdorf) – wieś w Polsce na Warmii położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Podolsztyńska wieś sołecka, położona między Olsztynem, Wójtowem i Łęgajnami, z kościołem (kościół filialny), sklepem, boiskiem sportowym oraz placem zabaw, zbudowanym z funduszy Unii Europejskiej. Zachował się park dworski (mocno zniszczony). Powierzchnia sołectwa: 582 ha. Od 2010 r. działa "Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Nikilekowo".

Plac zabaw w Nikielkowie

Historia

Miejscowość lokowana 12 listopada 1366 r., na 30 łanach na prawie chełmińskim z sześcioletnim okresem wolnizny. Zasadźcą był Mikołaj z Wopów (Nicolao de Wopen - prawdopodobnie rycerz pruski). Nazwa wsi najpewniej wywodzi się od imienia zasadźcy. W dawnych dokumentach nazwa wsi zapisywana była jako Nicclosdorff, Nicclosdorf (1405), Nikilsdorf (1615), Nickelsdorff, Michelsdorff (1656), Nikielsdorf (1820). Polska nazwa Nikielkowo pojawia się w dokumentach z 1879 r.

Na początku XVII wieku Nikielkowo było własnością kanonika Łukasza Bratkowskiego. Nieco później (1656 r.) wieś przeszła we władanie Jerze Nycza i niejakiej Grzymałtówny. Pod koniec XVII wieku wieś była własnością przez Jana Grzymały, rotmistrza w służbie polskiej i burgrabiego olsztyńskiego (1677-1683). Nikielkowo w latach 1686 – 1788 znajdowało się w posiadaniu rodu Grzymałów (dobra mieli także w pobliskim Tracku). W połowie XVII wieku we wsi wymieniano rodziny chłopów pańsczyźnianych oeaz dwóch wolnych chłopów na prawie chełmińskim. Do Nikielkowa należała karczma położona w Skajbotach (dane z 1773 r.).

W 1874 r. Nikielkowo (od 1928 r. wspólnie z Trackiem) ustanowiono siedzibą okręgu administracyjnego, obejmującego wsie: Kieźliny, Myki, Zalbki, Track i Wadąg.

W wieku XIX wieku dokumenty wymieniają von Groebenów jako właścicieli Nikielkowa, Oberamtmanna Nohta (1820 r.), i od 1821 r. do 1909 r. - Hoverbecków. Leopold von Hoverbeck założył w Nikielkowie 16 morgowy sad. W okresie międzywojennym we wsi działała jednoklasowa szkoła (nauczycielem był Konrad Hinzmann). W 1920 r. wieś przeszła w posiadanie Heinricha Sterna (elbląskiego ginekologa). W tym czasie we wsi powstała ferma zwierząt futerkowych.

W latach 1935 – 1942 wieś została rozparcelowana na mniejsze gospodarstwa rolne.

Demografia

W 1773 we wsi było 46 osób dorosłych oraz 37 dzieci (w wieku 1-11 lat), jedna osoba starsza (powyżej 60 lat) oraz 38 osób, których spis nie objął. W 1782 we wsi było 12 gospodarstw domowych, w 1817 – 46, 1846 – 105, 1871 – 185, 1895 – 186. w 1939 – 130^[2].

W 1863 r. w Nikielkowie było 140 mieszkańców, w tym 121 katolików, 19 ewangelików. W 1905 r. we wsi mieszkało 157 osób (20 protestantów i 137 katolików).

Bibliografia

• Georg Kellman, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Klebark Wielki, 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
• Anna Pospiszyl, Toponimia południowej Warmii. Nazwy miejscowe. Pojezierze, Olsztyn, 1987, ISBN 83-7002-289-8
• Jerzy Kiełbik, Historia wsi na stronie sołectwa [2]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Buchy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 432 .