Taekkyeon
| |||||||||
 | |||||||||
| Nazwa koreańska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Taekkyeon (nieformalnie latynizowany również jako Taekkyon i Taekyon) – tradycyjna koreańska sztuka walki, charakteryzująca się płynnymi, tanecznymi ruchami, intensywną pracą nóg, m.in. stosowaniem kopnięć i podcięć by przewrócić przeciwnika.
W 2011 roku sztuka walki taekkyeon została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Opis
Taekkyon jest jedyną jeszcze praktykowaną sztuką walki wywodzącą się z antycznej sztuki subak[1]. Nazwa taekkyeon rozpowszechniła się w XVIII-XIX wieku[1] – pierwsza wzmianka o tak'kyon pojawiała się w tekście Chaemulbo Yi Song-ji z ok. 1790 roku[2].
Taekkyon był najprawdopodobniej uprawiany już w czasie przed okresem Trzech Królestw Korei (57 p.n.e.–676)[3]. W okresie państwa Joseon (1392–1910) był rozpowszechniony we wszystkich warstwach społecznych[3].
Taekkyon został zabroniony przez japońskie władze okupacyjne na początku lat 30. XX w. pod groźbą kary śmierci[1]. Do lat 50. XX w. taekkyon wymarł niemal zupełnie. Współczesna wiedza na temat taekkyon pochodzi z opisów w literaturze i przedstawień w sztuce z okresu Joseon oraz z przekazów osób praktykujących taekkyon przed inwazją japońską[2]. W latach 50. XX wieku przy życiu pozostał się tylko jeden mistrz – Song Deok-gi (1893–1987)[1][4][2].
Taekkyon odrodził się w Korei Południowej dzięki działalności Songa i jego ucznia Shina Han-seung (1928–1987), którym koreański rząd powierzył obowiązek utrwalania tego sportu jako narodowego dziedzictwa kulturowego[4] – taekkyon został uznany przez władze Korei Południowej za ważny element niematerialnego dziedzictwa kulturowego (kor. 중요무형문화재) podlegającego ochronie (Nr. 76)[1].
Uważa się, że taekwondo zawdzięcza swoją obecną popularność w Korei podobieństwu nazwy z taekkyon, gdyż konkurencyjne koreańskie sporty walki – tangsudo i kongsudo, których nazwy mają japoński źródłosłów, źle się kojarzyły z powodu anty-japońskich nastrojów[4][2].
Niektórzy historycy taekwondo utrzymują, że twórcy tego sportu praktykowali taekkyon[1]. Jednak techniki taekkyon nie mają wiele wspólnego z taekwondo[4]. W taekkyon dominują techniki służące pozbawieniu przeciwnika równowagi, zaś w taekwondo przeważają techniki silnych kopnięć z wyskoku i obrotu na górne partie ciała przeciwnika[4]. Taekkyon skupia się raczej na technikach defensywnych niż ofensywnych[3]. Taekkyon charakteryzuje się płynnymi, tanecznymi ruchami oraz intensywną pracą nóg, m.in. stosowaniem kopnięć i podcięć by przewrócić przeciwnika[2]. Zamiast odpierania ataków przeciwnika preferowane są uniki[2].
W 2011 roku sztuka walki taekkyeon została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[5].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Robert Young. The History and Development of Tae Kyon. „Journal of Asian Martial Arts”, 1993. 2(2) (ang.). [dostęp 2013-11-18].
- ↑ a b c d e f Michael Pederson: Korea: Taekkyeon. W: Thomas A. Green, Joseph R. Svinth: Martial Arts of the World: An Encyclopedia of History and Innovation: An Encyclopedia of History and Innovation. ABC-CLIO, 2010, s. 195–199. ISBN 978-1-59884-244-9. [dostęp 2015-08-16].
- ↑ a b c UNESCO ICH: Nomination File No. 00452 (ang.). [dostęp 2013-11-18].
- ↑ a b c d e Korean Taekkyon Federation: strona oficjalna (ang. • kor.). [dostęp 2015-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-24)].
- ↑ UNESCO ICH: Taekkyeon, a traditional Korean martial art (ang.). [dostęp 2013-11-18].
Linki zewnętrzne
- UNESCO: Taekkyeon, a traditional Korean martial art (ang.). W: Youtube [on-line]. [dostęp 2015-08-16].
- Gyorryun Tekkyun Association: strona oficjalna (kor.). [dostęp 2015-08-16].
Media użyte na tej stronie
Detail uit het Koreaanse schilderij Daekwaedo waarop waarschijnlijk twee beoefenaars van de sport taekgyeon te zien zijn.
Autor: Metal693, Licencja: CC BY-SA 3.0
인사동 택견배틀에서 결련택견협회 황인무, 정주렬이 시연으로 날치기를 선보이고 있다.