Thomas-Morse XP-13 Viper

Thomas-Morse XP-13A Viper

Samolot w wersji XP-13, na zdjęciu dobrze widoczna jest blacha falista pokrywająca kadłub
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Thomas-Morse Aircraft
Typ	myśliwiec
Konstrukcja	dwupłat o konstrukcji głównie metalowej
Załoga	1
Historia
Data oblotu	1929
Liczba egzemplarzy	1
Dane techniczne
Napęd	Pratt & Whitney R-1340 Wasp
Moc	450 KM
Wymiary
Rozpiętość	8,53 m
Długość	7,16 m
Wysokość	2,56 m
Powierzchnia nośna	17,6 m²
Masa
Własna	1008 kg
Startowa	1449 kg
Osiągi
Prędkość maks.	302 km/h
Prędkość przelotowa	241 km/h
Pułap praktyczny	7360 m

Thomas-Morse XP-13 Viper – prototypowy samolot myśliwski zaprojektowany i zbudowany w zakładach Thomas-Morse Aircraft jako prywatna inicjatywa tej firmy. Viper miał konstrukcję głównie metalową i był jednym z najbardziej udanych metalowych samolotów Thomas-Morse. Powstał tylko jeden egzemplarz, który został zakupiony przez United States Army Air Corps (USAAC), ale pomimo dobrych osiągów i własności pilotażowych samolot nie wszedł do produkcji seryjnej. Był to ostatni samolot, który powstał w firmie Thomas-Morse Aircraft. Viper został stracony w wyniku pożaru, który wybuchł na jego pokładzie w locie, a sama firma została przejęta przez Consolidated Aircraft Corporation.

Tło historyczne

Firma Thomas-Morse i jej główny projektant B. Douglas Thomas miała długą historię projektowania i budowania nowoczesnych i nowatorskich samolotów. W zakładach Thomas-Morse powstał między innymi pierwszy amerykański myśliwiec (MB-1), pierwszy samolot o metalowej konstrukcji, który został zaakceptowany przez Armię (O-6), czy pierwszy samolot o metalowej konstrukcji produkowany seryjnie dla Armii (O-19). W zakładach zaprojektowano także szereg konstrukcji, który nie weszły do służby, czy zostały uznane jako mniej udane, a w ich konstrukcji często stosowano nowatorskie rozwiązania (na przykład TM-23 i TM-24).

W czasie I wojny światowej firma odniosła znaczny sukces finansowy i zdobyła znakomitą reputację produkując ponad 600 samolotów SH-4 i S-4 w różnych wersjach^[1]. Już po wojnie Thomas-Morse przez pewien czas był jednym z najważniejszych graczy na rynku amerykańskich wytwórni lotniczych projektując i budując 50 egzemplarzy myśliwca MB-3, który był standardowym myśliwcem Armii na początku lat 20. XX wieku^[1]. Po utracie kontraktu na budowę dalszych egzemplarzy MB-3 pozycja firmy znacznie się pogorszyła (kontrakt został wygrany przez Boeing)^[1].

Viper (w języku angielskim „żmija”) powstał jako prywatna inicjatywa firmy z nadzieją na uzyskanie kontraktu na produkcję seryjną samolotu^[2]. Dowództwo USAAS było wówczas zainteresowane konstrukcją samolotu napędzanego nowo powstałym silnikiem Curtiss H-1640 i postanowiono, że także Viper zostanie wyposażony w ten silnik^[2].

Opis konstrukcji

Viper^[a] był jednosilnikowym, jednomiejscowym, dwupłatowym samolotem myśliwskim^[2][3]. Wewnętrzna część konstrukcji kadłuba i skrzydeł wykonana była ze stali (według jednego źródła konstrukcja skrzydeł byłą drewniana^[3]), kadłub samolotu i powierzchnie sterowe kryte były falistą blachą aluminiową, a skrzydła i ogon były pokryte płótnem^[2][3].

W oryginalnej wersji samolot napędzany był silnikiem Curtiss H-1640 o mocy 600 KM^[2][3], w drugiej wersji (znanej jako XP-13A) napęd samolotu stanowił silnik Pratt & Whitney SR-1340-C o mocy 450 KM z owiewką typu NACA^[3][4]. Samolot w drugiej wersji miał także nieco powiększony ogon^[3][4].

Historia

Viper, który został zbudowany jako prywatna inicjatywa firmy^[2][3] został przekazany USAAC w czerwcu 1929 i pod tymczasowym oznaczeniem P-559 został oblatany przez pilotów USAAC w bazie Wright Field^[3]. Po przejściu testów został zakupiony przez USAAC w sierpniu 1930^[2] już jako XP-13 (numer seryjny 29-453)^[2][3].

Według pilotów USAAC samolot miał bardzo dobre własności pilotażowe i akrobatyczne^[3]. Testy wykazały jednak nierozwiązywalne problemy z chłodzeniem silnika Curtiss H-1640 i we wrześniu 1930^[3] samolot został częściowo przebudowany ze standardowym wówczas silnikiem używanym przez samoloty Armii Pratt & Whitney R-1340 Wasp^[3][4].

Pomimo mniejszej mocy nowego silnika, w drugiej wersji samolot okazał się szybszy o 15 mil na godzinę (24 km/h), co było zapewne związane z mniejszą masą nowego silnika i poprawioną aerodynamiką samolotu^[3][4]. Wersja z silnikiem Wasp otrzymała oznaczenie XP-13A i numer seryjny 28-189^[3][4].

Jedyny prototyp uległ zniszczeniu po tym jak zapalił się w locie^[3][4].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Peter M. Bowers: Forgotten Fighters And Experimental Aircraft. Nowy Jork: Aerofact, 1971. ISBN 0-668-02403-8.
• John Wegg: General Dynamics Aircraft And Their Predecessor. Annapolis, Md.: Naval Institute Press, 1990. ISBN 0-87021-233-8.