Dwuskrzydla

Dwuskrzydla
Ilustracja
Dipterocarpus zeylanicus
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządróżopodobne
Rządślazowce
Rodzinadwuskrzydlowate
Rodzajdwuskrzydla
Nazwa systematyczna
Dipterocarpus C. F. Gaertner
Suppl. Carp. 50. 24-26 Jun 1805[3]
Typ nomenklatoryczny

D. costatus C. F. Gaertner[3]

Synonimy
  • Duvaliella F. Heim
  • Mocanera Blanco[4]

Dwuskrzydla[5], dipterokarpus, dwuskrzydłowiec, dwuskrzydlec[6] (Dipterocarpus) – rodzaj roślin z rodziny dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae Blume). Obejmuje co najmniej 66 gatunków[7]. Występują one w południowo-wschodniej Azji na obszarze między Indiami, Chinami, Filipinami i zachodnią Indonezją[8]. Są to drzewa stanowiące istotne źródło drewna egzotycznego dla międzynarodowego rynku drzewnego. Z powodu nadmiernej eksploatacji i niszczenia siedlisk wiele gatunków dramatycznie zmniejsza swoje zasoby i staje się zagrożona. Poza drewnem wiele gatunków jest istotnym źródłem także innych produktów takich jak żywice (damara), kamfora, olejki eteryczne[9].

Pień Dipterocarpus alatus

Morfologia

Pokrój
Okazałe, wysokie drzewa, często z wydatnymi korzeniami szkarpowymi. Kora łuszcząca się płatkami, szarobrązowa do pomarańczowej[8].
Liście
U nasady z okazałymi przylistkami. Liście skórzaste, całobrzegie lub falisto wcinane[8].
Kwiaty
Okazałe, słodko pachnące, skupione po 3–9 w grona. Kielich urnowaty lub kubeczkowaty, z nierównymi działkami. Płatki korony białe, czasem z czerwonym paskiem, omszone. Pręciki z równowąskimi, żółtymi pylnikami. Zalążnia omszona, wąsko jajowata, z cienką szyjką słupka, na końcu z płytko podzielonym znamieniem[8].
Owoce
Orzechopodobne, zamknięte w trwałym kielichu, którego dwie, powiększone, proste działki działają jako aparat lotny[8].

Systematyka

Wykaz gatunków[7]
  • Dipterocarpus acutangulus Vesque
  • Dipterocarpus alatus Roxb. ex G.Don
  • Dipterocarpus applanatus Slooten
  • Dipterocarpus baudii Korth.
  • Dipterocarpus borneensis Slooten
  • Dipterocarpus bourdillonii Brandis
  • Dipterocarpus caudatus Foxw.
  • Dipterocarpus caudiferus Merr.
  • Dipterocarpus chartaceus Symington
  • Dipterocarpus cinereus Slooten
  • Dipterocarpus concavus Foxw.
  • Dipterocarpus condorensis Pierre
  • Dipterocarpus confertus Slooten
  • Dipterocarpus conformis Slooten
  • Dipterocarpus coriaceus Slooten
  • Dipterocarpus cornutus Dyer
  • Dipterocarpus costatus C.F.Gaertn.
  • Dipterocarpus costulatus Slooten
  • Dipterocarpus crinitus Dyer
  • Dipterocarpus cuspidatus P.S.Ashton
  • Dipterocarpus dyeri Pierre ex Laness.
  • Dipterocarpus elongatus Korth.
  • Dipterocarpus eurhynchus Miq.
  • Dipterocarpus fagineus Vesque
  • Dipterocarpus fusiformis P.S.Ashton
  • Dipterocarpus geniculatus Vesque
  • Dipterocarpus glabrigemmatus P.S.Ashton
  • Dipterocarpus glandulosus Thwaites
  • Dipterocarpus globosus Vesque
  • Dipterocarpus gracilis Blume
  • Dipterocarpus grandiflorus (Blanco) Blanco
  • Dipterocarpus hasseltii Blume
  • Dipterocarpus hispidus Thwaites
  • Dipterocarpus humeratus Slooten
  • Dipterocarpus indicus Bedd.
  • Dipterocarpus insignis Thwaites
  • Dipterocarpus intricatus Dyer
  • Dipterocarpus kerrii King
  • Dipterocarpus kunstleri King
  • Dipterocarpus lamellatus Hook.f.
  • Dipterocarpus littoralis Blume
  • Dipterocarpus lowii Hook.f.
  • Dipterocarpus megacarpus Madani
  • Dipterocarpus mundus Slooten
  • Dipterocarpus nudus Vesque
  • Dipterocarpus oblongifolius Blume
  • Dipterocarpus obtusifolius Teijsm. ex Miq.
  • Dipterocarpus ochraceus Meijer
  • Dipterocarpus orbicularis Foxw.
  • Dipterocarpus pachyphyllus Meijer
  • Dipterocarpus palembanicus Slooten
  • Dipterocarpus perakensis P.S.Ashton
  • Dipterocarpus retusus Blume
  • Dipterocarpus rigidus Ridl.
  • Dipterocarpus rotundifolius Foxw.
  • Dipterocarpus sarawakensis Slooten
  • Dipterocarpus scaber Buch.-Ham.
  • Dipterocarpus semivestitus Slooten
  • Dipterocarpus stellatus Vesque
  • Dipterocarpus sublamellatus Foxw.
  • Dipterocarpus tempehes Slooten
  • Dipterocarpus tuberculatus Roxb.
  • Dipterocarpus turbinatus C.F.Gaertn
  • Dipterocarpus validus Blume
  • Dipterocarpus verrucosus Foxw. ex Slooten
  • Dipterocarpus zeylanicus Thwaites

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-28] (ang.).
  3. ↑ a b Dipterocarpus. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-02-28].
  4. ↑ Genus: Dipterocarpus C. F. Gaertn.. W: U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-28].
  5. ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 830. ISBN 83-214-1305-6.
  6. ↑ Encyklopedia Powszechna, tom 7. PWN, 2009.
  7. ↑ a b Dipterocarpus. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-28].
  8. ↑ a b c d e Dipterocarpus C. F. Gaertner. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-28].
  9. ↑ Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 130-131. ISBN 1-55407-206-9.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Dipterocarpus alatus004.JPG
Autor: Krzysztof Golik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dipterocarpus alatus w Angkor w Kambodży
A hand-book to the flora of Ceylon (Plate X) (6430634733).jpg

PLATE X.
H.D«Afaris Ad
R-Morgan li^i .
DIPTEROCARPUS ZEYLANICUSTW

Vfest,)ifewHian iizrp-