Monaster Morača

Morača

Manastir Morača

Państwo	Czarnogóra
Miejscowość
Kościół	Serbski Kościół Prawosławny
Rodzaj klasztoru	męski
Eparchia	Metropolia Czarnogóry i Przymorza
Archimandryta	Rafael (Kalik)
Klauzura	nie
Liczba mnichów (2010)	3
Obiekty sakralne
Cerkiew	Matki Bożej
Cerkiew	św. Mikołaja
Cerkiew	św. Szczepana
Fundator	Stefan Vukanović Nemanicz
Styl	raszkański
Materiał budowlany	kamień
Data budowy	lata 50. XIII w.
Data zburzenia	1504
Data reaktywacji	1572
Położenie na mapie Czarnogóry (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Morača
42°45′58″N 19°23′26″E/42,766111 19,390653

Monaster Morača – prawosławny męski klasztor w Czarnogórze, w jurysdykcji Metropolii Czarnogóry i Przymorza Serbskiego Kościoła Prawosławnego. Położony w górach, w dolinie rzeki Moračy, w gminie Kolašin.

Fundatorem klasztoru był Stefan Wukanowicz Nemanicz^[1], który wybudowano w latach 1251-1252. W tym okresie powstała główna świątynia monasterska – cerkiew Matki Bożej: budowla jednonawowa z wyraźnie wyodrębnionym przedsionkiem, kryta namiotowym dachem z bębnem. Do północnej ściany przedsionka dostawiona jest osobna kaplica św. Eliasza, zaś prezbiterium ma formę półkolistej absydy^[1]. Cerkiew należy do tzw. szkoły raszkańskiej, która nawiązuje swym stylem do architektury wczesnobizantyńskiej (V-VII w.) jak i bizantyńskiej z wieków XI-XII. Powoduje to, że w cerkwi przeplatają się motywy zarówno bizantyńskie jak i romańskie^[2].

Freski dekorujące wnętrze cerkwi wykonano w XV i XVI wieku^[3]. Jedynie malowidła w kaplicy św. Eliasza są starsze i pochodzą z okresu budowy świątyni^[3]. Najsłynniejszy fragment ukazuje proroka Eliasza karmionego przez gawrony. Kopia tego fresku znajduje się przy wejściu do nawy, po lewej stronie.

• 

  Wejście na teren monasteru

• 

  Ogród

• 

  Główna cerkiew

• 
• 

W 1504 w czasie najazdu tureckiego monaster został splądrowany i spalony, odbudowano go w 1574^[2]. W 1. poł. XVII wieku powstały przechowywane obecnie w cerkwi ikony oraz ikonostas; autorami większości z nich są pop Strahinj z Budimlja, Georgije Mitrofanović oraz mistrz Kosma. Ten ostatni, mnich ze świętej Góry Athos, jest także autorem monumentalnej ikony „Żywot św. Sawy i św. Nemanji”^[4]. W 1635 wzniesiono również drugą świątynię monasterską, której patronem jest św. Mikołaj (wnętrze dekorowane freskami w XVIII w.)^[3]. W monasterze działa jeszcze świątynia pod wezwaniem św. Szczepana^[5]. Cerkwie otacza kompleks ogrodów z budynkami mieszkalnymi dla mnichów. W centralnej części zespołu zabudowań znajduje się grobowiec fundatora klasztoru^[3]. W budynku konaku mieści się zaś skarbiec, w którym przechowuje się cenne ikony, ornaty i inne przedmioty obrzędowe. Znajduje się w nim także egzemplarz najstarszej drukowanej cyrylicą księgi Słowian południowych – Oktoih (Октоих) z 1493. Inny jej egzemplarz przechowywany jest w drugim ważnym monasterze czarnogórskim – w Monasterze Cetyńskim^[4]. W monasterze przechowywane są relikwie ręki św. Charłampa^[5]. Jest to znaczący ośrodek pielgrzymkowy oraz turystyczny^[1].

Według danych z 2010, w klasztorze przebywa trzech mnichów^[5].

Przypisy

Bibliografia

• AgnieszkaA. Szymańska AgnieszkaA., Czarnogóra, Pruszków: Rewasz, 2007, ISBN 978-83-89188-60-1, OCLC 749467399 .
• Zwiedzanie Czarnogóry. W: Draginja Nadaždin, Maciej Niedźwiecki: Czarnogóra – Fiord na Adriatyku. Wyd. 5. Kraków: Bezdroża, 2011-07-05, s. 174-175, seria: Przewodniki Bezdroży. ISBN 978-83-7661-152-5.