Rudawka (rodzaj ssaka)

Rudawka
Pteropus[1]
Brisson, 1762[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – rudawka żałobna (P. alecto)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nietoperze

Podrząd

rudawkokształtne

Nadrodzina

Pteropodoidea

Rodzina

rudawkowate

Podrodzina

Pteropodinae

Plemię

Pteropodini

Rodzaj

rudawka

Typ nomenklatoryczny

Vespertilio vampirus niger Kerr, 1792

Synonimy
Gatunki

63 gatunki (w tym 6 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Rudawka[7] (Pteropus) – rodzaj ssaka z podrodziny Pteropodinae w rodzinie rudawkowatych (Pteropodidae). Nazywane są również kalongami lub lisami latającymi. Wiele gatunków jest zagrożonych wyginięciem, ze względu na wysoki poziom polowań w celach konsumpcyjnych, bądź medycznych. Zwierzęta są także zabijane dla sportu.

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w strefie tropikalnej i subtropikalnej Australii, Afryki, Azji i Oceanii[8][9][10].

Morfologia

Długość ciała 92–370 mm, długość ucha 9–42 mm, długość tylnej stopy 26–78 mm, długość przedramienia 80–230 mm; masa ciała 92–1500 g[9]. Gatunki zaliczane do tego rodzaju są największymi nietoperzami na świecie. Rozpiętość ich skrzydeł sięga do 1,7 m (P. medius). Żywią się kwiatami, nektarem i owocami. Odpoczywają w dużych stadach uwieszone na gałęziach, z głową skierowaną w dół.

Systematyka

Etymologia

  • Pteropus: gr. πτερόπους pteropous „skrzydłostopy”, od πτερον pteron „skrzydło”; πους pous, ποδος podos „stopa”[11].
  • Spectrum: łac. spectrum „zjawa, widmo”, od specere „patrzeć na”[12]. Gatunek typowy: Vespertilio vampyrus Linnaeus, 1758.
  • Eunycteris: gr. ευ eu „typowy”; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos „nietoperz”[13]. Gatunek typowy: Pteropus phaiops Temminck, 1825 (= Pteropus rufus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803).
  • Pselaphon: gr. ψηλαφαω pselaphao „szukać po omacku”[14]. Gatunek typowy: Pteropus ursinus Temminck, 1837 (Pteropus pselaphon Lay, 1829).
  • Sericonycteris: gr. σηρικον sērikon „jedwab”; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos „nietoperz”[15]. Gatunek typowy: Pteropus rubricollis É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810 (= †Vampyrum subniger Kerr, 1792).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[8][7]:

  • Pteropus personatus Temminck, 1825 – rudawka zamaskowana
  • Pteropus lombocensis Dobson, 1878 – rudawka plantacjowa
  • Pteropus scapulatus Peters, 1862 – rudawka eukaliptusowa
  • Pteropus macrotis Peters, 1867 – rudawka wielkoucha
  • Pteropus gilliardorum Van Deusen, 1969 – rudawka samotna
  • Pteropus mahaganus Sanborn, 1931 – rudawka mahagańska
  • Pteropus woodfordi O. Thomas, 1888 – rudawka najmniejsza
  • Pteropus molossinus Temminck, 1853 – rudawka mikronezyjska
  • Pteropus pelagicus Kittlitz, 1836 – rudawka wyspowa
  • Pteropus tokudae Tate, 1934 – rudawka guamska – takson wymarły około 1968 roku[16].
  • Pteropus ornatus J.E. Gray, 1870 – rudawka ozdobna
  • Pteropus ocularis Peters, 1867 – rudawka seramska
  • Pteropus neohibernicus Peters, 1876 – rudawka duża
  • Pteropus griseus (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810) – rudawka szara
  • Pteropus admiralitatum O. Thomas, 1894 – rudawka admiralska
  • Pteropus speciosus K. Andersen, 1908 – rudawka piękna
  • Pteropus hypomelanus Temminck, 1853 – rudawka zmienna
  • Pteropus brunneus Dobson, 1878 – rudawka ciemna – takson wymarły pod koniec XIX wieku[17].
  • Pteropus melanotus Blyth, 1863 – rudawka czarnoucha
  • Pteropus alecto Temminck, 1837 – rudawka żałobna
  • Pteropus conspicillatus Gould, 1850 – rudawka okularowa
  • Pteropus pohlei Stein, 1933 – rudawka tropikalna
  • Pteropus mariannus Desmarest, 1822 – rudawka mariańska
  • Pteropus pelewensis K. Andersen, 1908 – rudawka pelewska
  • Pteropus tonganus Quoy & Gaimard, 1830 – rudawka pacyficzna
  • Pteropus ualanus Peters, 1883 – rudawka nadbrzeżna
  • Pteropus faunulus G.S. Miller, 1902 – rudawka nikobarska
  • Pteropus howensis Troughton, 1931 – rudawka atolowa
  • Pteropus capistratus Peters, 1876 – rudawka maskowa
  • Pteropus ennisae Flannery & J.P. White, 1991
  • Pteropus vetula Jouan, 1863 – rudawka nowokaledońska
  • Pteropus samoensis Peale, 1848 – rudawka samoańska
  • Pteropus coxi K.M. Helgen, Lauren E. Helgen & Wilson, 2009 – rudawka zapomniana – takson wymarły, znany tylko z jednego okazu muzealnego[18].
  • Pteropus allenorum K.M. Helgen, J.E. Helgen & Wilson, 2009 – rudawka muzealna – takson wymarły, znany tylko z jednego okazu muzealnego[19].
  • Pteropus fundatus Felten & Kock, 1972 – rudawka nizinna
  • Pteropus anetianus (J.E. Gray, 1870) – rudawka biała
  • Pteropus tuberculatus Peters, 1869 – rudawka eremicka
  • Pteropus nitendiensis Sanborn, 1930 – rudawka namorzynowa
  • Pteropus rayneri J.E. Gray, 1870 – rudawka salomońska
  • Pteropus cognatus K. Andersen, 1908 – rudawka makirska
  • Pteropus rennelli Troughton, 1929 – rudawka rafowa
  • Pteropus temminckii Peters, 1867 – rudawka okazała
  • Pteropus poliocephalus Temminck, 1825 – rudawka szarogłowa
  • Pteropus livingstonii J.E. Gray, 1866 – rudawka komorska
  • Pteropus voeltzkowi Matschie, 1909 – rudawka pembańska
  • Pteropus dasymallus Temminck, 1825 – rudawka figowa
  • Pteropus pselaphon Lay, 1829 – rudawka bonińska
  • Pteropus pilosus – rudawka owłosiona – takson wymarły przed 1874 rokiem[20].
  • Pteropus pumilus G.S. Miller, 1910 – rudawka karłowata
  • Pteropus lylei K. Andersen, 1908 – rudawka złotoszyja
  • Pteropus medius Temminck, 1825 – rudawka wielka
  • Pteropus rodricensis Dobson, 1878 – rudawka gromadna
  • Pteropus vampyrus (Linnaeus, 1758) – rudawka malajska
  • Pteropus aldabrensis True, 1893 – rudawka aldabrańska
  • Pteropus rufus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803 – rudawka madagaskarska
  • Pteropus seychellensis Milne-Edwards, 1878 – rudawka seszelska
  • Pteropus niger (Kerr, 1792) – rudawka mauritiuska
  • Pteropus subniger (Kerr, 1792) – rudawka maskareńska – takson wymarły pomiędzy 1864 a 1873 rokiem[21].
  • Pteropus aruensis Peters, 1867 – rudawka aruańska
  • Pteropus keyensis Peters, 1867 – rudawka pustelnicza
  • Pteropus melanopogon Peters, 1867 – rudawka czarnobroda
  • Pteropus chrysoproctus Temminck, 1837 – rudawka molucka
  • Pteropus caniceps J.E. Gray, 1870 – rudawka popielatogłowa

Przypisy

  1. ↑ Pteropus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ M.J. Brisson: Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica : sistens generalem animalium distributionem in classes IX, & duarum primarum classium, quadrupedum scilicet & cetaceorum, particularem divisionem in ordines, sectiones, genera & species: cum brevi cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis & nationibus impositis, nominibusque vulgaribus. Lugduni Batavorum: Theodorum Haak, 1762, s. 13, 153. (łac.).
  3. ↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 15. (fr.).
  4. ↑ J. E. Gray. A revision of the genera of pteropine bats (Pteropidae), and the descriptions of some apparently undescribed species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 64, 1866. (ang.). 
  5. ↑ J. E. Gray: Catalogue of Monkeys, Lemurs, and Fruit-eating Bats in the collection of the British Museum. London: Printed by order of the Trustees, 1870, s. 110. (ang.).
  6. ↑ P. Matschie: Die Fledermäuse des Berliner Museums für Naturkunde. 1. Lieferung. Die Megachiroptera des Berliner Museums für Naturkunde. Berlin: G. Reimer, 1899, s. 7, 30. (niem.).
  7. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 83-86. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 106–114. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  9. ↑ a b N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 136–162. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
  10. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Pteropus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-23].
  11. ↑ Palmer 12904 ↓, s. 596.
  12. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 638.
  13. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 277.
  14. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 588.
  15. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 629.
  16. ↑ F.J. Bonaccorso i inni, Pteropus tokudae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2020-01-23] (ang.).
  17. ↑ S.M. Tsang, Pteropus brunneus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2020-01-23] (ang.).
  18. ↑ S.M. Tsang, Pteropus coxi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2020-01-23] (ang.).
  19. ↑ S.M. Tsang, Pteropus allenorum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2020-01-23] (ang.).
  20. ↑ F.J. Bonaccorso, K. Helgen, A. Allison, Pteropus pilosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2020-01-23] (ang.).
  21. ↑ S. Mickleburgh i inni, Pteropus subniger, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-3 [dostęp 2020-01-23] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Black Flying Fox eating palm tree.jpg
Autor: Andrew Mercer (www.baldwhiteguy.co.nz), Licencja: CC BY-SA 4.0
Black Flying Fox - Pteropus alecto - feeding on a palm tree in Brisbane, Queensland, Australia. Photographed in Roma Street Parklands near the CBD.(IMG 15802)