Stanisław Brzezina

Stanisław Brzezina
2 zwycięstwa
pułkownik pilot pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia

5 marca 1904
Łódź

Data i miejsce śmierci

13 lutego 1946
Orpington

Przebieg służby
Lata służby

1919-1920, 1924-1946

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Poland badge.jpg Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Roundel of Poland (1921-1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego
Roundel of France.svg Armée de l’air
RAF roundel.svg RAF

Jednostki

74 dywizjon myśliwski RAF
dywizjon 317

Główne wojny i bitwy

Wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
Kampania wrześniowa
Bitwa o Anglię

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania)
Tablica upamiętniająca Stanisława Brzezinę w Kwaterze 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej na Powązkach Wojskowych w Warszawie

Stanisław Brzezina (ur. 5 marca 1904 w Łodzi, w ówczesnej guberni piotrkowskiej, zm. 13 lutego 1946 w Orpington) – pułkownik pilot Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Życiorys

Stanisław Brzezina w kwietniu 1919 jako piętnastoletni ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego i brał udział w zajęciu Wilna. W 1920, po utworzeniu Litwy Środkowej, działał czynnie w Związku Obrony Kraju. W tym samym roku został zwolniony z wojska w celu ukończenia nauki. W 1924 został przyjęty do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie[1].

Był absolwentem Oficerskiej Szkoły Lotnictwa w Dęblinie (I promocja z lokatą 11[2]). 15 sierpnia 1927 mianowany sierżantem podchorążym obserwatorem, został skierowany do 34. eskadry liniowej 3 pułku lotniczego w Poznaniu. Po odbyciu kursu pilotażu w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa został przeniesiony do 4 pułku lotniczego w Toruniu i przydzielony do 141 eskadry myśliwskiej. Przeniesiony z Torunia na stanowisko instruktora w CWOL w Dęblinie, a następnie w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Toruniu był szefem pilotażu. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 w korpusie oficerów aeronautki[3]. W marcu 1939 pełnił służbę w Szkole Pilotażu w Grudziądzu, a następnie w Ułężu, na stanowisku kierownika wyszkolenia pilotażu i strzelania[4][5].

W kampanii wrześniowej to właśnie stamtąd wykonywał loty bojowe przeciwko samolotom Luftwaffe, bombardującym rejony Ułęża i Dęblina. Lotnicy pod jego dowództwem skutecznie odstraszali niemieckie bombowce, a nawet atakowali piechotę niemiecką w tym rejonie.

Przez Rumunię i Francję przedostał się do Wielkiej Brytanii[2], gdzie wstąpił do RAF i otrzymał numer służbowy 76782[5]. Jako pilot 74 dywizjonu myśliwskiego RAF uczestniczył w bitwie o Anglię. 13 sierpnia 1940 – zestrzelony podczas walki z Do-17, skakał na spadochronie. 19 lutego 1941 został organizatorem i pierwszym dowódcą 317 Dywizjonu Myśliwskiego Wileńskiego[6][5]. 20 sierpnia 1941 obowiązki dowódcy przekazał kapitanowi Henrykowi Szczęsnemu[7]. Od 18 sierpnia do 24 listopada 1941 dowodził 2 Polskim Skrzydłem Myśliwskim[5]. Po odbyciu w Stanach Zjednoczonych kursu w Wyższej Szkole Lotniczej był dowódcą lotniska w Heston, a następnie w Wyższej Szkole Lotniczej w Peebles wykładowcą[2]. W stopniu pułkownika mianowany w 1943 szefem sztabu Polskich Sił Powietrznych.

Pułkownik Brzezina rozbił się w Orpington koło Kentu podczas lotu służbowego z Niemiec do Anglii na samolocie Douglas DC-3 Dakota w dniu 13 lutego 1946. Został pochowany na cmentarzu St. Mary w Orpington, grób nr E, 94[5].

Zwycięstwa powietrzne

Na liście Bajana zajmuje 153. pozycję z 2 pewnymi zestrzeleniami i jednym uszkodzeniem.

13 sierpnia 1940 zestrzelił samolot bombowy Dornier Do 17, a drugą maszynę tego typu uszkodził. 10 lipca 1941 zestrzelił samolot myśliwski Messerschmitt Bf 109.

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Kronika ↓, s. 11.
  2. a b c Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2002, s. 46. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
  3. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 209.
  4. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 476.
  5. a b c d e f Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 114. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  6. Kronika ↓, s. 10.
  7. Kronika ↓, s. 52.

Bibliografia

  • Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich: poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1989, s. 219. ISBN 83-11-07329-5.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012, s. 114. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2002, s. 46. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Kronika 317 Wileńskiego Dywizjonu Myśliwskiego, cz. I. [w:] Akta Polskich Sił Powietrznych na zachodzie 1935-1947, sygn. LOT.A.V.55/47 I [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. [dostęp 2017-03-03].
  • niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2014-10-17]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Poland badge.jpg
Poland badge. Second World War period Polish Army (post-1939 Free Polish Army) shoulder title.
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
PilotPolowy.jpg
Autor: Pablo000, Licencja: CC BY-SA 4.0
Polowa Odznaka Pilota 1928.
POL Krzyż Walecznych (1941) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1941).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Naramiennik Pulkownik lotn.svg
Naramiennik pułkownika Sił Powietrznych RP.
United Kingdom Distinguished Flying Cross ribbon.svg
Autor: F l a n k e r, Licencja: CC BY 3.0
United Kingdom Distinguished Flying Cross ribbon
Roundel of France.svg
Roundel of the French Air Force.
ISBS - Stanisław Brzezina.JPG
Autor: User:Happa, Licencja: CC BY 3.0
Kwatera I Samodzielnej Brygady Spadochronowej na Powązkach Wojskowych w Warszawie. Uhonorowany płk. pil. Stanisław Brzezina