Azotan wapnia

Azotan wapnia

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. bis(azotan) wapnia addyt. bis[trioksydoazotan(1−)] wapnia Inne nazwy i oznaczenia półsyst. azotan wapnia Stocka azotan(V) wapnia inne saletra wapniowa, saletra norweska, daw. azotan wapniowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	Ca(NO 3) 2
Masa molowa	164,09 g/mol
Wygląd	białe, higroskopijne kryształy[1]
Minerały	nitrokalcyt
Identyfikacja
Numer CAS	10124-37-5 (bezwodny) 13477-34-4 (tetrahydrat)
PubChem	24963
InChI InChI=1S/Ca.2NO3/c;2*2-1(3)4/q+2;2*-1 InChIKey ZCCIPPOKBCJFDN-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 2,5 g/cm³ (bezwodny)[1]; ciało stałe 1,82 g/cm³ (tetrahydrat)[1]; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie 144 g/100 g (25 °C)[1] w innych rozpuszczalnikach rozpuszczalny w etanolu, metanolu i acetonie[1] Temperatura topnienia 561 °C[1] Temperatura rozkładu ok. 40 °C (tetrahydrat)[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-06-30] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki uwodniony azotan wapnia Uwaga Zwroty H H272 Zwroty P P210 Numer RTECS EW2985000 Dawka śmiertelna LD50 302 mg/kg (szczur, doustnie)
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Azotan wapnia, saletra wapniowa, saletra norweska, nazwa Stocka: azotan(V) wapnia, Ca(NO
3)
2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy azotanów (tzw. saletr), sól kwasu azotowego i wapnia.

Azotan wapnia występuje naturalnie w niewielkich ilościach jako minerał nitrokalcyt, Ca(NO
3)
2·4H
2O^[2]. Do celów przemysłowych otrzymuje się go m.in. w wyniku działania kwasu azotowego na wapień^[2]:

2HNO
3 + CaCO
3 → Ca(NO
3)
2 + H
2O + CO
2↑

lub na fosforyty^[2]:

Ca
3(PO
4)
2 + 6HNO
3 + 12H
2O → 2H
3PO
4 + 3Ca(NO
3)
2·4H
2O↓

Druga z metod została wdrożona do produkcji w norweskim mieście Odda w roku 1927. Syntetyczny azotan wapnia znany jest jako saletra norweska^[2].

Azotan wapnia jest białym, krystalicznym ciałem stałym. Jest silnie higroskopijny. Tworzy tetrahydrat, Ca(NO
3)
2·4H
2O, który zaczyna tracić wodę krystalizacyjną w ok. 40 °C^[1].

Azotan wapnia ma właściwości utleniające, w kontakcie z materiałami palnymi może spowodować zapłon. Działa drażniąco na oczy.

Zastosowanie

Saletra wapniowa jest używana głównie jako nawóz azotowy (zawiera 15,5% azotu). Dostarcza azot w formie azotanowej i rozpuszczalny w wodzie wapń, dwa życiowo ważne dla roślin elementy. Saletra wapniowa stosowana jest do nawożenia pogłównego w uprawach rolniczych i ogrodniczych prowadzonych na różnych typach gleb i w różnych warunkach klimatycznych. Ponieważ zarówno wapń, jak i azot są składnikami wykorzystywanymi przez rośliny, przy odpowiednim stosowaniu tego nawozu nie pozostają w strefie systemu korzeniowego żadne szkodliwe substancje, nie ma też groźby zasolenia składnikami balastowymi. Przy tym azot azotanowy aktywnie uczestniczy w pobieraniu towarzyszącego mu wapnia przez korzenie i w ten sposób sprzyja maksymalnemu zaopatrzeniu roślin w ten pierwiastek. Dzięki swojej higroskopijności saletra wapniowa szybko rozpuszcza się po zastosowaniu, np. w wyniku obecności mgły lub rosy. Saletra wapniowa rzadko powoduje oparzenia liści, nawet w warunkach wysokiej temperatury lub suszy.

Rzadko dokumentowane są przypadki chorób zawodowych polegających na zmianach skórnych w miejscu kontaktu z tym nawozem^[3]. Niewłaściwie stosowany i przechowywany nawóz należy do jednej z głównych przyczyn zanieczyszczania wód powierzchniowych i gruntowych związkami azotu, powodującego eutrofizację.

Przypisy