Mirosław Jan Stasik

Mirosław Jan Stasik

Mirosław Jan Stasik (ur. 27 stycznia 1929 w Łodzi) − polski lekarz medycyny i toksykolog-naukowiec.

Edukacja i początki kariery

Ukończył studia lekarskie w Akademii Medycznej w Łodzi. Następnie studiował toksykologię na University of Surrey w Guildford w Wielkiej Brytanii. Tytuł doktora medycyny uzyskał na najstarszej niemieckiej uczelni wyższej – Uniwersytecie w Heidelbergu.

W latach 60. XX wieku uzyskał specjalizację z chorób wewnętrznych. Następnie, będąc pracownikiem naukowym Instytutu Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi, został kierownikiem nowo powstałego oddziału ostrych zatruć Instytutu, gdzie również tworzył zręby informacji toksykologicznej w Polsce.

W tamtym okresie opublikował jedną z pierwszych na świecie prac klinicznych na temat ostrej toksyczności tetraetyloołowiu u człowieka^[1]. Substancja ta była powszechnie stosowana jako środek przeciwstukowy w benzynie do 2005 roku.

Dalsza kariera

Od początku lat 70. XX wieku przebywa w Niemczech Zachodnich, z dwuletnią przerwą na staż w Instytucie Toksykologii Uniwersytetu w Würzburgu oraz studia uniwersyteckie w Wielkiej Brytanii. We Frankfurcie nad Menem kierował ośrodkiem toksykologii i epidemiologicznych badań nad karcynogenezą w departamencie medycyny pracy koncernu chemicznego Hoechst AG we Frankfurcie nad Menem.

Celem tych badań było określenie rakotwórczego potencjału niektórych amin aromatycznych, np. dichlorobenzydyny i pochodnych aniliny, jak również tlenku etylenu i formaldehydu^[2].

W latach 80. Stasik był delegatem koncernu Hoechst na konferencje naukowe Chemical Industry Institute of Toxicology w Research Triangle Park, NC (USA), jak również na sympozja naukowe organizowane przez Center for Environmental Epidemiology, University of Pittsburgh, Pennsylvania – wespół z the U.S. Environmental Protection Agency (EPA). Był także konsultantem i członkiem europejskich gremiów naukowych w Brukseli.

W latach 1989–2003, po nawiązaniu współpracy z Instytutem Medycyny Pracy i Ochrony Środowiska Uniwersytetu im. J. Gutenberga w Moguncji, kontynuował swe prace nad rakotwórczymi aminami aromatycznymi, jak również współpracował w tym zakresie z Katedrą Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Największe osiągnięcia

Badając proste aryloaminy, odkrył, że 4-chloro-o-toluidyna (4-COT), stosowana jako surowiec do produkcji wielu barwników i pigmentów oraz pestycydu chlorodimeformu, wywołuje raka pęcherza moczowego u człowieka. Konsekwencją tego odkrycia był zakaz produkcji i stosowania 4-COT w skali światowej^[3].

Klaus Norpoth (niemiecki profesor medycyny pracy) w swym podręczniku medycyny za odkrycie rakotwórczości 4-COT wpisał Stasika, jako jedynego Polaka, w poczet 15. światowych badaczy, którzy na przestrzeni ponad dwóch wieków odkryli zawodowe substancje rakotwórcze: od Percivalla Potta (1775) przez Ludwiga Rehna (1895), Johna Creecha i Maurice'a Johnsona (1974) do Stasika (1987)^[4].

Stasik jest autorem i współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych w czasopismach polskich, angielskich, niemieckich i japońskich, artykułów w International Labour Office Encyklopedia of Occupational Health and Safety (cztery edycje)^[5] oraz w Ullmann's Enzyklopaedie. Prezentował swoje artykuły na międzynarodowych kongresach ICOH np. w Montrealu i Singapurze.

Od 1997 roku prowadzi w Wiesbaden filię Societas Jablonoviana^[6] – towarzystwa naukowego założonego w 1774 roku w Lipsku przez polskiego arystokratę, księcia Józefa A. Jabłonowskiego.

Fundacja 4-COT

Wraz z żoną, dr Lilianą Stasik, założył w 2001 roku Fundację 4-COT, której jest prezesem^[7]. Fundacja jest powiązana z Instytutem Medycyny Pracy w Łodzi. Sponsoruje staże naukowo-badawcze młodych polskich naukowców w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.

Przypisy