Osieczko

Osieczko

Część miasta Osieka
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	staszowski
Gmina	Osiek
Miasto	Osiek
W granicach Osieka	1992
SIMC	0802188[1]
Zarządzający	Rafał Łysiak
Wysokość	157,4 m n.p.m.
Strefa numeracyjna	15
Tablice rejestracyjne	TSZ
Położenie na mapie Osieka Osieczko
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Osieczko
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Osieczko
Położenie na mapie powiatu staszowskiego Osieczko
Położenie na mapie gminy Osiek Osieczko
50°31′00″N 21°27′01″E/50,516667 21,450278
Portal Polska

Osieczko^[2][3] – południowo-wschodnia część miasta Osiek w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Osiek. Położone przy drodze krajowej nr 79.

W przeszłości była to samodzielna wioska, którą w wyniku rozrostu się miasta Osiek włączono w jego obszar. Włączenia do miasta, dokonano w momencie odzyskania praw miejskich w 1992. A odebranych Osiekowi przez władze ówczesnego zaborcy rosyjskiego za udzielanie pomoc powstańcom przez ludność miejscową w 1864.

Lokalizacja

Samo osiedle znajduje się między kościołem rzymskokatolickim pw. św. Stanisława, ulicami: Sandomierską, Jana Pawła II, Cichą, Ogrodową, Wiślaną i Tarnobrzeską. W dużej mierze zabudowane jest domkami jednorodzinnymi z lat 70., 80., 90. XX w., jak i nowszymi. Osieczko położona jest 15 km na północny wschód od Połańca; 18,1 na zachód, południowy zachód od Tarnobrzega; 20,4 km na wschód od Staszowa i 24,3 km na zachód, północny zachód od Nowej Dęby^[4][5] leżąc na wysokości 157,4 m n.p.m.

Historia

Wówczas wieś wymieniana w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich pod koniec XIX wieku.

OSIECZKO, wieś, powiat sandomierski, gmina i parafia Osiek. Odległość od Sandomierza 30 wiorst, leży tuż pod osadą (miejską) Osiek, ma 82 domy, 570 mieszkańców, 827 mórg ziemi dworskiej i 925 mórg (ziemi) włościańskiej. Folwark wchodzi w skład majoratu rządowego Osiek. W 1827 roku było tu 50 domów, 303 mieszkańców^[6].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VII.

Na podstawie ww. informacji z 1886 – Osieczko, to wieś w powiecie sandomierski, w gminie i parafii Osiek. Leży w odległość 30 wiorst od Sandomierza, tuż pod osadą miejską Osiek, ma 82 domów, 570 mieszkańców, 827 mórg ziemi dworskiej i 925 mórg włościańskich. Folwark wchodzi w skład majoratu rządowego Osiek. W 1827 roku było tu 50 domów, 303 mieszkańców^[6].

W 1812 wioska na krótki czas wchodziła w skład gminy Wiązownica^[7]. Gdy w 1832 rozdzielono dobra rządowe na kilka części a główną z nich, majorat Osiek, nadano senatorowi Pogodinowi. W tego skład tego majoratu wchodziły m.in.: folwarki z wójtostwem Osiek, folwark Bukowo i Wiązownica, a w tym osada Osieczko z 48 domami, w granicach z 791 morgami. Z kolei w 1866 roku był już w posiadaniu Aleksandry z Pogodinów Pietrowej^[6].

W 1886 parafia Osiek należy do dekanatu sandomierskiego i liczy 3 895 dusz. Z kolei gmina Osiek, z urzędem we wsi Osieczko, ma 6 070 mieszkańców, i rozległości 17 916 mórg, w tym ziemi dworskiej 6 525 mórg. Sądem okręgowym dla gminy jest III Sąd Okręgowy w Łoniowie; z kolei stacja pocztowa znajduje się w Staszowie^[6].

Według wyżej wymienionego słownika, kiedyś w Osieczku było jezioro Białe. Z informacji tam zamieszczonej wynika iż, leżało ono w powiecie sandomierskim, we wsi Osieczko nad Wisłą, i że miało 10 mórg obszaru^[8].

Geografia

W XIX-wiecznym Osieczku umiejscowione były dwa małe jeziorka: Białe i Skopaniec – znane nam z oryginalnego opisu Ludwika Wolskiego z 1851^[9].

Jeziora w Królestwie Polskiém. (...) Jeziora Gubernii Radomskiéj. (...) Powiat Sandomierski.
Wszystkie jeziora powiatu tego leżą nad samą rzeką Wisłą^[9] lub w niewielkiéj od niéj odległości^[10].
(...) W gminie Osiek znajdujemy pięć jezior: dwa we wsi Osieczko, nazwane Białe i Skopaniec, we wsi Łęk nazwane Brzeźnica, w Osieku Bania, we wsi Długołęka Gaj.
Szczegółowy ich opis następny: Jezioro Białe, położone jest na płaszczyźnie rozległéj w miejscu otwartém. Obszerność morgów 10, głębokość stóp 9. Grunta nadbrzeżne urodzajne. Wody jeziora nawet po stopnieniu śniegów i nawalnych deszczach nie wzbierają. Brzegi jego są zarosłe trzciną. Kommunikacyi podziemnéj ani źródeł mineralnych nie ma. Woda czysta, słodka, bez odoru. Obfituje w szczupaki, karasie, okunie i płotki, z czego dochód na rok uczyni najwięcéj rubli sréberem 9. Spławy żadne nie odbywają się.
Jezioro Skopaniec, położone na płaszczyźnie rozległéj w miejscu otwartém, ma obszerności morgów 3, głębokości stóp 20. Grunta jego nadbrzeżne urodzajne. Do jeziora Bani, poniżéj opisanego, wypływa ztąd strumień; to jest powodem, iż wody jeziora tego nigdy nie wzbierają. Kommunikacyi podziemnéj i źródeł mineralnych jezioro to nie ma. Woda w niém czysta, słodka, do użytku zdatna, po brzegach tylko zarosła trzciną i innemi chwastami. Obfituje w różne gatunki ryb, lecz tych dla znacznéj głębokości wody łowić nie można; dochodu więc żadnego jezioro to nie przynosi. Spławy żadne.
(...) Z wyliczenia takowego wypada, że w gubernii radomskiéj jest w ogóle jezior 59, rozległość ich włók 15, morgów 27; w tym: w powiecie sandomierskim jezior 31, rozległość ich włók 11, morgów 7. Wszystko to są jeziora mniejszéj wielkości; największe z nich Kozłowy dół ma obszerności morgów 70, po nim idzie Krzcińskie — morgów 50, daléj Słoniawa i Przewłockie po morgów 30; inne coraz mniejsze^[9].

Ludwik Wolski, Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi, t. I.

BIAŁE jezioro, powiat sandomierski, we wsi Osieczko nad Wisłą, ma 10 mórg obszaru^[8].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I.

Dawne części miasta – obiekty fizjograficzne

W latach 70. ubiegłego wieku przyporządkowano i opracowano spis lokalnych części integralnych dla Osieczka, wówczas jeszcze wioski zawarty w tabeli 1. Pozostałe nie wymienione tu części są opisane w Osieku.

Tabela 1. Wykaz urzędowych nazw miejscowych i obiektów fizjograficznych^[11]

Nazwa wsi — miasta	Nazwy części wsi — miasta	Nazwy obiektów fizjograficznych — charakter obiektu
I. Gromada OSIEK
Osieczko	Gaj Grobla Osieczko-Kolonia Osiek-Kolonia Stawki Wójtostwo	Buchnia — łąka, krzaki, mokradła Działy — pole Gaj — pole Góry — pole, nieużytki, młody las Grobla — pole Osieczko-Kolonia — pole Podjeziorze — pole Podlipnickie — pole Stawki — pole Wielgie Jezioro — jezioro Zagumnie — pole Zajeziorze — pole, łąka

Przypisy

Literatura

• „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi. 1851”. Tom piérwszy. Ogólnego zbioru tom XLI, 1851. Warszawa: W Drukarni Stanisława Strąbskiego, przy ulicy Daniłowiczowskiéj Nr. 617, w dawnej Bibliotece Załuskich. 
• Bielec Jan (red.), Szwałek Stanisława: Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce. Ministerstwo Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska. T. II: K - P. Warszawa: GUS, 1981.
• Kaczmarek Leon (red. nauk. zeszytu), Taszycki Witold (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970.
• Kolber Oskar: Dzieła wszystkie. Sandomierskie. Materyjały do etnografii słowiańskiéj. T. 2: Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. Serya 1. Sandomierskie. Warszawa: W drukarni Jana Jaworskiego, Krakowskie-Przedmieście Nr. 415, 1865.
• Sulimierski Filip (red. naczelny), Chlebowski Bronisław (red.), Walewski Władysław (red.): Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Nakładem Władysława Walewskiego. T. I. Warszawa: Druk „WIEKU” Nowy-Świat Nr. 59, 1880.
• Sulimierski Filip (red. naczelny), Chlebowski Bronisław (red.), Walewski Władysław (red.): Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Nakładem Władysława Walewskiego. T. VII. Warszawa: Druk „WIEKU” Nowy-Świat Nr. 61, 1886.
• Sulimierski Filip (red. naczelny), Chlebowski Bronisław (red.): Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Nakładem Władysława Walewskiego do końca tomu X. Od tomu XI, z zasiłku Kasy pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia D-ra Mianowskiego. T. XIII. Warszawa: Druk „WIEKU” Nowy-Świat Nr. 61, 1893.